مشکل هویت داریم اما بحران هویت نه

به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر حسین کچوئیان در گفتگو با ماهنامه "زمانه" پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: قبل از وقوع انقلاب اسلامی این گونه تبلیغ می‌شد که هویت سکولار غرب در حال جهانی شدن است اما با پیروزی انقلاب ایران، جریان اسلامی به وجود آمد که در حال نفوذ به غرب است و به همین دلیل غربیها به‌شدت احساس خطر می‌کنند و به هر طریقی می‌کوشند آن را تغییر دهند و یا حذف کنند.

وی با اشاره به اینکه نخبگان ما به جای توجه به این سؤال که انسان ایرانی به معنای محقق چیست؟ به دنبال بیان هویت مطلوب هستند، گفت: در نگرش آقایان نصر و مجتهدی هویت انسان ایرانی آنگونه که باید باشد مطرح گردیده است نه آن گونه که هست. کسانی مانند آقای سروش یا شایگان نیز هویتی توهمی برای ما ایجاد می‌کنند و می‌گویند که هویت کنونی ما آن است. در کل این دو نوع دیدگاه هویت مطلوب را مطرح می‌کنند نه آنچه که هست را.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، گزاره مواجه شدن ایران با بحران هویتی را نادرست خواند و خاطرنشان کرد: مردمی که مشکل هویتی داشته باشند نمی‌توانند روی پایشان بایستند، چه رسد به اینکه انقلاب نمایند و سی سال به طور مداوم از هویت جدید خود، در صحنه‌ای که همه نیروها به لحاظ تکنیکی بر او غلبه دارند، دفاع کنند.هسته اصلی جامعه ایران دینی است و این هسته، هسته سخت و پایدار تاریخ ایران است که در شرایط رقابتی با سایر هویت های ناسیونالیستی،تجدد خواهانه و چپ پیش از انقلاب نظام جمهوری اسلامی را به سر انجام رساند.

وی ادامه داد: هر چند در حال حاضر جامعه ایرانی با مشکل هویتی مواجه است، اما دچار بحران هویتی نیست. مهم آن است که هسته سخت، بنیادی و کانون هویت ما، هویت اسلامی است و اگر قرار است ویژگی های فرهنگی دیگری هم اخذ شود، نباید به کانون و هسته آسیب بزند چرا که حذف هویت دینی موجب تکرار نتایجی نظیر انقلاب مشروطه و نهضت ملی شدن نفت خواهد شد.

دکتر کچوئیان با تأکید بر پیشروی و تهاجم مداوم هویت اسلامی در مواجهه با مدرنیته گفت: در رویارویی هویتهای غیر مدرن با مدرنیته، هویتهای غیر مدرن دیگر جز مسلمانان بنیان های نظری لازم برای این رویارویی را ندارند و در نهایت این هویتها مثل چینی‌ها، ژاپنی‌ها و هندی‌ها خود را صورتی دیگر از نظم و انسان تجددی را عرضه خواهند کرد نه اینکه نظم و انسان دیگری بسازند.

رئیس گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران خاطر نشان کرد: رویارویی با هویت مدرنیته برای ما مشکل جدیدی نیست و ما از گذشته با آن درگیر بوده‌ایم، ولی مدرنیته هم اکنون با هویت اسلامی مواجه انقلاب ما مواجه شده است و نمی تواند از پس این رویارویی برآید؛ زیرا حدود سیصد چهارصد سال است که مدرنیته جهان و هویت های دیگر را تهدید کرده است، بنابر این اگر می خواست پیروز شود، قبل از اینها پیروز می شد.

وی یاد آورشد: در حال حاضر مدرنیته در کانون های خودش نه تنها از سوی مسلمانان، بلکه از سوی خود مدرنیستها نیز با تهدید روبه رو شده و حدود سی، چهل سالی است که دیگر آن نیروی غالب در جهان نیست که اعتبار و ارزش جهانی داشت، اگر مدرنیته اعتبار و ارزش جهانی گذشته اش را داشت، لازم نبود دوباره به عهد استعمار قدیم برگردد و برای کنترل جهان لشکر کشی کند.