به گزارش خبرنگار مهر، گفتگو با علی‌اصغر پورمحمدی ظهر یکی از روزهای پایانی فصل بهار در اوج رقابت‌های انتخاباتی دهمین دوره ریاست جمهوری در دفتر وی انجام شد؛ روزهایی که شبکه تحت مدیریت او با پخش مناظره چهار نامزد انتخاباتی به پربیننده‌ترین شبکه تلویزیون تبدیل شده بود.
* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: برای شروع بگویید با توجه به گذشت 16 سال از راه‌اندازی شبکه سه فکر می‌کنید این شبکه در این سال‌ها تا چه حد توانسته در راستای ماموریت‌ها خود گام بردارد؟
ـ علی‌اصغر پورمحمدی، مدیر شبکه سه: شبکه سه 14 آذر 1372 با عنوان شبکه ورزش و جوان راه‌اندازی شد تا برنامه‌های متنوع ورزشی و جوان‌پسند برای قشر جوان تهیه و پخش کند. هشت سال آقای صافی مدیریت شبکه را عهده‌دار بود و برنامه‌های جذاب و خوبی در دوران مدیریت او پخش می‌شد. خصوصاً از سال 77 با پخش برنامه‌های جذاب از جمله طنزهای 90 شبی و مجموعه‌های نمایشی و فوتبال‌های جذاب خارجی توانست خود را به عنوان شبکه پربیننده به مردم معرفی کند. البته ما بر مبنای یک تئوری در این شبکه برنامه‌های متنوع می سازیم.
* درباره این تئوری توضیح می‌دهید؟
ـ اگر ما برنامه‌هایی بسازیم که جوانان و نوجوانان آن را ببینند و بپسندند، مسلماً بزرگترها و دیگر اقشار جامعه آن برنامه‌ها را دنبال می‌کنند، چون جوانان و نوجوانان مشکل‌پسند، سختگیر و تنوع‌طلب هستند. البته این نظریه در ایران به اثبات رسیده است. شخصاً هم نظریه دیگری هم دارم. اگر برنامه‌ای را خانم‌ها تماشا کنند و بپسندند به کل خانواده تسری پیدا می‌کند و بقیه اعضای خانواده هم آن را می‌بینند.
امروز چه خوب چه بد خانم‌ها و بچه‌ها در خانواده‌ها بیشتر حق تصمیم‌گیری دارند و دیگر مثل گذشته پدر خانواده تصمیم‌گیرنده نهایی نیست. در مجموع شبکه سه برنامه‌های جوان‌پسند در ژانرهای مختلف از جمله مجموعه، فیلم، مسابقه و مستند تولید می‌کند و با پخش برنامه‌های ورزشی داخلی و خارجی هم موفقیت خود را در میان مخاطبان بیشتر کرده است.
* فکر می‌کنید شبکه سه با توجه به دغدغه‌های زیاد جوانان توانسته نیاز همه آنها را تامین کند؟
ـ ما کار خود را برای اقناع قشر جوان انجام می‌دهیم، ولی معتقدم در آغاز راه هستیم و هر روز کارمان سخت‌تر می‌شود، چون رقبای زیادی داریم. روزگاری شبکه‌های داخلی رقیب یکدیگر نبودند، ولی الان اینطور نیست و رقابت خوبی میان شبکه‌های داخلی وجود دارد. روز به روز بر تعداد شبکه‌های خارجی فارسی‌زبان هم افزوده می‌شود و دست باز آنها در پخش برنامه‌ها کار ما سخت‌تر کرده است، چون کشور ما دینی است و فرهنگ خاصی داریم و فرهنگ عمومی جامعه به ما اجازه نمی‌دهد هر کاری را انجام دهیم و نباید هم انجام بدهیم. به همین دلیل برنامه‌سازی در ایران کار مشکلی است، اما با این حال مخاطبان زیادی داریم.
* زمانی شبکه سه در تولید پخش مجموعه‌هایی با موضوع‌های خاص جوانان از جمله "خط قرمز" زبانزد بود، ولی الان با مشاهده مجموعه‌های روی آنتن مثل "پس از سال‌ها" احساس می‌شود شبکه از فضای آن سال‌ها کمی فاصله گرفته و دیگر در تهیه مجموعه‌های جذاب پیشقدم نیست؟
ـ من خیلی حرف شما را قبول ندارم. همین مجموعه "پس از سال‌ها" داستان جوانی و جوانان است و ارتباطات آنها و تاثیر روابط اجتماعی دوران جوانی در بزرگسالی. از طرف دیگر در سال‌های اخیر با پخش مجموعه‌های شبانه 50 قسمتی همچون "نرگس" و "ترانه مادری" در تابستان توانسته‌ایم نظر جوانان را جذب کنیم. برای تابستان امسال هم مجموعه "رستگاران" را آماده کرده‌ایم که داستان آن درباره سه دختر جوان است و پخش آن از 30 خرداد ساعت 23 شروع می‌شود.
