۲۶ بهمن ۱۳۸۷، ۱۳:۱۰

نظریه­های بازنمایی ذهن (19)

دفاع دنت ار رویکرد ابزاری نسبت به حالات گزاره‌ای

دفاع دنت ار رویکرد ابزاری نسبت به حالات گزاره‌ای

خبرگزاری مهر - گروه دین و اندیشه: دیدگاه دنت حالات گزاره­ای را "به صورت ابزاری" فهم می­کند. این بدان معناست که درستی اطلاقی از باورها، خواست­ها و دلایل برای عمل بر تطابق آن با حقیقت مستقل یا حالتی از امور نیست بلکه به کارآمدی آن است. تا آن­جا که عمل اطلاق حالات گزاره­ای مقاصد ما را تأمین می­کند و ما را قادر می­کند که رفتار اشیا را با آن­چه با آن تعامل داریم موجه و پیش­بینی کنیم آن اطلاق کاملاً معقول است

با تکیه بر موضع دنت، آن­گاه گیاهان هم باید باورها، خواست­ها و دلایلی داشته باشند. این درخت نارون ریشه­هایش را در عمق خاک فرو می­برد چون می­خواهد آب را بیابد و باور دارد که آب احتمالاً در اعماق بیش­تری یافت می­شود. در مورد این دیدگاه شاید در بادی امر این پرسش مطرح باشد که چه چیز مصنوعات صفحۀ رایانه شما یا حتی یک ترموستات معمولی- را از داشتن باورها و خواست­ها منع می­کند؟ صفحۀ رایانۀ شما بدان­جهت اعلان "فقدان کاغذ برای چاپگر" را نشان می­دهد چون باور دارد که این چاپگر فاقد کاغذ است و خواهان اطلاع دادن به شماست. آن ترموستات اجاق را روشن می کند چون باور دارد که دمای اتاق به زیر 20 درجه کاهش یافته است و می­خواهد آن را به دمای 20 درجه برگرداند.

شما ممکن است اذعان کنید که هر چند ما در پاره­ای مواقع این­گونه سخن می­گوییم صرفاً به­جهت راحتی است که این­گونه سخن می­گوییم. ما ارگانیسم­های تک سلولی، درختان و موضوعات را می­بینیم و شبیه­سازی از آن­ها را مطابق با روش­های خاص انسانی صورت می­دهیم. بنابراین به­گونه­ای از آن­ها سخن می­گوییم گویی بدان انحا شبیه ما هستند. اما آن­ها در واقع شبیه ما نیستند. آن­ها مطابق اصول ساده­تری رفتار می­کنند. تصور این­که آن­ها در واقع خواست­ها و باورهایی دارند به تصور این­که  آن­ها دلایلی برای آن­چه انجام می­دهند دارند خلط و خبط استعاره با معنای ساده تحت­اللفظی است.

با این همه دنت تأکید دارد که اطلاق­های باورها و خواست­ها به ارگانیسم­های تک­سلولی، گیاهان و مصنوعات استعاره­ای تر از اطلاق باورها و خواست­ها به ما موجودات انسانی نیستند. همۀ این­که ماهیتی باورها و خواست­هایی دارد و عمل آن ماهیت بر طبق دلایلی است این است که آن به­گونه­ای رفتار می­کند گویی باورها و خواست­هایی دارد و بر طبق دلایل رفتار می­کند. با اطلاق باورها، خواست­ها و دلایل به ارگانیسم­ها یا اشیا ما موضع التفاتی را نشان می­دهیم. این موضع التفاتی ما را قادر می­کند تا رفتار هر آن­چه را ذیل آن قرار می­گیرد معنادار و پیش­بینی کنیم. اما آن موضع این کار را کاملاً مستقل از این­که آیا آن ماهیات اذهانی شبیه ما دارند یا نه صورت می­دهد.

دیدگاهی از این نوع حالات گزاره­ای را "به صورت ابزاری" فهم می­کند. این بدان معناست که درستی اطلاقی از باورها، خواست­ها و دلایل برای عمل بر تطابق آن با حقیقت مستقل یا حالتی از امور نیست بلکه به کارآمدی آن است. تا آن­جا که عمل اطلاق حالات گزاره­ای مقاصد ما را تأمین می­کند و ما را قادر می­کند که رفتار اشیا را با آن­چه با آن تعامل داریم موجه و پیش­بینی کنیم آن [اطلاق] کاملاً معقول است. انتظار هر چیز بیش از این را داشتن و خط "واقع­گرایانه" را برای این باورها، خواست­ها و دلایل اعمال در نظر گرفتن از دست دادن اهمیت این شیوۀ [اطلاق] است.

کد خبر 834199

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha