مجمع سالانه داووس ؛ اهداف و رویکردهای آن از آغاز تا کنون

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست سال جاری در داووس سی و نهمین نشست برگزار شده در این شهر کوهستانی بود و یافتن مرهمی بر زخمهای بی پایان ناشی از بحران اقتصادی جهان که در یک سال گذشته صدمات شدیدی را به اقتصاد اغلب کشورهای جهان وارد کرده، هدف اصلی نشست امسال بود.

در مجمع امسال در مجموع دو هزار و 500 مقام رسمی و کارشناسان مسائل سیاسی و اقتصادی در داووس گرد هم آمده بودند تا راهکارهای موجود برای حل مناقشات جهان را بررسی کنند.

نگاهی کوتاه به تاریخچه و ماهیت این نشست، ما را در شناخت بهتر آن یاری خواهد کرد. 

تاریخچه

در سال 1971 "کلاوس ام.شواب" پروفسور دانشگاه ژنو 444 مدیر اجرایی شرکتهایی از کشورهای اروپای غربی را به سوئیس دعوت کرد تا نشستی را در مرکز کنگره داووس که به تازگی احداث شده بود برگزار کنند. شواب قصد داشت تا با حمایت کمیسیون اروپا و موسسات صنعتی این قاره شرکتهای اروپایی را با فعالیهای مدیریتی در آمریکا آشنا کند. وی سپس مجمع مدیریت اروپا را به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی در ژنو تاسیس کرد و رهبران تجاری اروپا را برای برگزاری نشست سالانه در داووس در ژانویه هر سال دعوت کرد.

جلسات داووس در آغاز روی چگونگی برقراری رابطه اقتصادی کارآمد بین شرکتهای اروپایی و آمریکایی متمرکز بود. شواب موضوع مدیریت مشارکتی را در این اجلاس مطرح کرد و به توسعه آن در سطح اجلاس داووس پرداخت، اما از سال 1973 میلادی این اجلاس به سمت جهانی شدن پیش رفت.  

حوادثی که در سال 1973 میلادی اتفاق افتاد موجب تغییر جهت گیری داووس از مسائل اروپایی به سمت مسائل جهانی شد. در این سال فروپاشی مکانیزم نرخ تبادل ارز ثابت "برتون وودز" (Bretton woods) و آغاز جنگ اعراب و اسرائیل در فلسطین سبب شد تا مرکز توجه اجلاس داووس از حوزه مدیریتی به سمت مسائل اقتصادی و اجتماعی تغییر کند.  

این دو مسئله سبب شد تا در اجلاس سال 1974 میلادی برای اولین بار رهبران سیاسی نیز دعوت شوند تا مسائل سیاسی جهانی به بحث گذاشته شود. دو سال بعد یک سیستم عضو پذیری تازه ایجاد شد که "هزار شرکت پیشرو جهان" در مجمع مدیریت جهانی نام داشت و به موجب آن شرکتهای بزرگ صنعتی به عضویت دایم این مجمع درآمدند.  

مجمع مدیریت اروپا اولین موسسه غیر دولتی بود که به برقراری رابطه مشارکتی با کمیسیونهای توسعه اقتصادی چین پرداخت و اجرای سیاستهای اصلاحات اقتصادی را در این سرزمین برعهده گرفت.

سپس برگزاری جلسات منطقه ای در کشورهای مختلف جهان بعد از برگزاری اجلاس سالانه داووس به برنامه کاری این مجمع اضافه شد و از سال 1979 میلادی مجمع مدیریت جهانی انتشار گزارش رقابت اقتصادی جهانی را نیز بر عهده گرفت.  

مجمع مدیریت اروپایی در سال 1987 میلادی به "مجمع جهانی اقتصاد" تغییر نام یافت و برنامه خود را تا حد یافتن چارچوبی برای حل مناقشات بین المللی وسعت داد. رهبران سیاسی جهان، داووس را به عنوان محلی طبیعی برای حل اختلافات خود با سایر کشورها تعریف می کنند.

