موزه میراث روستایی؛ نمایشگاهی از یکصد سال گذشته گیلان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، فاز مطالعات مقدماتی این موزه از اوایل سال ۱۳۸۱ خورشیدی آغاز و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۴ اولین کارگاه این طرح یعنی حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپیدرود راه‌اندازی شده است.

قراراست بناهای ۹ روستای اصیل استان که نمادهای معماری اصیل گیلان در آنها نمایان است واچینی شود و سپس در محل این موزه دوباره‌چینی شود.

از این تعداد روستا، یک روستا در جلگه شرقی گیلان یعنی لاهیجان و رودبنه و روستای دوم مربوط به جلگه مرکزی رشت و حومه و روستای سوم مربوط به فومنات است.

دیرینگی بناهای موجود در سایت موزه از ۶۵ تا ۱۸۰ سال است. در این موزه نوع زندگی، کار، مسکن و صنایع دستی بومی گیلان به نمایش درمی‌آید.

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان دراین ارتباط گفت: موزه میراث روستایی گیلان اولین اکو موزه ای است که در رابطه با معرفی تاریخچه و نوع فرهنگ و زندگی مردم در فضای باز ایجاد شده است.

محمد حسین مهدی پورافزود: دراین موزه معیشت، کار، مسکن، صنایع دستی و انواع فضاهایی که در یک حوزه خانوادگی وجود دارد بازسازی شده و به نمایش در آمده است.

وی بیان داشت: برپایه مطالعات مردم شناسی و معماری 9 حوزه فرهنگی و معماری در گیلان شناسایی و برای هر یک از آنها مکان ویژه ای در محل موزه در نظر گرفته شده است.

این مقام مسئول گفت: تاکنون شش مجموعه مسکونی شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سپیدرود و چهار مجموعه مسکونی شامل 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی گیلان در محل موزه بازسازی شده است،مجموعه های دیگری نیز به تدریج راه اندازی خواهند شد.

مهدی پورهمچنین اعلام کرد: در سایت موزه دو مجموعه مهمانپذیر با بهره گیری از معماری روستایی گیلان نیز طراحی شده است.

وی افزود: در طراحی سایت محلهای جداگانه برای نمایش ها و بازیهای سنتی ، پرورش گیاهان دارویی و درختان بومی، بازار روز، کارگاه صنایع دستی، مزارع برنج و باغات چای، معماری روستایی ملل، پارک بازی کودکان، چایخانه ها و رستوران های سنتی، اردوگاه تفریحی و پژوهشکده معماری و مردم شناسی در نظر گرفته شده است.

رئیس سازمان میراث فرهنگی گیلان گفت: معماری روستایی گیلان به دلیل تنوع اقلیمی (ییلاقی، کوهپایه ای، جنگلی، جلگه ای) رنگارنگی فرهنگی و همزیستی اقوام گوناگون (گیلک، تالش، ترک، گالش، کرد) و جلوه های متنوع هر یک با طبیعت مناطق و نیازهای ساکنان آن هماهنگی دارد.

مهدی پوراظهارداشت: بازسازی 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه شرق سفید رود و 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگی و معماری جلگه مرکزی، خود نمایشگاهی باشکوه زنده و چشم نواز است.

مدیراجرایی پروژه موزه میراث روستایی استان گیلان نیز در این زمینه خاطر نشان کرد: برای نشان دادن دستاوردهای این پروژه بزرگ ملی که در نوع خود در برای اولین بار در خاورمیانه به اجرا در آمده است به مناسبتهای مختلف نمایشگاهی از عکس ها و نقشه های معماری سازه های روستایی گیلان در محل موزه برگزار می شود.

کیانوش لیاقت ورز اشاره کرد: در این نمایشگاه ویژگی خانه ها و دیگر سازه های منتخب، روش واچینی، حمل و نقل اجزای ابنیه و مراحل دوباره چینی آنها به نمایش گذاشته می شود.

