مرگ تدریجی تالابها ؛ گریبانگیر اکوسیستم ارزشمند ایران

به گزارش خبرنگار مهر در گرگان، به اعتقاد جمعی از کارشناسان تغییر غیرمجاز کاربری، ورود انواع آلاینده ها، صید غیرمجاز ماهیان، شکار غیرمجاز و خشکسالی از جمله عواملی است که زیست بوم تالابهای کشور از جمله تالابهای بین المللی گلستان را به خطر انداخته است.

از سوی دیگر به رغم اهمیت، تالابها جزء مناطق حفاظت شده به شمار نمی آیند که باید متولیان امر و برنامه ریزان آن برای صیانت و حفاظت بهتر و موثرتر از این اکوسیستم قوانین جامعی در این زمینه وضع کنند.

بر اساس آمار 250 تالاب در کشور وجود دارد که دو درصد خاک ایران را تشکیل می دهد و از این شمار تالابها، 26 تالاب بین المللی و 18 تالاب در کنوانسیون رامسر ثبت شدند که چهار تالاب آن در استان گلستان واقع شده است.

تالابهای بین المللی آلاگل، آجی گل و آلما گل از جمله تالابهای استان گلستان بوده که به اعتقاد کارشناسان با خطر خشکسالی و تخریب روبرو هستند.

علاوه بر این 305 گونه پرنده از 517 گونه پرنده شناسایی شده در کشور در استان گلستان مشاهده شده و تالابهای استان با زیستگاه های متعدد آبی و خشکی در واقع یکی از بهشتهای پرندگان بومی و مهاجر است.

جمعی از کارشناسان در گفتگو با خبرنگار مهر در گنبد، بر لزوم برنامه ریزی جامع و ارزشمند برای حفظ این گونه های زیستی و گنجینه های ارزشمند تاکید کردند.

بیشترین مشکل درباره آلایندگی تالابهای گلستان، سموم و آفات کشاورزی است

معاون طبیعی اداره کل محیط زیست گلستان گفت: تالابهای استان رو به خشکسالی هستند و خشکسالی تهدید مهم فراروی تالابهای استان است و موجب شده تا حجم آب بسیاری از تالابهای منطقه تا حد قابل توجهی کاهش یابد.

حسن جعفری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: امیداواریم بتوانیم با همکاری مدیران آب و شیلات حجم زیادی آب به تالابهای منطقه وارد کنیم تا این مناطق مهم و ارزشمند از بحران خشکسالی نجات یابند.

وی خاطرنشان کرد: تغییرغیرمجاز کاربری تالابها و واگذاری اراضی از دیگر مشکلات این مناطق مهم اکولوژیکی است که با اجرای طرح آمایش استان، مدیریت جامعی در این زمینه صورت می گیرد.

به گفته جعفری، بهره برداری از آب تالابها برای کشاورزی، صید غیرمجاز ماهیان و قطع درختان موجب شده تا تالابهای استان در معرض فرسایش شدید قرار گیرند.

معاون طبیعی اداره کل محیط زیست گلستان بیان داشت: بیشترین مشکل درباره آلایندگی بحث سموم و آفات کشاورزی است که به این تالابها وارد می شود و برای رفع این مشکل باید مبارزه بیولوژیک مدنظر قرار گیرد.

وی یادآور شد: ارتقا تالابها، شکار صید و اجرای طرح آمایش از جمله راهکارها برای صیانت از این تالابها است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی عنوان کرد: خشکسالی تالابها یک پدیده استانی نیست و مقوله کشوری است که در سطح استان چندان نمی توانیم با آن مقابله کرد.

جعفری، صید غیرمجاز ماهیان از بستر تالابها را از دیگر مشکلات بیان کرد و برای رفع این مشکل خواستار یاری متولیان امر شد.

