دکتر سید یحیی یثربی که با خبرنگار مهر گفتگو می‌کرد در پاسخ به این سؤال که نقش علوم انسانی در زندگی امروزه مردم چیست؟ گفت: علوم انسانی به مجموعه‌ای از دانشهای مربوط به انسان و زندگی فردی و اجتماعی او می‌گویند. علوم انسانی در شرایط پیچیده زندگی امروز انسان نقش بسیار اساسی دارد.
وی افزود: دانش و تکنولوژی و همه دستاوردهای دو سه قرن اخیر انسان باید در زمینه علوم انسانی قرار بگیرند و تکیه گاه آنها از علوم انسانی باشد. تمدن امروز بر علوم انسانی استوار است. چنانچه پیشرفتهای انسان در دانش و تکنولوژی نتیجه پیشرفت و تحول او در علوم انسانی بود. بنابراین در جامعه امروزی ما نیز علوم انسانی بنیادی‌ترین ضرورت زندگی است.
این استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: بیشتر تضادها و درگیریها و تقسیم شدن مردم جامعه به گروههای مخالف نتیجه ضعف ما در علوم انسانی است. سیاست ما، اقتصاد ما، آموزش و پژوهش ما و به طور کلی مدیریت جامعه ما از ضعف و کاستی در علوم انسانی رنج می‌برد.
وی افزود: ما دانش و تکنولوژی را در حد توان و بر اساس نیاز از کشورهای غربی اقتباس کرده یا خریده‌ایم اما علوم انسانی قابل خریدن و اقتباس نیست. بنابراین ما در ظاهر کار همه آنچه را که کشورهای پیشرفته از نظر دانش و صنعت دارند، داریم یا ممکن است داشته باشیم اما در علوم انسانی به تناسب روز روزگارمان پیشرفت نکرده‌ایم.
این نویسنده و پژوهشگر اظهار داشت: ما از نظر تشکیل یک جامعه الگو و پیشرفته امروز که در عرصه جهانی و جهانی شدن افتخارآفرین باشد کاستی‌های زیادی داریم. بنابراین باید هرچه زودتر اهمیت و ضرورت علوم انسانی روزگارمان را در یابیم.
یثربی در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان گفت که در موقعیت کنونی ما در عرصه علوم انسانی نظریه‌پردازی جدی نداریم ؟ گفت : ما در علوم انسانی رشد نداشته‌ایم زیرا رشد باید با نظریه‌پردازی انجام پذیرد و نظریه‌پردازی خودش با دو مقدمه لازم امکان دارد. یکی نقد است و دیگری مسئله. یعنی ما باید نخست در جامعه‌مان با نقد رایج و همگانی، کاستی‌هامان را مشخص کنیم. این قدم اول ماست و در قدم دوم مشکلات خودمان را که همان کاستی‌هاست مشخص کنیم.
این استاد فلسفه و عرفان اسلامی خاطرنشان کرد: در قدم سوم با نظریه‌پردازی به حل آن مشکلات و بن‌بستها اقدام کنیم تا علوم انسانی بتواند به رشد لازم دست یابد اما دریغا که در جامعه ما نقد خریدار ندارد و تحقیر هم می‌شود و کسی را که نقد جدی داشته باشد کنار می‌زنند و تحویل نمی‌گیرند. چون نقد نداریم شناختی از مشکلاتمان نداریم و چون شناخت از مشکلاتمان نداریم مسئله نداریم و چون مسئله نداریم نظریه‌پردازی نداریم.
یثربی در پاسخ به این سؤال که چه پیش‌شرطهایی باید وجود داشته باشند که ما در عرصه علوم انسانی دارای نظریه‌پردازان قوی باشیم؟ گفت : به نظر من جواب پرسش شما از پاسخ به پرسشهای پیشین روشن است. در یک کلام ما باید اجازه نقد بدهیم و از نقد جدی قدردانی کنیم. سپس کاستی‌هامان را که با نقد روشن شده‌اند مسئله جدی خودمان قرار بدهیم آنگاه محققان جامعه را برای حل این مشکلات فراخوانیم. آنگاه ما می‌توانیم در جهت توسعه علوم انسانی کشورمان گام برداریم.
نظر شما