به گزارش خبرگزاری مهر، فقر پدیده‌ای است چند بعدی و به تبع آن به طرق مختلف بر زندگی مردم تاثیر می‌گذارد و فقرا مستعد بالاترین درجه آسیب پذیری در عرصه‌های سلامتی، آشفتگی اقتصادی و بیماری‌های طبیعی هستند.
فقر به رشد انسانی لطمه وارد می‌سازد، توسعه انسانی را محدود می‌کند و مانع سرمایه‌گذاری انسانی مورد نیاز جهت دستیابی به رفاه خانواده می‌شود. علاوه بر این صدمات ناشی از فقر در مقایسه با افراد و امکانات درگیر، طولانی‌تر و گسترده‌تر است.
هنگامی که کودکان نمی‌توانند یاد بگیرند، زمانی که کاهش سلامت و بهداشت، بهره وری را محدود می‌کند، وقتی که مادران دچار سوءتغذیه، نسلی ضعیف را به جامعه تحویل می دهند و این امر در هوش و استعداد افراد جامعه و بهره وری تاثیر می گذارد، مبارزه با فقر نه تنها یک ضرورت اخلاقی است، بلکه به مثابه سرمایه‌گذاری برای آینده است. سرمایه‌گذاری برای کاهش فقر، از آن دسته از سرمایه‌گذاری‌هایی است که کل جهان از آن منتفع می‌شود.
فقدان درآمد و دارایی جهت دستیابی به نیازهای اساسی یکی از اصلی‌ترین علل فقر است. در این میان عوامل بسیاری بر فقدان درآمد و دارایی یعنی تغییرات اقتصادی تاثیر می‌گذارد. در کل با رشد اقتصادی و درآمد، فقر کاهش می‌یابد و کاهش درآمد، فقر را افزایش می‌دهد. با وجود اینکه رشد اقتصادی به طور سیستماتیک در پیوند با کاهش فقر است، اما میزانی که در آن رشد به کاهش فقر تعبیر می‌شود به سطح اولیه نابرابری در توزیع درآمد و چگونگی تغییر این توزیع در طول زمان بستگی دارد.
در این میان صنعت گردشگری به جهت ویژگی‌های منحصر به فردی که دارد می‌تواند به عنوان ابزاری برای کاهش پدیده‌های فقر و حتی مبارزه با آن به کار گرفته شود.
باید اذعان کرد که گردشگری به دلیل درآمدزایی بالا، کاربر بودن و ایجاد اشتغال برای تمامی سطوح و طبقات اجتماع همچنین به دلیل نقشی که در توزیع عادلانه درآمد و هدایت پول از جیب طبقات ثروتمند و متوسط اجتماع به جوامع روستایی و فقیر ایفا می‌کند، فرصت‌های طلایی را در اختیار بشریت گذاشته‌است، به طوریکه امروزه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از آن در جهت کاهش فقر کمک گرفته می‌شود.
پتانسیل‌های گردشگری روستاها، مناطق و جوامع ایزوله و فقیرنشین، بیش از هر چیز به سرمایه‌های جغرافیایی، کیفیت مناظر طبیعی و آثار تاریخی، علاوه بر شادابی فرهنگ محلی آنها بستگی دارد. لذا عمق بخشیدن و ارزش نهادن به این عوامل همچنین تبدیل آنها به عناصر قابل عرضه، ترویج سیاست حفظ و مراقبت از سنت‌ها، آداب و رسوم، چشم‌اندازها و محیط زیست این مقاصد جذابیت منطقه و پتانسیل‌هآن را تضمین کرده و این عناصر و عوامل را به صورت یک محصول واقعی گردشگری درمی‌آورد.
راهکار اقتصادی در زمینه به کارگیری گردشگری به نفع فقرا آن است که به این مقاصد به عنوان مکانی برای تجارت نگریسته شود. این راهکار کمک می‌کند تا در یک سیستم کلی هر مقصد گردشگری به عنوان یک زیربخش توسعه به شمار رود و تخصیص عمودی در زمینه توسعه گردشگری به فعالیت‌های افقی تبدیل شود.
سنگ بنای خط مشی دراز مدت توسعه گردشگری به نفع فقرا بستگی به شیوه اجرا، استمرار و پیگیری طولانی مدت برنامه‌های کیفی آن دارد. لذا باید گردشگری به نفع فقرا را با فرهنگ و تفکر کیفی دنبال کرد. استفاده از گردشگری به نفع فقرا انسانی‌ترین نوع توسعه است که در نشست اخیر سران سازمان ملی جهانگردی به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. استفاده از گردشگری به نفع فقرا محصول یا بخش ویژه‌ای از گردشگری نیست، بلکه یک نگرش است.
