وفور مکملهای غذایی تقلبی در بازار قاچاق

وزارت بهداشت برای اینکه از ورود داروها و مکمل های غذایی قاچاق به کشور، جلوگیری کند، برنامه هایی را در مجموعه معاونت غذا، اتخاذ و عملی کرد تا بتواند علاوه بر اینکه از خروج داروهای یارانه ای از کشور بکاهد، ساماندهی نیز در ورود مکمل های غذایی صورت دهد. لذا، طی سال گذشته با فعالیت اتحادیه واردکنندگان مکمل های غذایی موافقت شد.

اما مشکلات عدیده ای که در بروکراسی اداری وزارت بهداشت وجود دارد، مدیران این اتحادیه را در اجرای وظایف شان دلسرد و تا حدودی نا امید ساخته و آنها در صحبت های خود به این موضوع اعتراف کرده اند که میزان عرضه مکمل های غذایی قاچاق بیشتر از تولیدات و واردات قانونی این محصولات است.

در حال حاضر بیش از 25 شرکت تولیدکننده و 90 شرکت وارد کننده مکمل ‌های غذایی و رژیمی در کشور وجود دارد که محصولات آنها فقط در داروخانه ها توزیع و عرضه می شود. این قبیل مکمل ها دارای برچسب فارسی مورد تایید وزارت بهداشت هستند و نام تولیدکننده یا واردکننده نیز بر روی آنه حک شده است.

بسیاری از افراد تصور می ‌کنند این نوع مکمل ها، مخصوص ورزشکاران بوده و حالت انرژی ‌زایی دارند، در حالی که این طور نیست و افرادی که دچار سوء تغذیه بوده و یا از بیماری خاصی رنج می برند، نیز می توانند از این مکمل ها استفاده کنند. لذا فرهنگ‌ سازی در جامعه برای مصرف مکمل‌ های غذایی، رژیمی و گیاهی ضروری به نظر می رسد. خوردن میوه‌هایی که سرشار از ویتامین هستند به طور روزانه در جبران کمبود ریزمغذی‌ ها موثر است اما به دلیل زندگی ماشینی و یا عدم توانایی مالی در خرید میوه ‌ها، مکمل ها جایگزین مناسبی برای حل این مسئله هستند.

مکمل ها محصولاتی هستند که به صورت خوراکی وارد بدن می ‌شوند و شامل ترکیبات غذایی و حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، قرص، کپسول، ژل نرم و پودر شربت هستند. در واقع، بین مکمل و دارو اختلاف بسیاری وجود دارد و "دز" دارو بالاتر از مکمل است و مکمل نیاز روزانه به ریزمغذی ‌ها را جبران می ‌کند.

دکتر ایرج خسرونیا (رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران)، با عنوان این مطلب که مکمل های غذایی قاچاق در داروخانه ‌ها نیز دیده می شود، گفت: این قبیل مکمل ها به وفور در کشور وجود دارد اما در کنار این داروها و مکمل های مجاز، برخی مکمل های غذایی بدون نسخه پزشک نیز توزیع می ‌شود که برخی از آنها غیر قابل قبول و بدون تائیدیه سازمانهای غذا و داروی معتبر دنیا و حتی وزارت بهداشت ایران است.

گفته می شود بیش از 70 درصد مکمل های غذایی که در بازار داخلی عرضه می شود، از مبادی غیر قانونی و به صورت قاچاق وارد کشور می شود. ضمن اینکه بیش از 50 درصد مکمل های قاچاق نیز تقلبی بوده و استفاده از آن عوارض مختلفی همچون خون ریزی کبد، پارگی تاندول ها، ریزش موی سر، ایجاد آکنه، بروز فشار خون و... را به دنبال دارد.

دکترهدایت حسینی (مدیرکل نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی وزارت بهداشت)، یکی از شروط اصلی برای صدور مجوز مکمل های غذایی در کشور را، عاری بودن از هورمون ها عنوان کرد و افزود: یکی از گروههایی که به این مکمل های غذایی احتیاج پیدا می کنند، ورزشکاران هستند.

وی با عنوان این مطلب که مکمل های غذایی مجاز فاقد هرگونه مواد نیروزای غیر مجاز هستند، گفت: مکمل هایی که مواد نیروزای غیر مجاز در آنها وجود دارد، قطعا به صورت قاچاق وارد کشور شده است.

مکمل ها به سه دسته ویتامین ها، مواد ترکیبی ساختگی و هورمون ها تقسیم می شود. برخی از این مکمل ها برای حجیم کردن عضلات و برخی دیگر برای کاهش یا افزایش وزن مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله رایج ترین مکمل ها می توان به استروئیدهای آنابولیک، کراتین، هورمون رشد، چربی سوزها، اندرو استونوئید و DHEA اشاره کرد که در میان این مواد، بیش ترین استقبال از "کراتین" به عمل می آید.

متاسفانه به دلیل محدودیت ها و موانعی که سر راه واردات قانونی و تحت نظارت وزارت بهداشت برای ورود مکمل های غذایی وجود دارد، این امر باعث شده که شاهد عرضه بیش از پیش مکمل های غذایی و ورزشی قاچاق و تقلبی به کشور باشیم که تنها منافع عده ای سودجو را در پی داشته و در عین حال سلامت افرادی که از این محصولات قاچاق و تقلبی استفاده می کنند را، به خطر می اندازد.