یک سال پس از این ماجرا نخستین بیانیه اجلاس داووس ارائه شد و از آن پس مجمع جهانی اقتصاد به محلی برای حل اختلافات سیاسی کلان بین کشورهای مختلف تبدیل شد.

هم اکنون این مجمع مرکزی برای مشارکتهای خصوصی - دولتی در حوزه های تجاری، مدنی و سیاسی است.

به تدریج مرکز اطلاعات این مجمع که همیشه محل ارائه بینش های استراتژیک بود حوزه کاری خود را گسترش داد و هم اکنون گزارشهای مختلفی در زمینه رقابتهای اقتصادی، گزارش شکاف جنسی در جهان، گزارش خطرات جهانی و گزارشهای منطقه ای را ارائه می دهد.

نمایی از شهر داووس سوئیس که مرتفع ترین شهر اروپا محسوب می شود

منبع در آمد مجمع

مجمع جهانی داووس را می توان یکی از ارگانهای اقتصادی جهان دانست که ضمن ایجاد فرصت شغلی برای مردم سراسر جهان درآمد کلانی نیز دارد. درآمد این مجمع از پرداخت حق عضویت ثابت شرکتهای بزرگی که در فهرست هزار شرکت برتر جهان جای دارند و پرداخت وجوهی توسط متقاضیان شرکت در جلسه تامین می شود.

بسیاری از حضار در این مجمع- به استثنای اعضا - هر ساله برای حضور در این عرصه اقتصادی و حضور در جلسات مختلف آن مبالغی پرداخت می کنند که این به صندوق داووس اضافه می شود. یشترین درآمد داووس از محل پرداخت حق عضویت شرکتهای بزرگ است. این شرکتها با داشتن گردش مالی بیشتر از 10 هزار میلیارد دلار در هر سال برای باقی ماندن به عنوان یک عضو ثابت در داووس و حضور در هیئت های تصمیم گیری بیشتر از 250 هزار دلار پرداخت می کنند.

شایان ذکر است تنها اعضای ثابت مجمع و دعوت شدگان می توانند بعد از پرداخت حق عضویت در تمام جلسات حاضر شوند. از طرف دیگر حق عضویت و حتی حق شرکت در جلسات هر سال افزایش می یابد تا بتواند پاسخگوی هزینه های جاری مجمع باشد. به هر حال این پرداخت ها از سوی متقاضیان حضور در داووس یا متقاضیان عضویت در این مجمع سبب شد تا مجمع هرساله درآمد کلانی بدست آورد. این درآمد کلان در سال 2008 میلادی به حداکثر خود رسید زیرا شمار متقاضیان عضویت و حضور در مجمع بالا بود.

مجمع صندوقی دارد که درآمدهای حاصله را در آن نگهداری می کند و از محل این درآمدهای هزینه های جاری مجمع از قبیل حقوق و تسهیلات پرسنل حاضر در داووس، هزینه های دفتری وهزینه های مرتبط با فعالتهای داووس از قبیل  آماده سازی محل برای برگزاری اجلاس یا جلسات منطقه ای دیگر را می پردازد.

مجمع و نشستهای منطقه ای

برگزاری جلسات منطقه ای در کشورهای مختلف جهان بعد از برگزاری اجلاس سالانه داووس از  برنامه کاری مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس است. علاوه بر نشست سالیانه این مجمع در سوئیس، هر ساله نشست های منطقه ای آن در سراسر جهان و قاره های مختلف برگزار می شود.

نشست خاورمیانه ای این مجمع نیز از نشست های مهمی است که هرساله در یکی از کشورهای برگزار می گردد. آخرین نشست منطقه ای این مجمع در خاورمیانه، امسال تحت عنوان "اقتصاد اروپا و اسیای میانه" در آبانماه در شهر استانبول بصورت یک روزه در 11 آبانماه برگزار شد.

یکی از اهداف این نشست که کاملاً تحت الشعاع بحران مالی قرار گرفته بود یافتن راهکارهایی برای برون رفت از بحران مالی بود.

در این مجمع همچنین درباره سهیم کردن کشورهای آسیای میانه در اقتصاد جهانی و پایه های اقتصاد ترکیه به عنوان محل اتصال اقتصاد آسیا و اروپا بحث و تبادل نظر شد.

در نشست یک روزه مجمع اقتصاد جهانی در استانبول سیاستمدارانی همچون "منوچهر متکی"، وزیر خارجه ایران "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه ،"حامد کرزای" رئیس جمهور افغانستان، "والدییس زاتلرس" رئیس جمهور لیتوانی، "محمدعلی طلعت" رئیس جمهور بخش ترک نشین قبرس، " سالی بریشا " نخست وزیر آلبانی، " یوسف رضا گیلانی" نخست وزیر پاکستان، " ایگور چودینف" نخست وزیر قرقیزستان، "بورا باکویانی" وزیر خارجه یونان، "مارکوس کیپریانو" وزیرخارجه بخش یونانی نشین قبرس، "گونتر ورهوگن" کمیسیر اتحادیه اروپا، "خاویر دبوستریا" رئیس بانک سرمایه گذاری "گولدمن ساچز"، "اومار لودهی" رئیس موسسه مالی بین المللی "ابراژ کاپیتال"، دکتر "علا یوسف " اقتصادان برجسته صندوق مالی خلیج فارس و "کلاس شواب" رئیس مجمع اقتصادی جهان شرکت داشتند.

منوچهر متکی و "سید یوسف رضا گیلانی" در نشست منطقه ای داووس در استانبول ترکیه

مجمع جهانی اقتصاد و رسالت آن

بعضی کارشناسان  مجمع جهانی داووس را سازمانی مستقل می دانند، که از بدو تاسیس برنامه اصلی خود را، برقراری ارتباط و ایجاد تعامل بین ارکان اصلی جامعه جهانی، قرار داده و در یک کلام مسیر جهانی سازی را هموار ساخته است.

به اعتقاد یک کارشناس اقتصادی، هدف از برپایی اجلاس داووس، ایجاد فضای مناسب برای گردهمآیی، بحث وتبادل نظر میان مدیران اقتصادی، مسئولین ورهبران دولتها، دانشمندان، نویسندگان، برنامه سازان وتشکل های غیر دولتی است.

درجریان برگزاری اجلاس و در حاشیه آن، مباحث گوناگونی، نظیر رشد اقتصادی در جهان، تجارت، مدیریت، شکاف میان فقیر وغنی جوامع امروزی، تکنولوژی، مذهب، فرهنگ، حفظ محیط زیست، مورد بحث قرار گرفته و از شرکت کنندگان خواسته می شود،‌ راهکارها و طرح های مفید وعملی خویش را دررابطه به مسائل فوق مطرح کنند و در قالب گروه‌ های کاری به دستاوردهای مشخص برسند.

به تحلیل صاحبنظران مجمع اقتصادی داووس:  "یک چهار راه جهانی منحصر به فرد است که در آن چهره های اقتصادی، علمی و سیاسی دنیا، در ملاقاتهای خارج از تشریفات دیپلماتیک رو در روی هم قرار می گیرند."

توفیق برپا کنندگان داووس همه ساله در جمع کردن چهره های شاخص دنیا در دهکده داووس به اعتبار علمی، موضوع روز بودن مسائل، نحوه اداره اجلاس بوده واین مجمع را به کمال شهرت، صداقت وموفقیت رسانده است. مجمع داووس در طول حیاتش رهبران زیادی را به آنجا کشانده و در حاشیه های این نشست توافق های شفاهی صورت گرفته است. اینکه چرا این نشست تا این حد موفق عمل کرده دو دلیل وجود دارد:

علت اول- شکل گیری اقتصاد جهانی است که بعد از فروپاشی اتحاد شوروی سرعت بیشتر بخود گرفته و حتی بعضی اقتصاد دانان فروپاشی اتحاد شوروی را هم ناشی از اقتصاد جهانی می دانند.

