مهمترین مسائلی که در این نشست دو روزه به آنها پرداخته می شود مسئله افغانستان، انتخاب دبیر کل جدید ناتو، بازگشت نظامی فرانسه و عضویت اعضای جدید است، اما با وجود نقایص فراوان موجود در ناتو، این سازمان در حالی شصتمین سالگرد تاسیس خود را جشن می گیرد که به نظر نمی رسد اعضای حاضر در نشست سران ناتو بتوانند در کوتاه مدت از عهده حل مشکلات انبوه پیش روی این سازمان بر آیند.
نشست روزگذشته در بادن بادن آلمان و همراه با تظاهرات اعتراض آمیز مردمی برگزار شد و قرار است امروز سران 28 کشور عضو ناتو به صورت نمادین و پیاده از روی پل رودخانه راین که آلمان را به فرانسه متصل می کند عبور کنند و وارد شهر استراسبورگ فرانسه شوند و این در حالی است که استراسبورگ نیز از روز گذشته شاهد تظاهراتهای اعتراض آمیز بوده است.
در این میان مهمترین مسئله ای که در نشست دو روزه ناتو مورد بررسی قرار می گیرد موضوع افغانستان و استراتژی جدید آمریکا برای این کشور جنگ زده است.
افغانستان
مرور استراتژی اتخاذ شده در افغانستان طی شش سال گذشته از سوی ناتو حاکی از آن است که این سازمان در تحقق انتظارات خود با شکست مواجه شده است؛ چرا که با وجود آنکه هدف اصلی این سازمان در افغانستان دیگر صدور دموکراسی آن هم با الگوهای غربی نیست و مسئله مطرح شده در این ارتباط بیش از هر چیز دیگری حول محور ایجاد ثبات می چرخد، مرور شرایط امنیتی این کشور نشان دهنده شکست این هدف است و این کشور نتوانسته است از عنوان مرکزی برای آموزش تروریسم بین المللی خارج شود.
|
مرور استراتژی اتخاذ شده در افغانستان طی شش سال گذشته از سوی ناتو حاکی از آن است که این سازمان در تحقق انتظارات خود با شکست مواجه شده است |
با این حال به نظر می رسد که آمریکا و باراک اوباما به عنوان نماینده حاضر از سوی آمریکا در نشست ناتو، بار دیگر خواسته خود را مبنی بر دخالت بیشتر کشورهای عضو ناتو و مخصوصا آلمان برای آموزش نیروهای بومی این کشور مطرح کند. مطمئنا ترس و واهمه از شکست دوباره استراتژی شکست خورده ناتو در افغانستان، مذاکرات و مباحث این سازمان را تحت تاثیر جدی خود قرار می دهد.
رهبران اروپایی که با مخالفت شدید افکار عمومی با جنگ مواجه شده اند روز جمعه در اولین روزنشست ناتو تنها با کمکهای اندک غیر نظامی و اعزام شمار اندکی از سربازان خود برای تعلیم پلیس و سربازان افغانستان موافقت کردند. در این میان "باراک اوباما" رئیس جمهور آمریکا در این نشست اظهار داشت: این یک مشکل مشترک است و به تلاشهای مشترک نیاز دارد.
نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز که در این نشست شرکت کرده اند از استراتژی جدید اوباما برای افغانستان مبنی بر اعزام بیشتر نیروهای آمریکایی و تقویت نیروهای افغانی حمایت کردند این حمایتها در همین حد باقی ماند.
انتخاب دبیرکل جدید
بحث بر سر دبیر کل آتی ناتو نیز مطمئنا از مهمترین مسائل پیش روی ناتو است. البته در این مورد نیز ناتو با مشکلاتی روبروست که مهمترین آن دید انتقادی ترکیه نسبت به نخست وزیر دانمارک یعنی "آندرس فوگ راسموسن" است یعنی گزینه ای که احتمال می رود ریاست آتی ناتو به وی واگذار شود. به عقیده مقامات ترکیه، راسموسن در بحثهای مربوط به انتشار تصاویر توهین آمیز از پیامبر اسلام در سال 2005 از سوی یک روزنامه دانمارکی، بسیار ضعیف عمل کرد. البته مقامات آمریکایی نیز با این پیشنهاد زیاد موافق نیستند.