تالابهای گلستان به دلیل مدیریت ضعیف در لیست مونترو قرار گرفته اند

یک محقق و کارشناس محیط زیست گفت: تالابها به رغم بین الملی بودن جزء مناطق حفاظت شده به شمار نمی آیند، در حالی که این تالابها باید جزء مناطق حفاظت شده ثبت شوند تا بتوان برای صیانت از آنها تلاشهای بیشتری صورت گیرد.

رمضانعلی قائمی اظهار داشت: تالابهای گلستان به دلیل اعلام مدیریت ضعیف و برخی دست اندرکاریهای ناخواسته سالهای قبل در لیست مونترو قرار گرفته اند که در تلاش هستیم آنها از لیست خارج کنیم.

به گفته وی این لیست که شامل تالابهای آسیب دیده و در معرض آسیب می شود،(Montreux) نام دارد که در فارسی مونترو نوشته می شود و در حال حاضر تالابهای سه گانه شورگل، ‌یادگارلو و درگه سنگی در آذربایجان غربی،‌ تالاب شادگان و خورموسی،‌ هامون هیرمند و صابری،‌ هامون پوزک،‌ تالابهای سه گانه آلاگل، ‌آلماگل و آجی گل در گلستان، ‌تالاب نیریز و بختگان در فارس و تالاب انزلی هفت سایتی هستند که از مجموع ۲۲ سایت ایرانی در فهرست مونترو ثبت شده است. 
 
وی خاطرنشان کرد: استفاده بهینه و مدیریت در آب بالادست نیز از دیگر راهکارها برای حفظ تالابها است و باید آب بالادست بهینه استفاده شود تا دچار بروز مشکلات نشویم.

به گفته قائمی، واگذاریهای اراضی اطراف به افراد و بخشهای مختلف باید کاهش یابد زیرا تالابها از جهات مختلف از جمله گردشگری حائز اهمیت است.

چرای بی رویه در کنار تالابها یکی از تهدیدها است

این محقق بیان داشت: اکنون به دلیل منطقه حفاظت شده نبودن تالابها، چرای بی رویه دام از جمله تهدیدها است و تاکنون محیط زیست در این زمینه تلاشهایی انجام داده است.

وی یادآور شد: منابع مهم آبی تالابهای استان رودخانه اترک بوده و اگر سیاستها و مدیریت خوب در رودخانه اترک اعمال شود از خشکی آن جلوگیری می شود.

وی عنوان کرد: باید ملاحظات زیست محیطی در تالابهای منطقه اعمال و برای حفظ آن برنامه جامعی طراحی شود.

یک محقق محیط زیست گفت: در ایران بیش از 250 تالاب وجود دارد که دو درصد از وسعت کشور را تشکیل می دهند.

مزدک دوربیگی در گفتگو با خبرنگار مهر در گرگان افزود: متاسفانه در مدیریت تالابها به دوعامل حقابه تالابها و مدیریت خشکسالی کمتر توجه شده است.

وی اظهار داشت: این درحالی است که با توجه به طیف بسیار گسترده، استفاده از تالاب ها به طور غیرمستقیم یک مدیریت خردمندانه را می طلبد.

وی خاطرنشان کرد: نگاه به محیط زیست باید نگاه کلی باشد ولی متاسفانه به محیط زیست کمتر توجه شده و خسارات زیست محیطی پیامدهای زیانباری به جا گذاشته است.

این محقق بیان داشت: تغییرات در محیط زیست و دگرگونی اقلیمی، تغییرات عمده در حجم کیفیت آب، کاهش تعداد و انقراض گونه های مختلف جانوری بومی و مهاجر و نابودی گونه های محیط زیست از جمله پیامدهای کم توجهی به مسائل زیست محیطی است.

وی یادآور شد: تالابها دارای غنای فوق العاده ای هستند و یکی از کانون های اصلی تنوع زیستی به شمار می روند که در کنوانسیون تنوع زیستی نیز حفظ موجودیت آنها مورد تائید قرار گرفته است.

وی عنوان کرد: هیچ اکوسیستم دیگری کارکردها و فواید تالاب ها را ندارد و بهترین نوع استفاده آنها بهره برداری از قابلیت های متنوع آنها است.