پرویز در گفتگو با مهر: شمارگان کتاب کم نیست

محسن پرویز ضمن بیان این موضوع به خبرنگار مهر گفت: یکی از انتقاداتی که در مورد کتاب مطرح شده این است که شمارگان کتاب­ها نسبت به جمعیت کاهش پیدا کرده است، اما این نکته را متاسفانه در نظر نمی‌گیرند که تعداد عناوین رشدی تصاعدی داشته است.

معاون وزیر ارشاد افزود: البته شمارگان کتاب­ها به صورت سنتی پایین نیامده است و تقریبا" در همه نقاط دنیا کتاب­های جدی منهای کتاب­های آموزشی در مصرف داخلی دو سه هزار نسخه است. در فرانسه در امریکا و در سایر کشورهای اروپا هم همین طور است.

پرویز با بیان اینکه "بعضی­ها با مشاهده افرادی که در مترو می­خوانند، فکر می­کنند که همه مردم کتاب­خوانند"، گفت: آن کتابی که در مترو خوانده می­شود بینوایان ویکتور هوگو نیست، کتاب کوچکی است از دسته ادبیات زرد و عامه­پسند که تیراژ سی­هزارتایی هم دارد. درهمه کشورها ادبیات فاخر و جدی تیراژ بالایی ندارد مگر این که برای آن تبلیغاتی ویژه شود.

نباید نگران باشیم

وی ادامه داد: مثلا" مگر "کوری" اثر ساراماگو چقدر کشش دارد و چند نفر آدم حوصله خواندن این کتاب را دارند؟ اما وقتی به این کتاب نوبل تعلق می­گیرد هم در داخل کشور و هم در خارج ممکن است تیراژ چند صدهزارتایی هم پیدا کند.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد در مورد بهبود وضعیت شمارگان کتاب در کشور گفت: میانگین شمارگان کتاب‌ در همه حوزه­ها در سال هشتاد­و­پنج حدود چهارهزارو صد جلد بود. در سال هشتاد­و­شش چهارهزار و صدو بیست جلد و اکنون هم بیش از چهار هزار وچهارصد نسخه است. تیراژ کمی نیست و به نظرم نباید چندان احساس خطر کنیم. در همه کشورهای دنیاهمین اتفاق در حال رخ دادن است.

پرویز با اشاره به اینکه " بحث ادبیات چه در حوزه کودکان و چه بزرگسالان در حکموت قبلی چندان چندان جدی نبود، گفت: یعنی ادبیات داستانی و شعری ما به شدت به دور از خواست­های مردم بود. البته بعضی آثاری که منطبق با نیاز مردم نوشته می­شد و مورد پسند قرار می­گرفت، روشنفکری داشت و ادبیات عامه­پسند و پاورقی­نویسانی بودند که به آن شکل آثاری را می­نوشتند اما آثار چندانی نبودند که از حداقل­های هنری لازم برخوردار باشند و مورد استقبال مردم قرار گیرند.

ادبیات بعد از انقلاب جدی‌تر شد

وی ادامه داد: مثلا" "آتش بدون درد" مرحوم نادر ابراهیمی یکی از آثار فاخری بود که ابتذال هنری در آن دیده نمی­شد؛ بحث ابتذال محتوایی را پیش نمی­کشم چرا که تکنیک مورد نظر من است. گاهی آثار هنری هم بود اما مردم آن­ها را نمی­خواندند چرا که بعضی نویسندگان می­نوشتند که مثلا" بعضی روشنفکران بخوانند.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد افزود: در سایر زمینه­ها دو یا سه نفری داشتیم که آثارشان از نظر هنری آثار شایسته­ای تلقی می­شد و مردم هم آن­ها را می­خواندند مثل آثار آقای دولت­آبادی یا ابراهیمی و چند نفر دیگر. پس از انقلاب این رویه عوض شد.در زمینه شعر که اصلا" یک تحول اساسی رخ داد که به نظر من یکی از دلایل اصلی آن این بود که سن و سال در آفرینش شعر تاثیر نداشت.

پرویز خاطر نشان کرد: در شرایط اخیر ممکن است جوانان بیست و پنج یا سی ساله شعری بگویند که از یک شاعر پخته هشتاد ساله قوی­تر باشد. ما شاعران مسنی داشتیم که برای دفاع مقدس شعر گفتند و به نظر می­رسید که شعرشان حالت کوششی دارد و نه جوششی. اما بعضی را هم داشتیم که با وجود این که سن و سالی از آنها گذشته بود شعر جوششی پدید آوردند مثل آقایسبزواری که شعرشان تاثیرگذار و حماسی است.

در آغاز راهی هستیم که در حال به بار نشستن است

وی افزود: اما بیشتر این بار مسئولیت بر عهده جوانان بود که اشعار خوب و قوی سرودند. اما در عرصه ادبیات داستانی تعبیر من این است که آن­ها که وارد این عرصه شدند شاید هنوز تجربه کافی از زندگی برای آفرینش یک رمان موفق نداشتند. رمان فاخر و تکنیکی و قابل اعتنا عموما" محصول تجربه است؛ درواقع آمیزشی از هنر و تجربه. بدون تجربه و مطالعه نمی­توان رمان فاخرآفرید.

این مدیر فرهنگی با بیان اینکه "در دوره اخیر جایزه جلال و کتاب‌سال کتاب "قاعده بازی" نوشته فیروز زنوزی جلالی را به عنوان اثر قابل تقدیر شناخته گفت: به نظرم ما داریم نویسندگانی پیدا می­کنیم که می­توانند آثار فاخری را بیافرینند و تجربه‌هایشان می­تواند آثار ارزشمندی باشد. آینده ادبیات بزرگسال هم خوب به نظر می­رسد.

وی در ادامه گفت: چندی قبل در یکی از جلسات نقدی که حضور داشتم کسی راجع به اثر یکی از نویسندگان خوبمان می­گفت که این اثر ایده و نکته نویی ندارد. من خدمت عزیزان گفتم که همین قدر که شما می­پذیرید یک نویسنده به نقطه­ای از هنر رسیده که از مواد خام و نه چندان نو اثری خواندنی و جذاب بپروراند، خود یک رشد خوب است.

معاون فرهنگی وزیر ارشاد تاکید کرد: در ادبیات پیش از انقلاب ما بیش از 10 نفر نویسنده توانمند و آشنای هنر نداشتیم در حالی که اکنون این طور نیست. در ادبیات دنیا کار را با حجم آن نمی­سنجند ممکن است نویسنده­ای با یک اثر هم جهانی و نامش ماندگار شود. به گمانم ما در آغاز راهی هستیم که در حال به بار نشستن است و باید امیدوار باشیم در آینده نه چندان دور آثاری بسیار بهتر آفریده شود.