الان چند مجموعه جدید در دست تولید داریم که اغلب آنها درباره جوانان است و می‌توانم به مجموعه‌های "گاوصندوق"، "دلنوازان" با محوریت ازدواج جوانان، "پنجمین خورشید" با موضوع یک پسر جوان که حمید گودرزی قهرمان داستان است، طنز تابستانی رامبد جوان، مجموعه "هوش سیاه" ویژه جوانان و درباره جرایم رایانه‌ای که در مجموع یک موضوع مدرن دارد و "ستایش" درباره یک زوج جوان اشاره کنم. البته مجموعه "وضعیت سفید"، "بلندی‌های بادگیر" و "اوسنه پادشاهی" هم تولید می‌شوند.
پارسال 30 جشنواره علی اکبر (ع) برای جوانان برگزار کردیم و در برنامه‌های مختلف جوانان نخبه معرفی می‌شوند. برنامه‌های متنوع اجتماعی با موضوع جوانان از جمله اعتیاد و بزهکاری تهیه و پخش می‌شود. سال‌های قبل برنامه‌های جذاب برای جوانان در ایام تابستان پخش نمی‌شد. در سال‌های اخیر شاهدید صدا و سیما متنوع‌ترین برنامه‌ها را برای تابستان تهیه می‌کند، چون اوقات فراغت جوانان، نوجوانان و خانواده‌ها بیشتر است. امسال هم شبکه سه برنامه‌های متنوعی در تابستان روی آنتن می‌برد.
* ولی مسائل جوانان زیاد است، قبول ندارید در شبکه سه پخش مستندهای تاثیرگذار همچون "شوک" برای جوانان کم است؟
ـ ما تهیه مستندهای جذاب با موضوع‌های مختلف جوانان را در دستور کار داریم و از مدتی پیش هم تولید آنها را آغاز کرده‌ایم. بخشی از مستندها تابستان روی آنتن شبکه سه می‌رود، ولی باید قبول کنید مستندسازی کار ساده‌ای نیست. نیازمند یک گروه تولیدی خوب و تحقیقات درست و به روز است.
از سوی دیگر سرعت تغییرات و تحولات در ایران و جهان بسیار زیاد است. گاهی ممکن است ما بعد از انجام تحقیقات جامع ساخت یک برنامه درباره یک پدیده اجتماعی را شروع کنیم، اما وقتی آماده شود دیگر موضوع آن پدیده کهنه شده است، دلیل این مسئله به سرعت تحولات برمی‌گردد. در مجموع قبول دارم سازمان صدا و سیما می‌توانست در تولید مستندهای تاثیرگذار بیشتر کار کند. البته یک تقسیم کار انجام شده است که چه باید بکنیم.
* با توجه به اینکه شبکه سه باید همگام با مسائل جوانان حرکت کند، تا چه حد برنامه‌های این شبکه بر مبنای تحقیقات ساخته می‌شود؟
ـ ما با مراکز تحقیقات کشور در ارتباطیم. در صدا و سیما هم سه مرکز تحقیقات داریم. از سوی دیگر سازمان ملی جوانان مرتب تحقیقاتش را در اختیار ما قرار می‌دهد. با دانشگاهها هم در ارتباط هستیم و خودمان هم محققان خوبی داریم و در ساخت برنامه‌ها از آنها بهره می‌بریم.
* ساخت مستندهای متنوع برای جوانان در دستور کار امسال شبکه سه قرار دارد؟
ـ بله، تهیه مستندهای تاثیرگذار اجتماعی در اولویت‌های شبکه سه قرار دارد. چند ماه قبل هم در معاونت سیما جلساتی برای تقسیم مستندسازی در سیما داشتیم که هر شبکه چه مستندهایی بسازد تا با شبکه‌های دیگر تداخل نداشته باشد و تکراری هم نباشد.