علت دوم- اجماع رهبران جهان در برقراری دموکراسی وشفاف بودن ملاقاتها.

همچنین یکی دیگر از وظایف مجمع معرفی رقابتی ترین اقتصادهای دنیا در هر سال است.

این مجمع در گزارش 2009-2008 خود در مورد رتبه ‌بندی رقابتی‌ترین کشورهای جهان ایالات متحده آمریکا را در صدر این رتبه ‌بندی جای داده و سوئیس در جایگاه دوم است.

پس از این دو کشور، به ترتیب کشورهای دانمارک، سوئد و سنگاپور رقابتی ‌ترین اقتصادهای جهان را به خود اختصاص داده‌اند. اقتصادهای اروپایی ده رتبه نخست را در میان رقابتی‌ترین اقتصادهای جهان کسب کرده‌اند، طوری که پس از کشور آسیایی سنگاپور به ترتیب فنلاند، آلمان و هلند جای گرفته ‌اند.

جوایز داووس

مجمع از سال 2003 تصمیم گرفت تا شرکتهای برتر در زمینه فناوری را برگزیده و آنها را به جهانیان معرفی کند از همین رو "برنامه پیشگامان فناوری" در مجمع داووس شکل گرفت و قرار شد تا سالانه بین 30 تا 50 شرکت پیشگام در امر فناوری معرفی و جوایز خود را از مجمع دریافت کنند. در نشست سال قبل 391 شرکت برای دریافت جایزه پیشگامان نامزد شده بودند. 

ایران و مجمع جهانی اقتصاد

در دیداری که سال گذشته در حاشیه نشست منطقه ای اقتصاد جهانی (منطقه خاورمیانه) در استانبول بین "کلاوس شواپ" دبیر کل آن و  "منوچهر متکی" وزیر خارجه ایران برگزار گردید دو طرف آخرین تحولات اقتصاد جهانی را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند و شواب خواستار مشارکت فعال ایران در اجلاس آتی داووس سوئیس در مورد انرژی شد.

متکی در این دیدار، با تشریح شرایط فعلی رخدادهای ناشی از سیاستهای نابسامان و از هم گسیختگی پولی و مالی آمریکا اظهار داشت: رویکردهای منفی دولتمردان آمریکا موجب ناامیدی و یاس فراوان در داخل آمریکا را فراهم ساخته و جریان بی اعتمادی نسبت به سیاستمداران کنونی آن را به اوج رسانده است.

وی با بیان ظرفیت های بالقوه فراوان کشورهای منطقه گفت: اقتصاددانان جهانی در پرتو بی اعتمادی مفرط نسبت به قدرتهای بزرگ صنعتی بر این باورند که زیرساخت های کشورهای در حال توسعه ظرفیتهای خوبی برای شکوفایی اقتصادی و جایگزین سازی و جذب سرمایه های نگران جهانی در پروژه های ملی خود دارند.

در این نشست دو طرف بر ادامه همکاریهای مثبت گذشته و لزوم مشارکت متفکران، اندیشمندان، هنرمندان و دانشمندان ایران در جلسات داووس تاکید کردند و در عین حال نگرانی جهانی در مورد بی ثباتی قیمتهای معاملات انرژی و تاثیر اقتصاد جهانی و بویژه اقتصاد در حال توسعه را نیز مورد بررسی قرار دادند.

ایران و میزبانی مجمع

وزیر امور خارجه کشورمان در نشست استانبول و دیدار با دبیر کل مجمع جهانی با اشاره به پیشنهاد ایران برای تشکیل مجمع جهانی اقتصاد در خصوص خلیج فارس، از آمادگی ایران برای میزبانی اجلاس منطقه‌ ای مجمع جهانی اقتصاد خبر داد.
 
