نقاشي قهوه خانه چيست

به گزارش خبرنگار هنري "مهر" ، تاريخ نقاشي ايران ، در طول حيات خود دچار تغييرات و دگرديسي هاي زيادي شده است . با شروع عصر صوفي و آشنائي ايرانيان با هنر اروپا ، نقاشي نيز تحت تاثير آن قرار گرفت و استفاده از رنگ هاي روغني براي نقاشي و همچنين حجم پردازي و سه بعد نمائي طبيعت گرايانه نيز درايران مورد توجه قرار گرفت . دراين دوره تاريخي با افزايش مراودات تجاري ايران و اروپا چند نقاش هلندي به ايران كوچ مي كنند و به ارائه آثاري با تكنيك هاي نقاشي اروپائي مي پردازند .
محمد زمان ، به عنوان اولين نقاش مهم ايراني در زمينه بكارگيري تام اصول و شيوه هاي نقاشي اروپائي در ايران مولود ، چنين پس زمينه تاريخي است . در واقع صحنه جنگ معروف عثماني ها با صفويان در كاخ چهلستون ، توسط همين هنرمندان مهاجر و شاگردانشان نقاشي شده است . با اين وجود نقاشي روي بوم در ايران توسط محمد صادق نقاش معروف دوره زنديه آغاز مي شود . تحول سبكي درنقاشي طي اين دوران باتوجه به قدمت و ريشه هاي تاريخي نقاشي ايراني ( مينياتور ) باعث آن بود كه نقاشان ايراني به دنبال پيدا كردن نوعي راه حل واسط كه بتواند پلي بين برخي ويژگي هاي مقبول نقاشي اروپائي و نقاشي ايراني ايجاد كند ، سبك نگارگري درباري قاجار را بوجود آورند . همين سبك هنري هنگامي كه از دربار قاجار خارج مي شود درگستره توجه مردمي به نقاشي قهوه خانه اي تبديل مي شود .
هنرمندان نقاشي قهوه خانه ، با رويكرد به داستانها و مضمون هاي اعتقادي عاميانه و دانش سنتي ( غير درباري ) نسبت به اين هنر ، آثاري خلق مي كنند كه با اوج گيري اهميت قهوه خانه ها دربستر زندگي روزمره مردم ، رواج و رونقي تام مي گيرد .
در ميان نقاشان قهوه خانه دو نام حسين قوللر آقاسي و محمد مدبر از اهميت و ويژگي منحصر به فردي برخوردارند . قوللر آقاسي بيشتر درنقاشي هاي خود به تصوير گري داستانهايي از شاهنامه مي پرداخت و محمد مدبر نيز بيش از ديگر موضوعات حماسه  كربلا را تصوير گري مي كرد .
در اين ميان آنچه مهم است ، نحوه انتقال دانش سنتي نقاشي به اين هنرمندان است . هر دو اين هنرمندان شاگرد پدر قوللر آقاسي با نام عليرضا قوللر آقاسي بودند . اين هنرمند  در حكم حلقه اتصالي نقاشي درباري قاجار و نقاشي قهوه خانه است . وي كسي است كه از نقاشي درباري جداشده و به موضوعات مردمي و همه پسند روي مي آورد . هر چند وي در زمينه تصوير سازي كتاب در آن دوران نيز فعاليت هايي انجام مي داد ، ازاين جمله مي توان به نام نامه خسروان اشاره كرد ، با اين وجود آنجه از وي بيشتر باقي مانده است ، نقاشي كاشي هاي كاخ گلستان و سلطنت آباد است . گفتني است نقاشي درخانواده قوللر آقاسي ، پيشه اي اجدادي محسوب مي شد و چندين پشت اين خاندان به پيشه نقاشي كاشي و ... مشغول بودند .
به تدريج و از سالهاي دهه 1330 به اين سو با راه اندازي مدارس هنري جديد و رويكرد عمومي جامعه به مدرنيزاسيون ، شاهت افت رواج نقاشي قهوه خانه و كنار رفتن اين شيوه هنري شد تا جائيكه امروز ديگر به سختي ميتوان هنرمنداني در اين مكتب هنري يافت .