گلهای رنگارنگی که به زباله تبدیل می شوند!

به گزارش خبرنگار مهر در اراک، اینکه به زیباییهای گل بیندیشیم و این واقعیت که بخش عمده ای از گل ایران به ضایعات تبدیل می شود حس دو گانه و آزاردهنده ای در انسان ایجاد می کند که کاش واقعیت نداشت اما باید این واقعیت تلخ را که حدود 40 درصد از گلهای طبیعی تولیدی در ایران به ضایعات و زباله تبدیل می شوند قبول کرد. ضایعاتی که نه تنها زیبا نیستند و نشانی از چهره محبوب ندارد بلکه زشت و دل آزارند و باید دور ریخته شوند.

به گفته رضا مهربانی رئیس اتحادیه گل ‌و گیاه کشور مسائل مختلفی از جمله حمل و نقل غیر استاندارد، سنتی بودن بازارها، نگهداری و عرضه تولیدات سبب می شوند که سالانه 40 درصد تولیدات گل کشور به هدر رود.

با توجه به اینکه صادرات گل در سال گذشته به بیش از یک میلیارد و 500 میلیون شاخه رسید با یک حساب سرانگشتی می توان تخمین زد چه میزان پول و سرمایه قربانی عدم نگهداری مناسب تولیدات شده است.

روایت گلهای چشم نواز آرام بخش، همان روایت محصولات دیگر کشاورزی است که سالانه با ضایعات 18 درصدی روبروست که باید چاره ای برای آن اندیشید.

ضایعات می تواند علل بیولوژیکی، میکروبیولوژیکی، شیمیایی، مکانیکی و فیزیکی داشته باشد یا به دلایلی چون کافی نبودن مهارتهای برداشت، بسته بندی، فقدان انبار و امکانات حمل و نقل، کمبود تجهیزات خشک کنی محصول و سیستم فرآوری بازگردد.

عدم تعریف استانداردهای قانونی و نبود مدیریت تولید در ایجاد ضایعات نقش مؤثری دارد و در این میان نباید نقش مؤثر کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی در افزایش ضایعات محصولات کشاورزی را از نظر دور داشت.

آمار نشان می دهد در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته ۷۰ تا ۸۰ درصد تولیدات فرآوری می شود در حالی که این رقم در کشور ما زیر ۴۰ درصد است.

ایران از نظر تولید گل و گیاه در مقام هفدهم دنیا و از نظر صادرات در ردیف یکصد و هفتم جهان قرار دارد این در حالی است که کشورهایی مانند هندوستان و ترکیه بین سه تا پنج میلیارد دلار از صادرات گل در آمد ارزی دارند.

آمار تولید و صادرات گل در استان مرکزی به روایت رئیس هیئت مدیره اتحادیه تولیدکنندگان گل و گیاه محلات حاکی از آن است که سال گذشته 380 میلیون گل شاخه بریده، 40 میلیون انواع گل‌های گلدانی و فضای سبز، حدود چهار میلیون انواع گل‌های آپارتمامی و 25 تن انواع بذر در شهرستان محلات تولید شد که حدود 19 میلیون دلار آن به صورت زمینی به کشور عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای مشترک ‌المنافع صادر شده است.

غلامعلی ابراهیمی بالابودن بخشی از هزینه های تولید را ناشی از عملکرد سنتی در حوزه پرورش گل و گیاهان زینتی خواند و افزود: بالا بودن هزینه‌های تولید در داخل و عدم توجه به تولید مکانیزه، قدرت رقابت در بازارهای جهانی را گرفته در حالیکه اگر هزینه‌های تولید کاهش یابد تمامی تولیدات قابل رقابت خواهد بود.

ابراهیمی مهمترین عامل برای رقابتی شدن تولیدات را کاهش تعرفه‌های دولتی (همچون آب، برق ، گاز و ...) عنوان کرد و افزود: اگر تسهیلات در نظر گرفته شده برای مکانیزه کردن گلخانه‌ها سود کمتر و بازپرداخت طولانی‌تر داشته باشد محصول تولیدی جایگاه بهتری در بازارهای جهانی دارد.

وی معتقد است: تبدیل گلخانه‌ها از سنتی به مدرن هزینه سنگینی دارد که در توان تولیدکنندگان نیست و تسهیلات در نظر گرفته شده در این زمینه دوره بازپرداخت کوتاه‌ مدت و سود بالا دارد که تولید کنندگان توانایی بازپرداخت آن را ندارند.

نقطه ضعف دیگر گل کاری در ایران به روایت گلکاران هلند ایران یعنی شهرستان محلات، صادرات خام و فرآوری نشده گل از ایران به کشورهای دیگر است.

تنها در حوزه نفت گریبانگیر صادرات خام نیستیم در گل، سنگ و برخی محصولات دیگر نیز گرفتار همین تنبلی و توسعه نیافتگی هستیم.

به عقیده کارشناسانی که صادرات چند شاخه گل را به میزان یک بشکه نفت می دانند، عدم فرآوری گل یکی از آسیبهای صادرات گل است چنانکه این صادرات به چند چرخش به کشورهایی مانند هلند و جنوب شرق آسیا ارسال می شود و با بسته بندی و فرآوری مناسب به چندین برابر قیمت صادر شده از ایران به فروش می رسد و بازتکرار قصه تکراری ...

تنوع در نوع گلها و رنگهای طبیعی از ویژگیهای ممتاز گل ایران است. از سویی ایران در یک منطقه پر رود با طول روز بلند و روشنایی آفتاب قرار دارد و از این نظر می تواند در بسیاری از هزینه های مربوط به گرم کردن و روشن نگه داشتن گلخانه ها که برای کاشت و تکثیر گیاهان زینتی اهمیت زیادی دارد، صرفه جویی کند از سوی دیگر موقعیت ایران به دلیل قرار داشتن در کنار کشورهای پر مصرف گل و گیاه از نظر اقتصادی حائز اهمیت است.

کشورهایی نظیر هلند به دلیل فقدان تنوع اقلیمی و کمبود زمین زیر کشت از ترکیبات ژنتیکی در تولید و پرورش گل و گیاه استفاده می‌کنند اما ایران با دارا بودن تنوع اقلیمی و استعداد پرورش انواع گوناگون گل و گیاهان بدون احتیاج به این ترکیبات دارای پتانسیلهای بسیار قوی در پرورش انواع گیاهان است.

کشور ما در شرایط موجود با بیش از پنج هزار هکتار زمین زیر کشت گل و گیاه با شرایط 16 سال پیش کشور هلند در سال 1991 از نظر مقدار زیر کشت برابری می کند. هم اکنون بیش از 600 تولید کننده گل و گیاه در کشور فعالیت می کنند و تنها در دو بازار شهید محلاتی و امام رضا روزی  دو میلیون شاخه گل عرضه می شود.

حوزه خلیج فارس و کشورهای آسیایی بهترین بازارها برای صادرات گل است که توسعه این امر نیازمند تولید، نگهداری و صادرات به شکل مناسب به این کشورهاست با این حال میزان سهم ایران از بازار هشت میلیارد دلاری کمتر از 50 میلیون دلار در سال است.

توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، ایجاد سردخانه های مناسب و استاندارد و... از جمله مواردی است که توجه به آن در حوزه تولید، نگهداری و جلوگیری از ضایعات و صادرات می تواند راهگشا باشد.