زین العابدین (ع) پیوند دهنده عاطفه و اعتقاد و سیاست در تشیع

به گزارش خبرنگار مهر در خرم آباد، حادثه خونین کربلا، عصر روز عاشورا با شهادت امام حسین(ع) و اصحابش پایان پذیرفت و بخش دوم نهضت حسینى به رهبرى امام على بن الحسین(ع) آغاز شد و حال وظیفه امام سجاد(ع) بود که آرمان کربلائیان را در لباس جهاد اسارت و در قالب جدال و مواعظ احسن به گوش همگان برساند و مردمان مقهور سیاست جهالت پرورى امویان را به اسلام راستین، اسلام محمد(ص) و على(ع) و اسلام قرآن رهنمون سازد.

شانه های امام ساجدان و مسئولیت پیام رسانی عاشورائیان

مسئولیت سترگ پیام رسانى عاشورائیان بر شانه هاى امام ساجدان و عارفان سنگینى مى کرد و او مى بایست در عصر نومیدى از پیروزى حرکت مسلحانه به روش دیگر به بیان مسئله رهبرى و امامت، لزوم شناخت امام عادل و نشانه هاى امام عدل و نشانه هاى رهبران فاسد و ستم پیشه بپردازد و مردم غافل و به جهل واداشته را به وظایفشان در برابر رهبر عادل و همت براى اصلاح جامعه بیدار سازد و تفکر اصیل اسلامى را براى جامعه تبیین نماید تا امید به ایجاد حکومت اسلامى توسط خاندان وحى را در دل همگان احیا سازد.

از سوى دیگر او خود شاهد واقعه کربلا بود و همت گمارد؛ تا یاد و خاطره حماسه سازان عاشورا را در نهاد جامعه اسلامى بارور کند و دشمن نیز همچون تمامى عصرها این نکته را دریافته بود که مرکز اصلى انقلابها و مبارزات عدالت خواهانه مردم، ولایت و امامت است.

بى شک سخنان بیدارگرانه امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) در عصر اسارت، وجدانهاى خفته امت اسلام را بیدار ساخت و انگیزه هاى انتقام خواهى و خونخواهى از شهیدان کربلا را در نهاد آنان بارور ساخت تا قیامهاى خون خواهان کوفى در قالب جنبش توابین و سپس قیام مختار شکل گرفت.      

هر چند با توجه به شرایط حساس و بحرانى و خفقان شگفت آن عصر، امام سجاد(ع) در هنگام ظهور آن نهضت ها بیان صریحى نداشت ولى نقش سخنرانى هاى امام در کوفه و شام و موضعگیرى هاى پنهانى امام(ع) را نباید نادیده گرفت.

بنی امیه چهره واقعى خود را در زیر پرده ریا و حیله و نیرنگ و حتى مقدس مآبى، مخفى می داشتند، شهادت امام حسین علیه السلام تا حدودى اسرار را بر ملا کرد ولى اسارت امام سجاد علیه السلام پرده تزویر و ریاکارى را از چهره بنی امیه بالا زد و عدم پاىبندى آنان به تعهدهاى دینى اخلاقى و رسوائی‌ها و فجایع آنها را روشن ساخت.

استدلال قرآنی امام سجاد، پتکی بر سر یزیدیان ریاکار

مورخان اسلامى نوشته اند که امام سجاد علیه السلام را در حالى که غل و زنجیر بر گردن وى نهاده بودند به قصر یزید وارد کردند. او اسیرى سرافراز و آزاده بود که شکنجه و غل جامعه نتوانست وى را به تسلیم وادارد و در اولین گام به هنگام ورود به مجلس یزید در حالى که یزید به شعر حصین بن حمام مرّى تمثل جسته و به شادى پرداخته بود، فرمود: "براى تو قرآن از شعر سزاوارتر است: ما أصاب من مصیبة فى الارض ولا فى أنفسکم الاّ فى کتابٍ من قبل أن نبرأها انَّ ذلک على اللَّه یسیر. لکیلا تأسوا على مافاتکم ولا تفرحوا بما اتاکم و الله لایحبُّ کلَّ مختالٍ فخورٍ"

"هیچ مصیبتى نه در زمین و نه در نفس هاى شما (به شما) نرسد، مگر آنکه پیش از آنکه آن را پدید آوریم، در کتابى است. این بر خدا آسان است. تا بر آنچه از دست شما رفته اندوهگین نشوید و به (سبب) آنچه به شما داده است شادمانى نکنید، و خدا هیچ خودپسند فخر فروشى را دوست ندارد."

استدلال قرآنى سید عابدان، چون پتکى بود که بر سر یزید خودپسند فخرفروش فرود آمد و او سخت خشم گرفت و گفت: پدرت خویشاوندى را برید و حق مرا ندیده گرفت و بر سر قدرت با من به ستیز برخاست. خدا با او آن کرد که دیدى.

امام سجاد علیه السلام با تمسک به آیه قرآن جواب وى را داد و افزود: "اى پسر معاویه و هند و صخر، پیش از آنکه تو به دنیا بیایى، پیغمبرى و حکومت از آن پدر و نیاکان من بوده است، در روز بدر و احد و احزاب، پرچم رسول خدا در دست پدر من بود و در همان نبردها پدر تو و جد تو پرچم کافران را در دست داشتند..."            