متکی با اشاره به پیشنهاد ایران برای تشکیل مجمع جهانی اقتصاد در مورد خلیج فارس و خاورمیانه گفت: ایران آمادگی دارد در بحث خلیج فارس و خاورمیانه میزبان اجلاس منطقه‌ای مجمع جهانی اقتصاد باشد.

متکی اظهار داشت: در سفر کوتاه و چند ساعته به مجمع اقتصاد جهانی در استانبول هیئت ایرانی در دو میزگرد شرکت کرد و راهکارهای برون‌رفت از شرایط فعلی را در خصوص بحرانها مطرح کرد به تشریح برخی از نظرات اعضای شرکت‌کننده در این میزگرد‌ها پرداخت.

اتفاقات مهم در نشستهای داووس

-در سال 1988 یونان و ترکیه که به تازگی به جنگ پایان داده بودند بیانه داووس را امضا کردند.

-در سال 1992 "اف. دبلیو. کلرک" رئیس جمهور آفریقای جنوبی با نلسون ماندلا در نشست سالانه داووس دیدار کرد. و این اولین حضور مشترک آنها در خارج از آفریقا بود.

-در نشست سال 1994 "شیمون پرز" وزیر امور خارجه آن روزهای رژیم صهیونیستی با "یاسر عرفات" رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کرد و دو طرف به توافقاتی دست یافتند.

-در نشست سال 2009، "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه جلسه را در اعتراض به جنایتهای رژیم صهیونیستی و سخنان عوام فریبانه "شیمون پرز" رئیس این رژیم، ترک کرد.

داووس 2009

به گزارش مهر ، یافتن مرهمی بر زخم های ناشی از بحران اقتصادی هدف بلند پروازانۀ نخبگان سیاسی، اقتصادی و بازرگانی جهان در نشست امسال بود. به گفتۀ سازمان دهندگان همایش اقتصادی داووس، این گردهمائی طی پنج روز تلاش می کرد راه های ترسیم مجدد سیمای "جهان پس از بحران کنونی" را مورد بحث و تبادل نظر قرار دهد. نشست سال جاری داووس از نظر شمار شرکت کنندگان"بی سابقه و تاریخی" بود.

در مجموع، دوهزار و 500 نفر از تصمیم گیران عرصۀ اقتصاد، بازرگانی و سیاست جهان در این اجلاس حضورداشتند. روسیه و چین به خاطر وزن سیاسی و اقتصادی رو به گسترش خود در این گردهمائی از شرکت کنندگان برجسته  بودند و افتخار سخنرانی افتتاحیه از آن "ولادیمیر پوتین" نخست وزیر روسیه بود. 

کلاوس شواب، بنیانگذار و رئیس این همایش امیدوار بود که در نشست پنج روزۀ سال جاری "خطوط راهنمای" گردهمائی سران بیست کشور بزرگ جهان که در ماه آوریل در لندن برگزار خواهد شد تعیین شود.

به اعتقاد کارشناسان، "انداختن طرحی نو برای نظام پولی جهان" در این نشست که با حضور مهم ترین مقامات و مدیران بانک های مرکزی شماری از کشور های دنیا برگزار شد از جایگاه خاصی برخوردار بود هر چند نمایندگان شماری از مهم ترین بانکهای جهان که نخستین مسئولان بحران مالی و اقتصادی کنونی جهان هستند در این نشست حضور نداشتند.

 نشست امسال داووس که امروز به پایان می رسد در زیر سایه سنگین جنایات اخیر صهیونیستها در غزه که شهادت یک هزار و 330 انسان بیگناه از جمله 437 کودک را در برداشت برگزار شد. با نظر به اینکه یکی از اهداف نشستهای سالانه داووس یافتن راه حل هایی برای پایان دادن به مناقشات موجود در جهان است و توجه به اینکه جنایات صهیونیستها در سرزمینهای اشغالی همچنان ادامه دارد می توان گفت این نشست نیز همانند نشستهای بیشمار بین المللی دچار نوعی بیماری مزمن شده که نتایج آن فقط بر روی کاغذ ارزش و اعتبار دارند.