مرتضی کاخی نویسنده و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان این مطلب گفت: زبان فارسی در بخشهایی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است ولی در بعضی زمینه‌ها هنوز نیاز به کار جدی دارد. زبان فارسی توانمندیها و امکانات زیادی برای استفاده در حوزه علم دارد به شرطی که از این امکانات درست استفاده شود.
کاخی با رد این ادعا که "زبان فارسی روزمره را باید از زبان علم جدا کرد" تصریح کرد: این ادعا ناشی از عدم شناخت امکانات زبان فارسی است. اگر زبان فارسی کارکردی در حوزه علم نداشت تا کنون این همه آثاری که در حوزه دانش به این زبان نوشته شده است پدید نمی‌آمد.
زبان فارسی قابلیتهای بسیاری دارد
نویسنده کتاب "روشنتر از خاموشی" با بیان اینکه زبان فارسی جوابگوی همه نیازها در حوزه علم است خاطرنشان کرد: فرهنگ دوجلدی انگلیسی و آمریکایی مک گروهیل که توسط متخصصان دانشگاه صنعتی شریف و چند دانشگاه فنی ترجمه شده نمونه بسیار موفقی است که تواناییهای زبان فارسی را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: در این فرهنگ دو جلدی برای بسیاری از اصطلاحات علمی انگلیسی معادل فارسی آورده شده که پیش از این در هیچ فرهنگ لغتی وجود نداشت. همین امر خود نشان دهنده زایایی و توانمندی زبان فارسی است.
کاخی با اشاره به برخی از تالیفات فلسفی در سده‌های گذشته اظهار داشت: اگر زبان فارسی در بیان مفاهیم علمی ناتوان بود صاحبان تفکر و اندیشه چون خواجه نصیر الدین طوسی محصول اندیشه و آثار فلسفی خود را به این زبان نمی‌نوشتند.
امکانات زبان فارسی ناشناخته مانده است
این پژوهشگر ادبی ضمن مقایسه توانمدیهای زبان فارسی با سایر زبانها گفت زبان فارسی در مقایسه با زبان آلمانی و انگلیسی امکانات بیشتری دارد ولی این امکانات تا کنون دست نخورده باقی مانده است. از طرف دیگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی به دلیل عمر کوتاهش هنوز نتوانسته در این زمینه کار جدی و پر ثمری انجام دهد.
کاخی یادآور شد: پس از ورود امویان به ایران زبان فارسی به دلایل سیاسی به حاشیه رانده شد و زبان عربی همچون زبان لاتین در قرون وسطی به دلیل اعتبار جغرافیای سیاسی آن زمان در ایران هم رایج شد.
نویسنده کتاب" شیوه نگارش فارسی" اظهار داشت: همچنانکه با وجود تمدن فرانسه و انگلیس زبان لاتین در قرون وسطی زبان علم بود زبان عربی هم با وجود تمدن ایران به دلایل مختلف ارزش علمی یافت و فیلسوفانی چون ابن‌سینا، فارابی و رازی برای اینکه آثارشان مخاطب بیشتری داشته باشد به عربی نوشتند.
کاخی با بیان اینکه زبان فارسی قبل از این دوره مورد توجه یونانیان بوده است اذعان داشت: زبان فارسی همواره برای استفاده در حوزه علم کاربرد داشته است اسکندر مقدونی پس از ورود به ایران بسیاری از کتابهای علمی ایران را به یونان برد و دانشمندان یونانی از آنها استفاده کردند طوری که هنوز هم برخی از واژه های فارسی در این زبان استفاده می شود.
مردم واژه سازان قدری هستند
وی اضافه کرد: اغلب واژه‌های علمی که وارد زبان عربی شده است توسط ایرانیان ساخته شده و این دانشمندان ایرانی بودند که واژه‌های علمی یونانی را گرفتند و معرب کردند. حتی سیبویه ایرانی اولین و موثق ترین کتاب درباره دستور زبان عربی را تحت عنوان "الکتاب" نوشت.
به گفته کاخی بسیاری از امکانات زبان فارسی به دلیل اینکه مورد استفاده قرار نگرفته‌اند به مرور زمان به فراموشی سپرده شده‌اند.
این منتقد ادبی در ادامه گفت: بسیاری از واژه‌هایی که امروز مرسوم شده توسط مردم ساخته شده است مثلا اصناف مختلف واژه‌هایی را بنا به ضرورت کارشان ساختند و فرهنگستان هم این لغات را بدون تغییر تصویب کرد. حتی این واژه‌های مردم ساخت، وارد فرهنگ معین هم شده است.
پیشوندها و پسوندها امکانی برای واژه‌سازی
وی با بیان اینکه افراد باصلاحیت باید به دنبال کشف امکانات زبان فارسی باشند خاطرنشان کرد: هیچ زبانی مثل فارسی امکان استفاده از پیشوند و پسوند برای وازه سازی ندارد اگر بتوان با ترکیب پیشوندها و پسوندها واژه سازی کرد قطعا این زبان توسعه بیشتری می‌یابد.
نظر شما