هدف آمریکا از توافقنامه امنیتی پایان خوشی از شکست در عراق است

به گزارش خبرگزاری مهر، در ادامه این نشست نوری یکی از کارشناسان مسائل بین المللی تصریح کرد: علل شکل گیری توافقنامه امنیتی شرایط درونی و داخلی عراق بود که این شرایط منتج از حضور اشغالگران، تروریست ها، بعثی ها و اختلافات فکری جریان های عراقی بود اما روندی که به سمت امضای این توافقنامه می رفت، باید شرایط امروز را درنظر می گرفت.

وی با طرح سؤالی افزود: دوستان عراقی از امضای این توافقنامه به دنبال خواسته هایی بودند، آیا فکر می کردند که طرف مقابل به این خواسته ها التزام خواهد داشت؟ آیا آنها متوجه بودند که می توانند در ظرف یکسال، آمریکا را به خواسته های خویش ملزم کنند و با توجه اینکه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را در پیش رو داشتیم دولت عراق باید این دوراندیشی را در نظر می گرفت که 11 ماه دیگر در اکتبر 2007 تیم مذاکره کننده آمریکایی باقی خواهد ماند یا خیر و آیا این تیم که همان زمان نیز در کنگره مشکل داشت ، می تواند این التزام را به طرف عراقی دهد و آیا این پیش بینی سیاسی را می کردند که پس از برگزاری انتخابات آمریکا جمهوری خواهان باقی خواهند ماند یا خیر؟

وی در رابطه با اهداف آمریکا از امضای توافقنامه امنیتی گفت که آمریکایی ها به دنبال چند هدف هستند که عبارتند از:

1- تغییر ساختار عراق به شکل دلخواه

2- حضور نظامی بر طبق اهدافشان و نه حضور نظامی گسترده

به گفته وی، آمریکایی ها قصد دارند از لحاظ نظامی وضعیت را به گونه ای شکل دهند که با مکانیسم مطلوب خودشان آرام اما آبرومندانه از عراق خارج شوند.

3-استفاده تبلیغاتی از خروج نیروهای آمریکایی ازعراق یعنی اینکه آغازروند خروج با ابتدای تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مواجه شود تا از این مسئله بهره انتخاباتی شان را ببرند. آمریکایی ها می خواهند از روند خروج یک استفاده تبلیغاتی در درون آمریکا و یک استفاده سیاسی در منطقه داشته باشند.

4- از لحاظ سیاسی به گونه ای در عراق باقی بمانند که الگو نباشند اما بر کشورهای منطقه تاثیرگذار باشند.

نوری درپاسخ به این سوال که توافقنامه امنیتی در راستای الگوی دموکراسی در عراق است یا طرح خاورمیانه بزرگ، گفت: به نظر من الگوی دموکراسی مدتها است که ازعراق رخت بر بسته است اگر آمریکایی ها می خواستند در عراق الگوسازی کنند این حاکمیتی که اکنون در عراق است، نمی بود. پس آنها نتوانستند در خود عراق الگوسازی کنند و جریانات مردمی را در این کشور تشویق کنند تا به جریان های عراقی نزدیک به آمریکا رای دهند.

این کارشناس افزود اینکه می گوییم الگوی دموکراسی منظور الگوی سیاسی است. این الگوی سیاسی احزاب و جریان هایی بودند (همچون فهرست العراقیه) که حداکثر 25 کرسی پارلمان را کسب کردند بلکه بالکعس جریان های مخالف و غیر وابسته مثل ائتلاف عراق یکپارچه که 138 کرسی پارلمان را از آن خود کرد؛ روی کار آمدند. بنابراین آمریکایی ها نتوانستند در عراق الگوسازی کنند و قطعا نخواهند توانست این را به سایر ملتها الگو کنند اما می توانند بر دولتها تاثیر سیاسی داشته باشند همچون تاثیر سیاسی در رابطه با ایران، سوریه، عربستان و دیگر کشورهای عرب منطقه.

وی در بخش دیگرسخنان خود تاکید کرد: در توافقنامه امنیتی ابعاد غیر امنیتی همچون ابعاد اقتصادی مغفول مانده است چرا که آمریکایی ها یکسری اهداف اقتصادی در بحث عراق، نفت، اوپک و خاورمیانه دارند که از دید صاحبنظران مغفول مانده است.