وی اذعان داشت: درباره هر یک از مجموعه های مسکونی منتخب، پژوهشهای گسترده مردم شناسی توسط گروه تحقیقات مردم شناسی موزه انجام می شود.

لیاقت ورز گفت: در این پژوهش ها، شیوه زندگی، آداب و سنن هر یک از حوزه های فرهنگی گیلان، کاربری بخشهای گوناگون هر بنا، ابزار و اثاثیه و دیگر ملزومات زندگی روستایی، روش سنتی زراعت، باغداری، پرورش دام، طیور، نوغانداری و غیره به دقت ثبت و ضبط می شوند تا در فضای خانه ها و محوطه ها، گوشه هایی از این فرهنگ رنگارنگ و غنی به نمایش گذاشته شود.

وی همچنین به سفره گیلانی اشاره کرد و افزود: سفره گیلانی هماهنگ با طبیعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبیعتی محصولات کشاورزی، فرآورده های دامی و غیره است.

لیاقت ورز بیان داشت: برنج غذای اصلی گیلانیان است، اما در کنار آن انواع سبزی، تخم مرغ، لبنیات، گوشت پرندگان شکاری، انواع ماهیان رودخانه ای و دریایی و غیره سفره گیلانی را پربار می کند.

وی اظهارکرد: نان نیز اگر چه غذای دوم مردم گیلان است اما در مناطق مختلف با ترکیبات گوناگونی از قبیل آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، کدو، شیر، شکر و دیگر افزودنی های طبیعی، گونه های فراوان دارد.

به گفته وی، عرضه برخی غذاها و تنقلات خاص گیلان جز برنامه های موزه است.

این مقام مسئول افزود: کارشناسان موزه، از آغاز تا کنون، تعداد قابل توجهی از ابزار کشاورزی، تزئینات خانه ها و دیگر وسایل مورد استفاده روستاییان را جمع آوری کرده اند.

لیاقت ورزگفت: نمایش این اشیاء که بسیاری از آنها را اهالی روستاها به موزه اهداء کرده اند، بازدید کنندگان را با جلوه های گوناگونی از هنر و زندگی روستایی آشنا می کند.

این مقام مسئول در موزه روستایی گیلان اظهارداشت: پوشاک روستاییان گیلان در عین تنوع گونه ها، اغلب رنگهای شاد، چشم نواز و هماهنگ با طبیعت زیبای این منطقه دارد.

وی اعلام کرد: پوشاک مردان و زنان روستایی هم شاد است، هم راحت و مناسب برای انجام انواع فعالیت و هم در عین حال پوشش کامل و متناسب با اعتقادات مذهبی مردم گیلان دارد.

لیاقت ورزهمچنین با بیان این اینکه گروه تحقیقات مردم شناسی موزه، نمایش ها و بازیهای خاص یا بومی شده گیلان را طی پژوهشهای مفصل جمع آوری و ثبت کرده اند، افزود: اجرای لافند بازی، کشتی گیله مردی و موسیقی محلی برای حفظ و احیای آنها از برنامه های این موزه است.

مسئول اجرایی موزه روستایی گیلان بیان داشت: در چهارماهه گذشته سال جاری 50 هزار نفر از این موزه بازدید کردند که اغلب آنان مسافران و گردشگران داخلی و خارجی بودند.

لیاقت ورز با اعلام اینکه شناساندن موزه میراث روستایی تلاش جدی تر مسئولان استان را طلب می کند ، افزود: موزه میراث روستایی ،"گیلان کوچک و به یاد ماندنی از یکصد ساله استان است" که آداب و سنن اصیل و فرهنگ غنی گیلان را در خود جای داده است.

وی یادآورشد: علاقمندان می توانند روزهای تعطیل به ویژه پنجشنبه و جمعه هر هفته از این موزه واقع در پارک جنگلی سراوان در جاده تهران بازدید کنند.