گردشگری به نفع فقرا به صورت ابزاری برای کمک به اقتصاد جوامع محلی برای نخستین بار در کشورهای درحال توسعه پدید آمد. این امر به نوبه خود باعث تقویت رابطه بین فقرا و تجارت گردشگری شده تا جایی که فقر رو به کاهش رفته و فقرا توانایی فعالیت و شرکت گسترده‌تر را در توسعه گردشگری پیدا می‌کنند.
اهداف این نوع گردشگری از افزایش اشتغال محلی گرفته تا شرکت فعال مردم در فرایند تصمیم‌گیری و برنامه‌های توسعه را شامل می‌شود.
در واقع گردشگری به نفع فقرا نوعی گردشگری است که منافع ویژه و خاصی را برای فقرا تامین می‌کند. گردشگری برای فقرا یک ایده و نگرش کلی است. راهبردهای گردشگری برای فقرا در عوض تصمیم‌گیری برای گسترش ابعاد این بخش، به گشایش فرصت‌ها به منظور حصول عواید اقتصادی، سایر منافع معیشتی و یا مداخله در تصمیم سازی به نفع فقرا می‌اندیشند. اصلا چرا باید نقطه نظرات مرتبط با فقرا را به مبحث گردشگری وارد کرد. کاهش فقر مستلزم رشد حمایت از فقراست.
گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین صنایع جهان در حال حاضر در بیشتر کشورهای فقیر یا در حال رشد وجود دارد و یا نقش پراهمیتی را دارا است. ویژگی‌های خاص گردشگری، استعداد آن را در زمینه برنامه حمایت از فقرا بهبود می‌بخشد. این ویژگی‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد: نیاز به مشارکت و کارگروهی، در برگرفتن زنان و بخش غیر رسمی در اشتغال گسترده آن، محوریت دارایی‌های طبیعی و فرهنگی فقرا و تناسب با نواحی فقیر.
به خدمت گرفتن گردشگری در زمینه رشد برنامه‌های حمایت از فقرا به این معنا است که در عین کاهش تاثیرات منفی بر فقرا، روی این زمینه‌ها سرمایه گذاری شود. استعداد تغییرپذیری، از نقش مستمر برنامه‌ریزی کلان حکومت‌ها و تمایل شدید تجاری و بین‌المللی به گردشگری پایدار نشات می‌گیرد.
با تعدیل صنعت گردشگری این پتاسیل وجود دارد که از قبل این صنعت منافع مستقیمی را به نفع فقرا افزایش داد. عملی کردن این امر با اتخاذ و به کارگیری راهبردهای خاص ممکن است. مطالعات موردی حاکی از این است که راهبردهای گردشگری برای فقرا می‌تواند تفاوت‌هایی در گردشگری ایجاد کند و از این طریق فرصت‌ها و منافع جدیدی عاید فقرا کنند. در جایی که چنین اتفاقی می‌افتد ارزش گردشگری برای فقرا بی‌اندازه می‌شود. روال چنین است که منافع هر چند به طور غیرمادی، بین جوامع توزیع شوند و این موضوع به خصوص در نواحی دور افتاده حائز اهمیت است.
کارشناس میراث فرهنگی استان ایلام در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: به طورکلی راهبردهای به کارگیری گردشگری به نفع فقرا می‌تواند شامل موارد زیادی باشد.
حوریه کلانتری بیان داشت: گردشگری برای فقرا به راحتی از سطح جوامع فراتر می‌رود و لذا سطوح تنوع فعالیتی مورد نیاز آن بسیار گسترده و متغییر است.
این کارشناس با اشاره به اینکه موقعیت محل حائز اهمیت است، خاطرنشان کرد: گردشگری به نفع فقرا در جاهایی که مقاصد گسترده‌تری در حال توسعه هستند، بهترین کارایی را نشان می‌دهد.
کلانتری عنوان کرد: در نواحی دور افتاده شدت فقر می‌تواند بیشتر باشد، هرچند اصل موضوع گردشگری ممکن است در مقیاس سطوح محدود شود.
کارشناس میراث فرهنگی ایلام یادآور شد: راهبرد گردشگری برای فقرا فعالیت‌های توسعه محصولات جدید به خصوص انواع مبتنی بر فرهنگ محل را به همراه دارد. لذا باید توجه داشت که این محصولات را باید درون محصولات اصلی جای داد تا بتوانند بازار خود را پیدا کنند و گردشگری پایدار باید در خدمت فقرزدایی قرار گیرد و این خود نیازمند برنامه ریزی است.
نظر شما