طی هفته گذشته نشست مشترکی در نیویورک به میزبانی آمریکا و با حضور اعضای دائم شورای امنیت به همراه آلمان و اعضای شورای همکاری خلیج فارس و مصر، اردن، عراق درباره موضوعات امنیتی خلیج فارس و بطور کلی امنیت خاورمیانه و مشخصا موضوع هسته ای ایران برگزار گردید. در ارزیابی و تحلیل این تحرک سیاسی که با تحرک و هدایت آمریکا صورت گرفت نکاتی چند قابل تامل و توجه است :
- طی هفته ها و ماه های اخیر شاهد برخی تحرکات و تلاشهای هدفمند و سازمان یافته منطقه ای و بین المللی غرب به رهبری آمریکا در جهت اعمال "فشارهای چند وجهی" بر جمهوری اسلامی ایران جهت تاثیرگذاری بر روند فعالیتهای هسته ای می باشیم. واقعیات و شواهد موجود دال بر آن است که دستگاه دیپلماسی آمریکا در یک بستر کلان و گسترده، سیاست اعمال فشارهای گوناگون و همزمان را با هدف کنترل و مهار برنامه هسته ای و سیاستهای منطقه ای و بین المللی ایران در دستور کار خود قرار داده است که در این ارتباط می توان به اتخاذ ادبیات تهدید و افزایش میزان تهدیدات نظامی از سوی رژیم صهیونیستی در قبال ایران، تاکید بر تشدید فشارهای اقتصادی و افزایش کنترل در اعمال تحریمها، راه اندازی موج جدیدی از انتقادات و محکومیتهای حقوق بشری اشاره نمود و قطعه تکمیلی این پازل فشار را نیز می توان ادعای غرب درباره تهدیدات ایران و تحریک کشورهای عرب منطقه خلیج فارس و خاورمیانه با این امر جستجو نمود.
- از منظر برخی تحلیلگران سیاسی نشست نیویورک بدون دستاورد و نتیجه ملموسی به کار خود پایان داد. اختلاف و دودستگی موجود میان کشورهای عربی همسایه ایران در منطقه خلیج فارس مانع اجماع بین آنان شد. برای مثال دو کشور قطر و عمان که اعضای شورای همکاری خیلج فارس می باشند به جهت وجود برخی ملاحظات به هیچ وجه حاضر به پذیرش دعوت آمریکا برای شرکت در این نشست نشدند. عدم حضور این دو کشور باعث بروز برخی انتقادات از سوی شرکای عرب آنان و کشورهای غربی گردید. در همین ارتباط نیز قبل از نشست نیویورک، کشورهای حوزه خلیج فارس طی کنفرانسی که تحت عنوان "امنیت خلیج فارس" در منامه با حضور کشورهای عربی ومقامات برخی دولتهای غربی و رابرت گیتس وزیر دفاع آمریکا برگزار گردید در قبال برخی خواسته های گیتس برضد ایران از خود واکنش نشان دادند.
- علیرغم بروز برخی مخالفتها و بیان دیدگاه های متفاوت از سوی بعضی از کشورهای عربی در قبال سیاستهای دولت آمریکا در قبال کشورمان لیکن بنظر می رسد که استراتژی کشورهای عربی در برابر ایران از یک حالت دو بعدی برخوردار است. از یک سو کشورهای عربی تلاش دارند تا روابط قابل اعتمادی با ایران برقرار کنند تا این احساس که آنان دشمن ایران هستند را از بین ببرند و در عین حال آمریکا را تشویق کنند که نسبت به ایران سختگیری های بیشتری را اعمال نماید. هرچند دیدگاه دیگری نیز وجود دارد که معتقد است برخی از کشورهای عربی از بهم خوردن توازن قوا در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس با احتمال برقراری روابط تهران با واشنگتن درپی روی کار آمدن باراک اوباما نگرانند و حتی برخی از ناظران سیاسی معتقدند که نشست نیویورک به ظاهر به دعوت کاندولیزا رایس برگزار گردید، اما این جلسه به درخواست اعراب تشکیل شده است.
- جدای از ریشه یابی واکنش های اعراب که در قالب های متفاوت و براساس رویکردهای متعددی شکل گرفته است لیکن باید پذیرفت که این واکنش ها همانا محصول سیاست های واشنگتن طی چند دهه اخیر و خصوصا سالیان گذشته درقبال کشورمان مبنی بر تزریق رعب و وحشت درداخل کشورهای منطقه و ایجاد موج "ایران هراسی" در درون کشورهای عرب می باشد هرچند این نه اولین بار و نه آخرین باری خواهد بود که غربی ها به ایجاد چنین موجی در منطقه اقدام می نمایند.
- تحقیقا حافظه تاریخی کشورهای عرب منطقه و نیز سابقه رفتاری جمهوری اسلامی ایران درعرصه سیاست خارجی منطقه ای و تعاملات با همسایگان عرب، بهترین و مناسب ترین منابع برای ارزیابی و تحلیل رویکردها و عملکردهای ایران در مناسبات منطقه ای بویژه با همسایگان عرب خود می باشد. روابط جمهوری اسلامی ایران با کشورهای خلیج فارس همواره براساس حسن همجواری ، منافع مشترک و احترام متقابل بوده است. هرعقل سلیم و دوراندیشی درعرصه تصمیم سازی در حوزه سیاست خارجی خواهد پذیرفت که منافع مشترک، رشد و توسعه همه جانبه ایران و کشورهای عرب خلیج فارس از رهگذر برقراری آرامش، امنیت و ثبات در این منطقه امکان پذیر است.
- جمهوری اسلامی ایران امنیت، آرامش و ثبات خود را در امنیت، آرامش و ثبات کشورهای همسایه خود جستجو می نماید و این رویکرد نیز مطمئنا باید از سوی کشورهای عرب منطقه پیگیری شود. مسلما اتخاذ مواضع چند بعدی از سوی کشورهای عرب منطقه، توان و ظرفیت ایجاد فضای مسالمت آمیز در تعاملات و مناسبات منطقه ای بین آنان با کشورمان را کاهش خواهد داد و این همان هدف راهبردی است که در دستور کار قدرتهای غربی برای متشنج کردن روابط دوستانه ایران با کشورهای منطقه خلیج فارس قرار گرفته است.
و اما نکته پایانی اینکه تحت چنین شرایطی که دولتهای غربی و خارج ازمنطقه درصدد تامین و تحمیل اهداف از پیش تعیین شده خود برای برهم زدن آرامش و ایجاد فضای آلوده و مسموم سیاسی و امنیتی دربین کشورهای عرب منطقه می باشند، نباید اجازه داد که ابتکارعمل وهدایت این روند در جهت تحقق خواست و اراده قدرتهای خارج از منطقه رقم بخورد. لذا ضروری است دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی کشورمان طی یکسری اقدامات و برنامه های دقیق و طرح ریزی شده با فعال کردن ظرفیت و پتانسیل های موجود درهمکاریهای منطقه ای و بین المللی و افزایش دیپلماسی رفت و آمد، راهبردهای مناسبی درعرصه تعاملات و روابط منطقه ای با هدف خنثی سازی تحرکات مذکور اتخاذ و پیگیری نماید.
نظر شما