آندرس فوگ راسموسن جدی ترین گزینه دبیر کلی ناتو
در این میان ترکیه دلیل دیگری نیز برای مخالفت خود با انتخاب راسموسن به سمت دبیرکلی ناتو دارد و آن موضوع فعالیت حزب کارگران کردستان ( پ.ک.ک ) در دانماراک است. "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر ترکیه در مصاحبه با بخش انگلیسی شبکه الجزیره دراین خصوص گفت : یکی از مهمترین مسایل پیش روی ترکیه بحث مبارزه با تروریسم و فعالیت تروریستی پ.ک.ک است. چهار سال قبل از راسموسن خواستم تا به فعالیت پ.ک.ک در دانمارک خاتمه دهد اما متاسفانه پس از گذشت چهار سال پ.ک.ک هنوز در این کشور فعالیت می کند.
بازگشت نظامی فرانسه به ناتو
یکی از تفاوتهای اصلی نشست فعلی ناتو با نشستهای پیشین این سازمان در عضویت فرانسه و بازگشت کامل این کشور به ساختار ناتو بر می گردد. البته پیش از این نیز بارها از عملکرد ضعیف این کشور در افغانستان انتقاد شده بود. دوگل رئیس جمهور وقت فرانسه در سال 1966 در اعتراض به سیاستهای آمریکا در ناتو، از بازوی نظامی این سازمان خارج شد.
|
آنکارا و پاریس به دلیل مخالفتهای فرانسه با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تنشهای زیادی را با یکدیگر دارند و از آنجا که عضویت کامل فرانسه در ناتو باید به تائید تمامی کشورهای عضو این سازمان برسد مخالفت ترکیه می تواند سارکوزی را در این امر ناکام بگذارد. |
اما به نظرمی رسد فرانسه در این راه علاوه بر مخالفتهای داخلی مشکل دیگری را نیز داشته باشد و آن نظر ترکیه درباره این بازگشت است. آنکارا و پاریس به دلیل مخالفتهای فرانسه با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا تنشهای زیادی را با یکدیگر دارند و از آنجا که عضویت کامل فرانسه در ناتو باید به تائید تمامی کشورهای عضو این سامان برسد مخالفت ترکیه می تواند سارکوزی را در این امر ناکام بگذارد.
عضویت کشورهای جدید
مسائل دیگری همچون عضویت کرواسی، آلبانی، اوکراین و گرجستان نیز از چالشهای پیش روی ناتو هستند هر چند که این مشکل در مقایسه با سایر موارد چندان از اهمیت برخوردار نیست؛ چرا که عضویت کرواسی و آلبانی تقریبا مسجل شده است. نکته مبهم درخواست گرجستان و اوکراین برای عضویت در ناتو است؛ مسئله ای که با مخالفت جدی روسیه همراه است. این نکته یعنی گسترش ناتو به شرق یکی از مسائل مهم برای آمریکا محسوب می شود زیرا در سالهای گذشته و نشستهای پیشین ناتو مخالفتهای روسیه و تهدیدهدهای آشکار و پنهان مسکو در این رابطه باعث شده بود تا واشنگتن این موضوع را به زمان دیگری موکول کند و اکنون نیز با توجه به نیاز کاخ سفید برای همکاری با کرملین در مواردی چون برنامه هسته ای ایران و کاهش سلاح های استراتژیک به نظر می رسد گرجستان و اوکراین باید همچنان در انتظار رسیدن به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی صبر پیشه کنند.
و در پایان آنکه با وجود این مشکلات بزرگ در سر راه ناتو به نظر نمی رسد که سازمان پیمان آتلانتیک شمالی بتواند بعد از پایان نشست دو روزه اش به راه حلهای روشن و قطعی برای این مشکلات دست یابد. انتخاب قطعی دبیر کل جدید مطمئنا همچنان معلق خواهد ماند. تصمیم گیری برای عضویت برخی کشورها در ناتو نیز به جلسه دیگری موکول می شود و در مورد افغانستان آنچه از روز اول نشست ناتو برداشت شد این نکته است که همپیمانان آمریکا در این سازمان بار دیگر به حمایت لفظی از استراتژی واشنگتن در قبال افغانستان اکتفا خواهند کرد و اوباما باید به تنهایی نیروهای ائتلاف را از باتلاق افغانستان خارج کند.
-------------------------------------
نگارش : عبدالحمید بیاتی
نظر شما