مردان نمکی در آستانه خداحافظی با تاریخ و نابودی قطعی!

به گزارش خبرنگار مهر در زنجان، نخستین جسد معروف به "مرد نمکی" ‪ در زمستان سال 1372 توسط دکتر هوشنگ ثبوتی از اساتید  برجسته کشور و استان زنجان کشف شد و مرد نمکی 2 و 3 به صورت اتفاقی و طی کار باطله برداری بولدوزر توسط معدن کاران در سال 1383 و مردان نمکی 4 و 5 طی کاوشهای باستان‌شناسی در سال‌های 1383 و 84 کشف شده‌اند.

وقتی دکتر ثبوتی با نیم تنه یک جسد مواجه شدند که به نظر قدیمی می رسید اما به نسبت سالم بود، تصورشان این بود که شاید دو سه سال قبل مرده باشد، اما لوازم همراه جسد چیز دیگری می گفت.

مرد نمکی شماره 4 در درون محفظه

این جسد که دارای ریش و موی بلند و حلقه گوشواره‌ای از جنس طلا در گوش چپ بود شامل یک ساق پا درون چکمه چرمی، سه قبضه چاقو، شلوارک، شی نقره‌ای، قلاب سنگ، ‌قطعات طناب چرمی، سنگ ساب، یک عدد گردو، قطعات سفال و چند تکه پارچه منقوش و قطعات خرد شده استخوان بود گویای حرفهای بسیار بود.

امروز مردان نمکی در خانه ذوالفقاریهای زنجان که منزلی تاریخی است و نیز موزه ملی تهران نگهداری می شوند و آن چه از روند نگهداری مردان نمکی در زنجان مشاهده می شود روندی ابتدایی و غیرکارشناسی است.

محفظه نگهداری مردان نمکی در زنجان شبیه آکواریوم های نگهداری ماهی است با این تفاوت که درزهای آکواریوم ها معمولاچسب نخورده اند اما محفظه نگهداری مردان نمکی برای حفاظت شیشه شاید هم جلوگیری از وا رفتن آن چسب کاری شده است.

چسبهایی برای حفاظت از محفظه شیشه ای!

نخستین کاشف مردان نمکی استان زنجان با انتقاد شدید از روند نگهداری از مردان نمکی موجود در موزه ملی ایران و همچنین مردان نمکی موجود در عمارات ذوالفقاری شهر زنجان تاکید کرد: مردان نمکی کشف شده در معدن نمک چهرآباد شهرستان ماهنشان به دلیل نگهداری غیر اصولی و غیر منطقی آرام آرام به سوی نابودی پیش می روند.

دکتر هوشنگ ثبوتی استاد برجسته دانشگاه زنجان و نخستین شخص کشف کننده مردان نمکی با بیان اینکه بر اساس مقررات حاکم بر آثار تاریخی، آثار کشف شده باید تنها و زیر نظر شخص یا گروه کشف کننده مورد بررسی قرار گیرد، افزود: بعد از کشف مرد نمکی شماره یک که شامل یک نیم تنه است شبانه از پژوهشکده میراث فرهنگی آمده و نیم تنه مرد نمکی شماره یک و اشیا کشف  شده را به تهران منتقل کردند.

پژوهشکده میراث فرهنگ توجهی به مطالعات صورت گرفته در استان نکرد

وی با ابراز تاسف از اینکه پژوهشکده در راستای تحقیقات هیچگونه توجهی به مطالعات صورت گرفته در استان نکرد، ادامه داد: "بر اساس اصول حاکم بر عالم باستانشناسی آثار مشکوفه باید توسط اولین کاشف مطالعه شود ولی متاسفانه بدون اجازه این اثر ارزشمند را به تهران بردند و با استفاده از برخی جوسازیها و با مردود دانستن مطالعات قبلی، عمر اثر کشف شده را 200 سال کم کردند که به خیال خودشان بگویند ما خیلی در زمینه باستان شنای سررشته داریم".

شیشه شکسته محفظه نگهداری!

ثبوتی افزود: به اعتقاد من باید در ابتدای امر یک گروه کارشناسی با تخصصهای ویژه در بخشهای مختلف علمی تشکیل شود تا این آثار تاریخی بی نظیر را در زمینه های مختلف علمی و تحقیقاتی مورد بررسی قرار دهد.

متولیان امر هنوز ارزش مردان نمکی را درک نکرده اند

کاشف مردان نمکی چهرآباد زنجان با مقایسه نحوه نگهدای مردان نمکی چهرآباد با (آیسمن) انسان کشف شده در مرز اتریش و ایتالیا، عدم توجه به مردان نمکی را باعث تاسف برای میراث فرهنگی و آثار تاریخی کشور دانست و تاکید کرد: متولیان امر هنوز اهمیت و ارزش این پدیده باارزش باستانشناسی را نمی دانند و درک نکرده اند.

دکتر ثبوتی تاکید کرد: اطلاعات نهفته در مردان نمکی ارزشمند است و از عالم گذشته اطلاعات زیادی خواهند داد پس جا دارد مسئولان تیم کاری برای بررسی مردان نمکی با محوریت و مرکزیت استان زنجان تشیکی دهند.

وی با یادآوری نحوه نگهداری مردان نمکی افزود: کیفیت و نحوه نگهداری مردان نمکی با توجه به اثرات باکتریها و مواد عالی دیگر، میکرو بیولوژیکها و میکرو ارگانیزمها در این اثر رشد کرده و در این آثار با ارزش تاثیر منفی می گذارند.

یکی از اتاقهای خانه ذوالفقاریها ( محل نگهداری مردان نمکی)

به گفته ثبوتی، گوشت، پوست، لباس و همه آثاری که از این مردان نمکی پیدا شده با تدوام روند موجود و روند نامناسب غیر اصولی به زودی از بین خواهد رفت.

استاد دانشگاه زنجان، روند نگهداری همه مردان نمکی را چه در داخل و چه خارج از استان نامتعارف دانست و افزود: نحوه نهگداری مردان نمکی چه آنهایی که در عمارت ذوالفقاری  نگهداری می شوند و چه نیمه تنه مردم نمکی شماره یک که در موزه ایران باستان نگهداری می شود به هیچ وجه علمی و اصولی نیست و نابودی این آثار با ارزش قطعی است.

دکتر ثبوتی در ادامه با بیان اینکه مردان نمکی کشف شده در معدن نمک چهرآباد بی نظیر هستند و در کل دنیا تاکنون چنین اثری کشف نشده است، افزود: نمک عنصری است که ماده آلی را استحاله می کنند یعنی اگر گوشتی در داخل نمک وارد شود بعد از بعد از مدتی به نمک تبدیل می شود و این امر در فقه اسلامی و علم شیمی مورد تاکید است.

وی گفت: باید علت اینکه مردان بعد از 2800 سال هنوز استحاله نشده و به نمک تبدیل نشده بررسی شود.