این کارشناس همچنین اظهار داشت: در طول این مذاکرات علی رغم فراز و نشیبی که داشت یک هوشمندی کاملی در دولت عراق وجود داشت. این درست نیست که بگوییم آقای مالکی یا مجلس اعلای اسلامی عراق خودسرانه برای امضای توافقنامه امنیتی اقدام کردند بلکه در ابتدای حرکت 5 رهبر گروه های عراقی امضا کردند، نامه فرستادند و به مالکی نمایندگی دادند که برای امضای توافقنامه اقدام کند.

وی خاطرنشان کرد در روند مذاکرات، مالکی مسئول نبود، شورای سیاسی و بعد شورای اجرایی مسئول بود. سپس وزارت امور خارجه مجری پرونده بود و در نهایت مالکی وارد عمل شد و علاوه براین در مرحله بعد حمایت مستقیم مرجعیت روی کار آمد. در حالی که در این روند کمترین انتقادات از سنی ها و بیشترین انتقادات از شیعه می شد. مالکی پروژه را تا آنجایی که شورای سیاسی مسئول است و این شورا مجموع جریان های سیاسی را در بر دارد؛ پیش می برد و وقتی این شورا موافقت کردند وی پیش نویس توافقنامه را آنهم نه به طور نهایی امضا و سپس به مجلس ارجاع می دهد. مجلس نیز با دو سوم آرا تصویب می کند و مجددا به شورای ریاست ارجاع می دهد.

نوری اضافه کرد: درست است که بعضی انتقادها به دولت عراق وجود دارد اما من معتقدم با شرایط کنونی و تنوعات قومی عراق و نیز حضور تاثیرگذار آمریکا در این کشور، دولت عراق خوب توانست مذاکرات را پیش ببرد و امتیازهایی که از سوی آمریکا صورت گرفته است واقعا اصرار آقای مالکی بوده است.

به عنوان مثال درآغاز مذاکرات اصلا خروج نظامیان آمریکایی از عراق پذیرفته نمی شد چرا که به عقیده دولت آمریکا این مسئله منجر به افزایش نفوذ تروریست ها درعراق می شد اما اکنون می بینیم همه پذیرفته اند که برای خروج این نظامیان باید جدول زمانی وجود داشته باشد و این نتیجه اجماع ملی است. جای بسی تعجب است که سنی ها اصلا موضع گیری نمی کنند به عنوان مثال امروز شاهدیم که "محود المشهدانی" موضع گیری می کند درحالی که قبلا این طور نبود. تا جاییکه شاهد هستیم "ایاد علاوی" نیز اکنون مدعی است توافقنامه امنیتی خلاف منافع ملی عراق است. لذا یک حرکت دقیقی از سوی دولت عراق شکل گرفت اما جریان کلی اجازه ندادند این مسئله به شیعه تعلق داشته باشد بلکه آن را همگانی کردند.

"هانی زاده" دیگر کارشناس مسائل بین الملل نیز در رابطه با اهداف کوتاه مدت و بلند مدت آمریکا از امضای توافقنامه امنیتی گفت: این توافقنامه دارای دو جنبه حقوقی و ساختاری است. درجنبه حقوقی باید گفت که عراق تحت بند هفت منشور سازمان ملل متحد است و آمریکایی ها حق ندارند با دولتی که تحت اشغال است توافقنامه ای امضا کنند مگر اینکه آن کشور از حالت اشغال خارج شود و یا اینکه سازمان ملل وضعیت عراق را تعیین و یک الگوی سیاسی مشخصی را در این کشور به وجود آورد که این دو حادثه اتفاق نیفتاد.

وی از سوی دیگر گفت: اگر این توافقنامه امضا شود در جریان اجرای آن با مشکلاتی مواجه خواهد شد چرا که در عراق عوامل بازدارنده بسیار است و این عوامل عبارتند از:1- مرجعیت که حرف اول و آخر را درعراق می زند. 2- گروههای سیاسی که دارای رویکرد مستقلی هستند. 3- پارلمان که اکثریت اعضای آن در راستای اجرایی کردن توافقنامه امنیتی نیستند.

بنابراین اگر این توافقنامه را الگویی تبلیغاتی برای جمهوری خواهان تلقی کنیم، یک پروسه تبلیغاتی بیش نیست. این پروسه را جمهوری خواهان در یک ظرف زمانی مشخص می خواهند انجام دهند و تلاش آنها این است که "جان مک کین" نامزد جمهوری خواهان در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را به پیروزی برسانند.