* گاهی در شبکه‌های مختلف شاهد موازی‌کاری‌ها و موج‌های ناگهانی به سمت تولید برنامه‌هایی با موضوع‌های خاص هستیم، به ویژه در برنامه‌های مستند. آیا با تصمیم معاونت سیما در تقسیم‌بندی مستندها این مسئله ساماندهی می‌شود؟
ـ بله، این مسئله در شبکه‌ها ساماندهی شده و روز به روز هماهنگی بیشتر می‌شود. شبکه سه هم بعد از این تقسیم‌بندی تولید مستندهایی با محوریت‌های مختلف از جمله مهاجرت، طلاق، دانشگاه، سربازی، زندانیان، ورزش و انحرافات اجتماعی را در برنامه‌هایش دارد. به نظرم یکی از نیازهای مخاطبان، مستندهای اجتماعی تاثیرگذار است، حتی ساخت یک مستند تاثیرگذار به اندازه یک سریال می‌تواند برای مخاطبان مفید باشد.
* در سال‌های اخیر پخش مسابقات میدانی که با روحیه جوانان همخوانی بیشتری دارد مانند "سیمرغ" کم شده است. از سوی دیگر این شبکه مسابقات خود را در اوج تمام نمی‌کند، مثل مسابقه‌های "101" و "303" که پخش آن دیگر برای مخاطبان جذابیت ندارد.
ـ هدف شبکه سه در تولید و پخش مسابقات متنوع توجه به تفریح، سرگرمی، آموزش و اطلاع‌رسانی است. پارسال تولید یک مسابقه جذاب میدانی را شروع کردیم، اما به دلیل سردی هوا و مسائل مالی متوقف شد. تهیه مسابقات متنوع نیازمند هزینه زیاد است و بودجه محدود به ما این اجازه را نمی‌دهد. برای دکور مسابقه "101" و "303" هم هزینه زیادی کردیم. سازمان‌های زیادی برای شرکت در این مسابقه به ما درخواست دادند و ما باید پاسخگوی آنها باشیم، اما به زودی مسابقه متنوع دیگری جایگزین این مسابقه می‌شود. در شبکه سه چند گروه برای تهیه مسابقات همکاری دارند و امیدواریم در آینده بتوانیم مسابقات مختلف پخش کنیم.
* تا چه حد بر اساس نیاز و تا چه حد بر مبنای مصلحت مخاطب برنامه می‌سازید؟
ـ نیاز و مصلحت در کنار هم قرار دارد. اگر برنامه‌سازی در ساخت برنامه‌اش به سه اصل نیاز، مصلحت و میل توجه کند و این سه متغیر را همپوشانی دهد، موفق است.
* سال گذشته رئیس صدا و سیما وعده تولید نودهای اختصاصی با موضوع‌های مختلف را دارد. با توجه به پخش برنامه نود ورزشی از شبکه سه، آیا قصد تولید نودهای اختصاصی با محوریت‌های دیگر را را دارید؟
ـ در حال حاضر تصمیمی برای ساخت نودهای اختصاصی نگرفته‌ایم. شاید نودهای اجتماعی بسازیم.
* چرا شاید؟
ـ چون کار راحتی نیست و نیازمند برنامه‌ریزی صحیح است.
* منظورتان موضعگیری و فشارهایی است که دامنگیر نودهای اختصاصی می‌شود؟
ـ نه، منظورم موضعگیری نیست. گرچه فشار همیشه روی رسانه زیاد است، اما یک برنامه نود باید به درستی اداره شود. از سوی دیگر بودن یک مجری و تهیه‌کننده خوب در این نوع برنامه‌ها اهمیت زیادی دارد. اگر برنامه نود موفق است، مرهون مجری خوب است. موفقیت یک برنامه گفتگومحور انتقادی خوب وابسته به یک مجری متخصص، سالم و صالح است.
* یعنی کمبود مجری خوب باعث می‌شود تصمیم شما برای تولید نود اختصاصی با موضوع‌های مختلف به تعویق بیفتد؟
ـ بله. مجری خوب و یک تیم خوب باید این برنامه‌ها را اداره کنند. البته ما در شبکه جلسات زیادی در این باره داشته‌ایم تا بتوانیم نودهای اجتماعی تهیه کنیم. امیدوارم در آینده این مسئله اجرا شود.
* سال‌های گذشته شبکه سه در جذب مجریان جوان موفق بود، ولی الان احساس می‌شود دیگر مجریان مناسب را شناسایی نمی‌کند تا از آنها در برنامه‌های گفتگومحور بهره ببرد؟
ـ ما از دو هزار نفر تست اجرا گرفته‌ایم. از این تعداد 50 نفر در مرحله اول انتخاب شدند. مخاطبان شبکه سه به زودی می‌توانند شاهد اجرای خوب مجریان جدید باشند. از سوی دیگر به دنبال شناسایی مجریان و گزارشگران ورزشی جدید هم هستیم.