آنگاه ادامه دادند: "اى یزید اگر می دانستى چه کرده اى و بر سر پدر و برادر و عموزاده ها و خاندان من چه آورده اى، به کوهها می گریختى و بر ریگ ها می خوابیدى و ناله سر می دادى. سر پدرم حسین فرزند على علیه السلام و فاطمه(س) که ودیعه رسول خداست، بر در شهر شما آویزان است؟ روز قیامت که مردمان جمع شوند، تو جز خوارى و پشیمانى نخواهى داشت..."

سخنان افشاگرانه سجاد در مسجد اموی؛ جهاد در لباس اسارت

از درخشان‌ترین صفحات زندگى پیامبر کربلا، سخنان شکننده و افشاگرانه او در مسجد اموى شام است به طوریکه هر کدام از بندها و جملات سخنرانی این امام همام سرشار از رسوایی های بزرگی برای حکومت اموی بود.

امام على بن الحسین علیه السلام در این سفر و در این صحنه، در لباس اسارت همان جهاد عظیمى را انجام داد که حسین بن على علیه السلام در کربلا در قالب خون و شهادت به انجام رسانده بود.

او با یک خطبه، انقلاب شگفتى در قلمرو امپراتورى شام به وجود آورد و تحولى بزرگ در مردم آن سامان که 40 سال در زیر تبلیغات مسموم معاویه زندگی کرده و به آن خو گرفته بودند، ایجاد کرد.

20 سال گریه به یاد کربلا، پیوند عاطفه و اعتقاد

از جمله راهبردهاى سیاسى امام زین العابدین علیه السلام در عصر خفقان امویان، زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهیدان کربلا و در واقع زنده نگهداشتن فرهنگ شهادت و ایثار بوده است.

در مناقب ابن شهرآشوب از امام صادق علیه السلام آمده است که على بن الحسین علیه السلام مدت بیست سال براى پدرش می گریست و همین که براى او سفره غذا می آوردند و آب و نان را می دید، بی اختیار اشک از چشمانش سرازیر می گشت، تا آنجا که روزى یکى از غلامان امام، آن حضرت را از این عمل، بازداشت و عرض کرد: می ترسم از شدت اندوه جان سپارى!

امام زین العابدین علیه السلام در پاسخ او فرمود: "من اندوه خود را به درگاه خداوند می برم، غم مرا جز او نمی داند و من به او پناه می برم و آنچه من می دانم شما نمی دانید."

این امام بزرگوار سپس ادامه دادند: "من هر وقت قتلگاه فرزندان فاطمه را به یاد می آورم، بغض گلویم را می گیرد و نمی توانم خوددارى کنم..."

سجاد ترسیم گر جغرافیای کربلا 

یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه لرستان در گفتگو با خبرنگار مهر در خرم آباد، اظهار داشت: در کنار زینب(س) امام سجاد(ع) نیز به مانند عمه، پدر و جدش علی ابن ابیطالب برای توسعه فلسفه و آئین کربلا و همچنین زنده نگه داشتن اهداف نهضت حسینی از طرق های مختلف تلاش کرد.  

دکتر روح الله بهرامی با اشاره به اینکه زینب(س) بعد از واقعه کربلا عمر کوتاهی داشت و این علی بن حسین بود که کربلا را جاودانه ساخت، بیان داشت: امام سجاد جغرافیای کربلا را ترسیم کرد و در مکتب مدینه شاگردانی پرورش داد و با تشکیل حلقه ای از شاگردان خود فلسفه قیام کربلا را به همگان معرفی کرد.

وی با بیان اینکه امام سجاد اقدام به گرفتن بردگانی و پرورش آنها در مکتب اسلام با دیدگاه و فلسفه عاشورا کرد و سپس آنها را آزاد ساخت، ادامه داد: این امام همام همچنین در ایجاد تاثر بین مردم به اشکال مختلف فعالیت های فروانی کرد که همه این فعالیتها نقش اساسی در شکوفا کردن آئین حسینی داشت.

استاد تاریخ دانشگاه لرستان با بیان اینکه حضرت زین العابدین با یادآوری حوادث کربلا و اشک ریختن با دیدن آب و غذا و در هر حالت موجب برانگیخته شدن عاطفه تشیع گشت، یادآور شد: امام چهارم شیعیان پیوند دهنده تشیع عاطفی با تشیع اعتقادی و سیاسی بود.

بهرامی افزود: در دیدگاه امام سجاد یک شیعه هم باید عاطفه و هم اعتقادی راسخ داشته باشد و هم به هدف امام حسین برای دستیابی به حکومت در راستای ایجاد حکومت مبتنی بر قسط و عدل نظر داشته باشد.

وی با بیان اینکه در میان فرزندان امام سجاد دو بازو و نیروی بزرگ در مکتب او پرورش یافت، خاطرنشان کرد: یکی زیدبن علی بود که با قیام علیه بنی امیه نگاه سیاسی امام سجاد(ع) را به منصه ظهور رساند و دیگری امام باقر بود که با ایجاد بالندگی در مکتب مدینه شاگردان زیادی پرورش داد.