این کارشناس افزود البته سفر جرج بوش به عراق نیز در همین راستا انجام خواهد شد که این احتمال وجود دارد. سفر وی هفته آینده صورت گیرد. ازسوی دیگر آمریکایی ها می دانند که با توجه به شرایط فعلی، جمهوری خواهان ازشانس زیادی در انتخابات برخوردار نیستند و لذا طیف های بعدی همچون دموکرات ها که روی کار بیایند اهمیت زیادی به اجرایی کردن توافقنامه امنیتی که صبغه امنیتی آن بیشتر است نمی دهند.

هانی زاده تصریح کرد: آنچه که مهم است این است ما نباید خیلی نگران این توافقنامه باشیم چراکه عوامل بازدارنده در عراق زیاد است و خود طیف های مختلف عراقی از جمله اهل سنت که به نوعی تلاش می کنند خود را به آمریکا نزدیک کنند، این توافقنامه را رد می کنند.

این کارشناس افزود: البته نباید این نکته را نادیده گرفت که آمریکایی ها طرحهای خاص خوشان را دارند وآنها به دنبال این هستند نوری المالکی که از وجهه خوبی در عراق برخوردار است، توافقنامه امنیتی را امضا کند و با امضای آن، وجهه خود را از دست دهد و به این ترتیب ایاد علاوی که صبغه شیعه دارد، را در مقابل مالکی قرار دهند و وی را به منظور انجام کارهای اجرایی آمریکا روی کار آورند.

وی افزود: آمریکا اگر بخواهد بر روی طیف لائیک شیعه و سنی سرمایه گذاری کند به نظر می رسد عراق دیگر آماده پذیرش اینگونه طیفها نیست و این نمی تواند آمریکایی را به سرمنزل مقصود برساند. آمریکایی ها درحال حاضر با زمان در حال مسابقه هستند و آنها تلاش می کنند درطول چهار ماه باقی مانده از دولت فعلی آمریکا این توافقنامه را امضا کنند درغیر این صورت شاید از این موضوع دست بر دارند.

وی درپایان سخنانش خاطرنشان کرد: آمریکایی ها می خواهند به سبک وسیاق فیلم های هالیوود، نیروهای خود را تاثیر گذار و نه شکست خورده قلمداد کنند البته نباید فراموش کرد که عراق نقش مهمی در مسائل داخلی آمریکا و انتخابات آن دارد. هوشمندی سیاسی رهبران عراقی باعث شده است طرح خاورمیانه بزرگ با شکست مواجه شود.

نوری نیز اظهار داشت: آمریکا قصد دارد پایان خوش یا نسبتا مناسبی را برای شکست آمریکا ارائه دهد اما نباید از نظر دور داشت که با رفتن جمهوریخواهان و روی کار آمدن دموکرات ها آنها از عراق دست خواهند کشید بلکه رویکرد این حزب نسبت به عراق تغییر خواهد کرد و آنها با ترفندهای دیگری به موضوع عراق خواهند پرداخت.

حکیم نیز در پایان منافع ملی عراق را در راستای منافع منطقه توصیف و اعلام کرد: منافع ملی عراق در حاکمیت ملی، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی و بازدارندگی نهفته است.

وی تصریح کرد: ما امنیت را برای توسعه می خواهیم. امنیت شالوده بنای کشورهاست. درحال حاضر مهمترین دغدغه دولت عراق ایجاد امنیت ملی است و اینکه چگونه ساختار امنیت ملی ایجاد کنیم و از حضور نیروهای بیگانه در عراق بی نیاز شویم.

مشاور رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق گفت: محور سیاست خارجی عراق جدید، محور درهای باز است. سیاست ما این است که با همه کشورهایی که دشمن عراق نیستند تعامل داشته باشیم.

وی در رابطه با روابط ایران و عراق نیز تصریح کرد: ایران همواره از تمامی طائفه های عراق حمایت کرده است.  حکیم با اشاره به اینکه ایران و عراق دارای هزار و 336 کیلومتر مرز مشترک هستند و دو کشور از زمان سرنگونی صدام حسین؛ بیش از 100 پروتکل امضا کرده اند، گفت: باید صفحه جدیدی از روابط میان ایران و عراق گشوده شود.