* شبکه سه از تولید طنزهای 90 شبی موفق هم فاصله گرفته، چرا دیگر به سمت موضوع‌های نو در این باره نمی‌رود؟
ـ ساخت طنزهای 90 قسمتی جذاب کاری بسیار پیچیده و سخت است، اما با این همه دو گروه رامبد جوان و مهران مدیری برای تولید برنامه‌های طنز در شبکه سه فعالیت می‌کنند. مجموعه طنز جوان که نامی برای آن انتخاب نشده تابستان پخش می‌شود. کار مدیری هم در مرحله نگارش قرار دارد که اگر به خوبی کارها انجام شود، بعد از ماه رمضان از شبکه سه پخش می‌شود.
من مدعی‌ام ما در شبکه سه از همه طنزپردازان ایران از جمله زنده‌یاد منوچهر نوذری، مهران مدیری، مهران غفوریان، داریوش کاردان، رضا عطاران و سروش صحت برای تولید برنامه‌های طنز استفاده کردیم. تعداد نویسندگان طنز ما با توجه به تعدد شبکه‌ها کم است. به همین دلیل کارهای ماندگار طنز کمتر ساخته می‌شود. مگر یک نویسنده می‌تواند هم برای شبکه سه 90 قسمت بنویسد و هم برای دیگر شبکه‌ها؟ مشکل اصلی ما قصه و نداشتن خلاقیت و ابداع سوژه‌های جدید است.
* چرا صدا و سیما در آموزش نیروهای انسانی برای نویسندگی اقدامی نمی‌کند؟
ـ آموزش نویسندگان وظیفه ما نیست، نویسندگی مانند شاعری است. البته سیمافیلم و بعضی شبکه‌ها در این باره فراخوان داده‌اند، اما باید قبول کرد در عرصه نویسندگی کشور ما قوت چندانی ندارد. خصوصاً در زمینه طنز.
* احساس می‌شود شبکه سه فقط با گروههای خاصی کار می‌کند. شما برای کارهای طنز سراغ عطاران و مدیری و برای ماه رمضان سراغ افخمی می‌روید. چرا به جای جمع کردن گروههای خاص دنبال شناسایی نیروهای جوان و متبحر نیستید؟
ـ نه، ما با گروه خاصی کار نمی‌کنیم. در حال حاضر هم کارگردانان مختلف از جمله اکبر خواجویی، احمد امینی، کمال تبریزی، رامبد جوان، مهران مدیری و علیرضا افخمی برای شبکه سه مشغول تولید مجموعه‌هایی با موضوع‌های متنوع هستند. هر کس طرح بهتری ارائه دهد با او کار می‌کنیم. یک طرح از میان صدها طرح مختلف انتخاب می‌شود. ما نمی‌توانیم گروه آماتور بیاوریم. باید از بودجه‌ای که داریم بهترین استفاده را ببریم.
* شما پارسال وعده داده بودید مجموعه‌ای درباره حضرت زینب (س) می‌سازید، تولید این پروژه به کجا رسید؟
ـ با چند نفر از محققان در این باره صحبت کرده‌ایم و این پروژه مرحله تحقیقات را سپری می‌کند.
* با توجه به مشکلات مالی چقدر از برنامه‌هایی که پارسال برای تولید در نظر داشتید را اجرا نکردید؟
ـ 40 درصد. این آمار شامل حال برنامه‌های ترکیبی، نمایشی، مسابقه و مستند است. تولید آن برنامه‌ها به امسال موکول شد.
* درباره تصمیم اخیر شبکه سه مبنی بر پخش مجموعه‌های تلویزیونی سه روز در هفته بگویید. آیا از این به بعد مجموعه‌ها به این ترتیب در شبکه سه پخش می‌شود؟
ـ نه، این تصمیم مداوم نیست. برای پخش مجموعه "پس از سال‌ها" در تابستان جا نداشتیم، بنابراین تصمیم گرفتیم پخش آن قبل از تابستان تمام شود و ما از 10 تیر پخش مجموعه‌های جدید را آغاز کنیم.
* در شبکه‌های مختلف شاهد تصمیم‌های آنی هستیم. مثلاً پخش سه روز در هفته مجموعه‌ها که در شبکه سه مداوم نیست. یا بعد از سه هفته باکس فیلم‌های تولید سیمافیلم از روزهای چهارشنبه به یکشنبه منتقل می‌شود.
