به گزارش خبرنگار مهر، دکتر داوود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران عصر روز دوشنبه در نشست بررسی اندیشه های سیاسی امام خمینی(ره) با بیان اینکه در بررسی اندیشه امام می‌توان دو موضوع را مورد توجه قرار داد، گفت: موضوع اول بررسی جایگاه و موقعیت فکر و اندیشه امام(ره) در هندسه تاریخ اندیشه سیاسی معاصر و موضوع دیگر بررسی نکات کلیدی دیدگاههای امام است.
فیرحی در ادامه تصریح کرد: نظام سیاسی مورد نظر امام نظمی دموکراتیک است که سکوهای حفاظت شرعی دارد. یکی از ویژگی‌های اندیشه امام برداشت آزادانه از انسان است. در نگاه امام، شش شاخص در مورد انسان نهفته است. شاخص اول این است که انسان ذاتی نورانی دارد و این جامعه است که آن را خراب می‌کند. لذا امام نگاه خوشبینانه به ذات انسان دارد. شاخص دوم اینکه انسان ذاتا موجود دلیل‌جویی است و نمی‌توان خیلی چیزها را به او تحمیل کرد.
وی در بیان دیگر شاخصها از منظر امام خمینی(ره) گفت: شاخص سوم این است که انسان موجودی است که عاشق آزادی است. امام دو حد برای آزادی قائل است، یکی عفت در آزادی و دیگری عدم تقابل با آزادی دیگران. شاخص چهارم مفهوم دوستی است که در وجود انسان هست. انسان موجودی نیست که فطرتش با دشمنی عجین شده باشد. شاخص پنجم وجود حبّ بقا در انسان است. انسان میل دارد جاودانه باقی بماند. شاخص ششم نیز میل به کمال جویی در انسان است و به آنچه دارد راضی نمی‌شود.
فیرحی: مشی امام رهبری فکری بود
استاد دانشگاه تهران در ادامه افزود: بحث این است با چنین دیدگاهی در نظام اندیشه سیاسی امام راحل، ولایت چگونه می‌تواند کار کند. امام معتقد است ولایت در چنین سیستمی، به منظور هدایت انسان است و نه مجبور کردن او. در دهه 40 و 50 شمسی، امامت و ولایت را دو گونه می‌دانستند. یکی رهبری فکری و دیگری رهبری اجرایی. اندیشه امام به رهبری فکری بیشتر نزدیک است. همانگونه که در قانون اساسی اول مشاهده می‌شود برای رهبری اختیارات اجرایی زیادی در نظر گرفته نشده و رهبری در بزنگاه‌ها و آنجایی که نیاز به حضور است، حضور می یابد .
این پژوهشگر حوزه اندیشه سیاسی در ادامه گفت: در خصوص اندیشه امام، به صورت علمی وارد بحث نشده‌ایم. شاید یک دلیل این باشد که مشکلات عرصه عملی با اندیشه نظری گره می‌خورد. مثلاَ مشکلات دولت با اندیشه نظری امام گره می‌خورد و مبنای نظری مشکلات با اندیشه امام مرتبط می‌شود. دومین مشکل، مسئله معاصر بودن اندیشه امام است. برای شناخت یک اندیشه نیاز است که زمانی بگذرد. در مورد اندیشه امام، هنوز خیلی‌ها هستند که نسبت به ایشان حب دارند و برخی بغض که این مسئله اجازه کار تئوریک نمی دهد و امکان آن را کم می‌کند.
فیرحی در پایان گفت: اندیشه امام یکی از مهمترین دستاوردهای ایران امروز است. ما حق نداریم از اندیشه امام به سرعت گذر کنیم و باید امکانات متفاوت این اندیشه را به کرات مورد بررسی قرار دهیم.
"عدالت"محور قانونگذاری از منظر امام/اندیشه‌های امام ناشناخته مانده‌اند
دکتر اسدالله بادامچیان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست گفت: در کتاب "درآمدی بر اندیشه سیاسی امام" سعی کرده‌ام بحث را فراتر از بحث دولت و مردم ببرم چرا که اندیشه سیاسی امام بحثی فراتر از حکومت و مردم است. با توجه به حضور در کنار امام و درک محضر ایشان، سعی کرده‌ام فهم شخصی خود را از امام بیان کنم.
وی افزود: امام قبل از اینکه حکومت را در اختیار بگیرد، تحولی عمیق در اندیشه سیاسی حاکم قبل از انقلاب به وجود آورد و بعد از در اختیار گرفتن حکومت، اندیشه و اقدامات امام در پیروی از کتاب، سنت، سیره، عقل و اجماع بود. این شیوه و قرائت از حکومت نوعی آرامش را به دلها می‌بخشد.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در ادامه یادآور شد: نظام سیاسی و حکومتی مد نظر امام، نظام حکومت جمهوری اسلامی با محوریت ولی فقیه است. این نظام حکومتی، نظام جدیدی است. در این نظام حکومتی به بیان امام، انتخاب حاکم برای مقام نیست بلکه برای خدمت و اجرا بر اساس عدل و قسط و تقوا است.
بادامچیان گفت: در اندیشه امام محور قانونگذاری عدالت است و حاکم برای آن آمده تا قانونگذاری عدالت محور را تثبیت کند. در اندیشه غربی انتخاب توسط فرد و به طور مطلق صورت می‌گیرد ولی بر اساس اندیشه امام، فرد در انتخابی که انجام می‌دهد در برابر خدا مسؤل است.
وی در ادامه افزود: امام در بحث قانونگذاری چند موضوع را مطرح می‌کند. ایشان بحث مجلس را دارد، بحث ضرورت و مصلحت را دارند، بحث حکومت قانون از یک طرف و بحث احکام حکومتی را از طرف دیگر دارند. از منظر امام حکومت برای اجرای قانون و برای بسط عدالت الهی است. حاکم باید هم قانونگذار باشد و هم قانون شناس.
بادامچیان با بیان اینکه ما بخش کوچکی از اندیشه امام را دریافت کرده‌ایم، گفت: امام در حوزه‌های مختلف از حدود شرع گرفته تا مسائل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، قوانین مدنی، نظام پولی و مالیاتی، محیط زیست، تغییر موضوعات حرام و حلال، مسائل حقوقی و حقوق بین‌الملل، حدود آزادی انسانی و اجتماعی به بحث پرداخته‌اند که نشان از دیدگاه وسیع حضرت امام دارد. ترسیم حکومت ولی فقیه در جامعه، بخش مهم اندیشه امام است.
مؤلف کتاب "درآمدی بر اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)" در ادامه تصریح کرد: اندیشه امام متعلق به مرزهای سرزمینی ما نیست و خیلی‌ها خارج از مرزهای ما شیفته افکار و اندیشه ایشان هستند. هر چه زمان پیش رود، دنیا بیشتر به عظمت مبانی اندیشه امام پی خواهد برد. اندیشه امام فضا و زمینه بسیاری برای کار دارد.
نظر شما