به گزارش خبرنگار مهر، گاردین اعلام کرد پیدا شدن حلقه‌های گمشده فیلم کلاسیک لانگ سینمادوستان سراسر دنیا را به دیگر کشف‌های معجزه‌آسا امیدوار کرده است. یکی از بزرگترین یافته‌ها می‌تواند فیلم "دشت بژین" سرگئی آیزنشتاین باشد.
از زمانی که "دشت بژین" سال 1937 در شوروی توقیف شد، این فکر که نسخه کامل آن همچنان جایی محفوظ باشد، همیشه دل مورخان سینمایی را آب کرده است. "دشت بژین" مانند بسیاری از "هنرمندان ناراضی" و "ضدانقلاب" شوروی تحت حکومت استالین در دهه 1930 در شرایطی اسرارآمیز ناپدید شد. اما چه بر سر آن فیلم آمد؟
نمایی از فیلم گمشده "دشت بژین"
ظاهر قضیه این است که ایستر توباک، دستیار تدوینگر آیزنشتاین یک شب حلقه‌های "دشت بژین" را به یکی از رانندگان وزارت سینما تحویل داد و از اینجا به بعد دیگر هیچ نشانی از آن وجود ندارد. توباک ادعا کرد آیزنشتاین به او گفته نسخه‌ای دیگر از فیلم را در اختیار دارد که آن را جایی دور از دسترس همه پنهان کرده است. توباک احتمال می‌داد آیزنشتاین حلقه‌های فیلم را در زمین خانه ویلایی خود در نزدیکی مسکو دفن کرده باشد.
آنچه بیش از همه محتمل به نظر می‌رسد اینکه کپی نهایی "دشت بژین" به دستور وزارت سینما سوزانده شد و نگاتیوهای توقیف شده آن تا پیش از آسیب دیدن استودیوهای مسفیلم در حملات هوایی آلمان‌ها در جنگ جهانی دوم در گاوصندوق‌های این استودیو نگهداری می‌شد. این تصور وجود دارد که یک بمب جایی نزدیک گاوصندوق برخورد کرد و محتویات آن در جریان تلاش ماموران آتش‌نشانی برای خاموش کردن حریق از بین رفت.
البته آیزنشتاین هنگام فیلمبرداری، شاید به خاطر پیش‌آگاهی از سرنوشت فیلم خود، از هر حلقه چند فریم جدا کرد که حدود 1000 فریم از آن اوایل سال‌های 1950 پیدا و بعدها این فریم‌ها به شکلی ماهرانه تدوین شد. دیدن "دشت بژین" به این شکل شبح‌وار بیش از پیش بر حس فقدان این فیلم دامن می‌زند. زیبایی نماهای نزدیک از چهره‌ها تنها با آثار کارل درایر پهلو می‌زند و چشم‌اندازهای درخشان روزانه و شبانه، کلاسیسم آثار کلود لورین را تداعی می‌کند.
از دیگر شاهکارهایی که انتظار پیدا شدن آنها می‌رود می‌توان به فیلم 1937 "من کلادیوس" جوزف فون استرنبرگ تولید اشاره کرد که تمام تصاویر بازمانده آن در فیلم مستند "حماسه‌ای که هیچ وقت نبود" تولید 1965 شبکه بی‌بی‌سی نشان داده شد. همین طور فیلم ناتمام "یک روز بیرون از شهر" ژان رنوار که سال 1936 ساخته شد و 10 سال بعد به نمایش درآمد. ضمن اینکه چه می شد اگر به آیزنشتاین اجازه می‌دادند خودش در 1931 فیلم "زنده‌باد مکزیک!" را تدوین کند؟
تفکرات آرزومندانه طرفداران سینما تنها شامل حلقه‌های مفقود شده نیست. آنها به نسخه‌ای فکر می‌کنند که اریک فون استروهایم از فیلم سال 1923 "حرص" در ذهن داشت و برای آن 10 ساعت فیلم گرفته بود، اما در نهایت قربانی خواسته‌های استودیو شد و یا آن 40 دقیقه مفقود شده فیلم "خانواده باشکوه آمبرسن" که اورسن ولز در 1942 ساخت.
در این بین تکلیف دیگر پروژه‌هایی که می‌توانستند شاهکارهای سینمایی باشند چیست؟ فیلمنامه‌ای که آیزنشتاین بر مبنای رمان "یک تراژدی آمریکایی" نوشت و استودیو پارامونت آن را رد کرد، بسیار بهتر از اقتباس‌های سینمایی استرنبرگ و جرج استیونس از رمان تئودور درایزر بود و ا‌ی کاش آیزنشتاین پروژه‌های "سرمایه" کارل مارکس و "اولیس" جیمز جویس را که قصد ساخت آن را داشت، به سرانجام می‌رساند.
حلقه‌های گمشده "متروپلیس" فریتس لانگ اخیرا پس از 80 سال کشف شد
لوکینو ویسکونتی بهترین گزینه برای اقتباس از رمان حماسی مارسل پروست بود (فیلم در مرحله پیش‌تولید متوقف شد) و چه می‌شد اگر اینگمار برگمان "بیوه شادان" را با بازی باربارا استرایسند می‌ساخت و گرتا گاربو نقش اصلی فیلم "تصویر دوریان گری" را بر مبنای رمان اسکار وایلد بازی می‌کرد؟ شاید بهترین فیلم‌ها، فیلم‌هایی هستند که هیچ گاه ساخته نشدند و تنها در تخیلات ما وجود دارند.
* سه حلقه گمشده فیلم افسانه‌ای علمی "متروپلیس" ساخته فریتس لانگ حدود 80 سال پس از ساخت این فیلم در آلمان، آوریل امسال در آرشیو موزه سینما در بوئنوس آیرس آرژانتین کشف شد و پنجشنبه پیش برای اولین بار به نمایش درآمد.
نظر شما