ـ محدودیت پخش منجر به گرفتن چنین تصمیم‌هایی می‌شود. ما در تابستان قصد داشتیم علاوه بر مجموعه‌های جدید برنامه‌های شبانه را متوقف نکنیم، اما معاونت محترم سیما گفتند برنامه‌های شبکه سه در ایام تابستان زیاد است و باید بخشی از آنها حذف شود. مثلاً احتمال دارد باکس فیلم‌های سیمافیلم در تابستان و ماه رمضان قطع شود.
* یکی از کارهای خوب شبکه سه نظارت کیفی است، چون برخی مواقع در مجموعه‌های شما مواردی نشان داده می‌شود که در شبکه‌های دیگر ممنوع است. حتی برنامه‌سازان هم می‌گویند که دست‌شان در تولید برنامه در شبکه سه بازتر است.
ـ ما خطوط قرمز را رعایت می‌کنیم و دستمان هم چندان باز نیست. البته خود موضوع هم اهمیت دارد. وقتی می‌خواهیم یک پدیده زشت اجتماعی را نشان بدهیم، نمی‌توانیم خنثی عمل کنیم، به همین دلیل با برخی تمهیدات به خطوط قرمز نزدیک می‌شویم، اما همیشه تلاش می‌کنیم به هنجارها و ارزش‌ها احترام بگذاریم و عملی انجام ندهیم که موجب نارضایتی مخاطبان شود. ما نمی‌توانیم وقتی برای جوانان مجموعه می‌سازیم خنثی عمل کنیم و صدا و سیما تلاش می کند به مسائل مهم با رعایت فرهنگ عمومی جامعه بپردازد.
* با توجه به تاکید رئیس رسانه ملی مبنی بر آزادی عمل مدیران، احساس می‌شود برخی مدیران به خاطر نداشتن آزادی عمل به سمت تولید برخی موضوع‌های مهم نمی‌روند؟
ـ نه، این حرف را قبول ندارم، چون مدیران آزادی عمل دارند و ما از راهنمایی آقای ضرغامی استفاده می‌کنیم. به هر حال رئیس رسانه ملی مسئول اصلی رسانه است و مردم و مسئولان از او انتظاراتی دارند و ایشان پاسخگوی نهایی هستند.
* در ایام انتخابات مناظره‌های نامزدهای ریاست جمهوری از شبکه سه پخش شد. آیا در این باره خود شبکه پیشقدم بود؟
ـ برنامه‌های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات بعد از تصمیم‌گیری در کمیسیون تبلیغات انتخابات که صدا و سیما هم جزو آن است تنظیم می‌شد. درباره برنامه مناظره نامزدها جلسات مختلف برگزار شد، اما طراح و تصمیم‌گیرنده نهایی آقای مهندس ضرغامی بودند و پخش مناظره‌ها به شبکه سه اختصاص داده شد و مخاطبان هم استقبال زیادی کردند و تاثیرات بسیار زیادی در جامعه گذاشت.
* اگر همه برنامه‌های شبکه سه ارزیابی می‌کنید چه نمره‌ای به عملکرد این شبکه می‌دهید؟
ـ نمره دادن سخت است. ما همکاران و مدیران خوبی داریم. مردم هم لطف‌شان به ما زیاد است.
* با این تعریف چه نمره‌ای می‌دهید؟
ـ من نمره 17 می‌دهم.
* سه نمره‌ای که کم دارد برای چیست؟
ـ گرچه ما در خیلی از مناسبت‌ها و برنامه‌ها از بقیه شبکه‌ها جلو هستیم، اما هنوز نتوانستیم آنطور که باید و شاید به همه اهدافمان برسیم.
* به خاطر مسائل مالی؟
ـ مسائل مالی یک بخش است. ما باید بیشتر خلاقیت به خرج دهیم. نیازمند نوآوری و خلاقیت و اقناع مخاطب هستیم. برنامه‌ها علاوه بر آنکه مخاطبان را سرگرم می‌کند باید مفید هم باشد.
* به نظر شما شبکه سه نوآور بوده است؟
ـ برخی مواقع نوآور بوده، اما باید خیلی کار انجام دهیم. وظیفه ما نسبت به قبل دشوارتر است و نیازمند تفکر جدید هستیم. این کار راحتی نیست و هر کس می‌گوید کار آسانی است، ادعایی بیش نیست. کار برنامه‌سازی در ایران با تعدد فرهنگ و خرده‌فرهنگ‌ها کار دشواری است.
ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ ــ
گفتگو: فاطمه عودباشی
نظر شما