به گزارش خبرگزاری مهر ، نوری مالکی، نخست وزیر همسایه غربی کشورمان در حالی عازم تهران خواهد شد که با توجه به شرایط جاری در منطقه و نظام بین الملل، دو کشور در شرایطی ویژه قرار گرفته اند.
شرایط کشور عراق، به عنوان بازیگری که به رغم وجود روابطی استراتژیک با جمهوری اسلامی ایران به امضای توافقنامه امنیتی با ایالات متحده وادار شده، طبعا آینده ای پیچیده را بر مناسبات تهران - بغداد حاکم خواهد کرد. در وضعیتی که آمریکا به عنوان یکی از بازیگران خارجی حاضر در خاورمیانه، حضور بلندمدت خود ولو در ابعاد نرم را در دستور کار داشته، نوع تعامل عراق با همسایگان خود به ویژه ایران اهمیتی دو چندان می یابد.
با توجه به نوع حضور بیگانگان در همسایه غربی ایران، معادله ای چند مجهولی در عرصه تنظیم روابط یک یا چندجانبه در چارچوب مناسبات منطقه ای شکل می گیرد؛ معادله ای که هر چند دو طرف اصلی آن تهران و بغداد هستند اما گاه به واسطه وجود و قدرت تاثیرگذاری بالای عوامل دیگر، از طرف های ثانوی نیز تاثیراتی مقطعی یا بعضا پایدار را می پذیرد.
خبر مربوط به تعویق سفر نوری مالکی به تهران که هفته گذشته بر خروجی اغلب رسانه های منطقه قرار گرفت خود گواهی بر این مدعاست. نباید از یاد برد که به رغم تاکیدات موجود بر لزوم شکل گیری مناسباتی به دور از هیاهوهای جاری در نظام بین الملل، نمی توان منکر تاثیرگذاری متقابل پدیده های خاص در روابط بین الملل شد. علت تاخیر سفر مالکی به تهران هر چه که باشد، از "سرمای پیش از حد هوا" تا "احتمال سفر اوباما به بغداد" یا "مطالبات مغفول ایران از عراق"، هر چه که باشد حضور عامل ثانوی در آن کاملا عیان است.
عراق امروز دیگر نه عراق زمان صدام است و نه عراق پس از اشغال، عراقی است که از رهگذر تعاملی چند سویه با بازیگران تاثیرگذار منطقه ای و فرامنطقه ای، در پی تثبیت ثبات در قلمرو ارضی خود برآمده تا شاید از این طریق گامی در راستای تامین منافع ملی خود بردارد.
هر چند که شکست اشغالگران و هزینه های سنگین قدرت هایی چون آمریکا در میدان تحولات خاورمیانه و به ویژه کشورهایی چون عراق و افغانستان، بخش قابل توجهی از منافع تاکتیکی واشنگتن در منطقه را به باد داده اما در مجموع هم نباید و نمی توان پازلی که در عراق امروز در حال تکمیل است را به طور کامل به زیان ایالات متحده ارزیابی نمود.
بدون شک واشنگتن این همه هزینه سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی را صرفا برای سقوط صدام به عنوان یکی از دشمنان ایران متحمل نشده و در پی این داستان به ظاهر تراژدیک، اهدافی استراتژیک و طولانی مدت را نیز پیگیری می نماید که گذر زمان نوع ورود ایالات متحده با هدایت خاص "دموکرات ها" یا "جمهوری خواهان منصوب دموکرات ها" به این مسائل را روشن تر خواهد ساخت.
به هر حال سفر نخست وزیر عراق به ایران، علاوه بر زمانی که برای انجام گفتگوهای جاری و مرسوم دو کشور در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... را فراهم می کند، فرصتی مناسب برای "مهندسی دیپلماتیک" روابط تهران - بغداد با توجه به جدیدترین تحولات جاری در منطقه و مسائل اساسی و حاشیه ای حاکم بر روابط دو طرف را فراهم خواهد آورد که قطعا "هدایت هوشمند" آن علاوه بر کمرنگ ساختن نفوذ و نقش عوامل خارجی به سود طرفین خواهد بود.
نظر شما