تولیدجنینهای تراریخته حاوی ژن پروتئین نوترکیب/ دلایل شبیه سازی حیوانات

دکتر عبدالحسین شاهوردی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به دستاورد بزرگ محققان ایرانی در تولید نخستین گوساله شبیه سازی شده در ایران به نام "بنیانا" افزود: بنیانا یکی از حلقه های پروژه تولید حیوانات تراریخته بود که ما برای اینکه به تولید این گونه حیوانات دست یابیم باید پله های متعددی را در این راه طی می کردیم که یکی از این پله ها تولید حیوانات شبیه سازی شده بود.

وی اضافه کرد: ما در رویان به تکنولوژی شبیه سازی دست یافته ایم و برای اینکه آن را بهینه سازی کنیم و راندمان کاری خود را بالا ببریم، باید این تکنولوژی را در حیوانات متعدد امتحان می کردیم که اولین آن "رویانا" نخستین گوسفند شبیه سازی شده، دومین "حنا" که نخستین بز شبیه سازی شده و سومین "بنیانا" که نخستین گوساله شبیه سازی شده بود.

تصویر گوساله شبیه سازی شده (بنیانا)

تولید پروتئینهای نوترکیب از شیردامهای تراریخته

شاهوردی با اشاره به ویژگی حیوانات مزرعه ای که مورد شبیه سازی قرار گرفته اند، گفت: ما قصد داریم که پروتئینهای نوترکیب را از شیر دامهایی که به شکل ترانس ژن یا تراریخته تولید می شود، بدست آوریم و در این راه هر کدام از انواع دامها نیز مزیتهای خاص خود را دارند.

وی خاطرنشان کرد: در میان دامها بز این مزیت را دارد که دوران حاملگی کوتاهتری دارد و سریع تر به نتیجه می رسد اما شیر تولیدی بز به نسبت دیگر دامها کمتر است. در مورد گاو نیز این موضوع مطرح است که با وجود فیزیولوژی متفاوت و شیردهی بالا اما در حوزه تحقیقات دارای سختی هایی است و فرآیند همانندسازی بر روی آن بسیار سنگین است. مدت تحقیقات بر روی آن طولانی تر و خطر سقط نیز بسیار بیشتر از سایر دامها است و ما نیز دام هایی را در این پروسه از دست دادیم.

حلقه تکنولوژی شبیه سازی در حیوانات مزرعه ای کامل شد

معاون پژوهشی پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی یادآور شد: پس از تولد بنیانا حلقه تکنولوژی شبیه سازی در حیوانات مزرعه ای همچون گوسفند، بز و گاو کامل شد و حال بخش دیگری از فرآیند تولید حیوانات ترانس ژن یا تراریخته باید پیگیری می شد که این کار نیز در حوزه مهندسی ژنتیک به موازات این تحقیقات در حال پیشرفت است.

وی گفت: محققان رویان با استفاده از مهندسی ژنتیک توانستند ژنهای مسئول TPA و فاکتور 9 را از سلولهای انسانی جداسازی کنند و این ژنها را پس از تخلیص به کمک تکنولوژی که به آن دست یافته اند وارد ژنوم گاو و بز بکنند. ژن را به یک سلول همانند سازی شده وارد کرده اند تا این ژن طی یک فرآیند پیچیده بر روی ژن مسئول شیردهی قرار گیرد. 

تصویر بز شبیه سازی شده (حنا)

موفقیت کشور در تولید جنینهای تراریخته حاوی ژنهای TPA و فاکتور 9 در محیط آزمایشگاهی

شاهوردی افزود: اکنون در رویان توانسته ایم جنینهای تراریخته حاوی ژن های TPA و فاکتور 9 را در محیط آزمایشگاه تولید کنیم و با توجه به توانمندی محققان رویان در تکنولوژی شبیه سازی این جنینها به دامهای مورد نظر انتقال می یابند. در واقع حیوانات تراریخته مورد نظر به روش شبیه سازی به دنیا خواهند آمد.

وی تاکید کرد: تمامی این تحقیقات علاوه بر اینکه در راستای تولید حیوان تراریخته قرار دارد اما از نظر علمی در جایگاه مستقلی قرار دارند و ما در رویان توانسته ایم که به تکنولوژیهای متعدد شبیه سازی، انتقال ژن و سایر تکنولوژی هایی که مورد نیاز بود به صورت بومی دست یابیم.

معاون پژوهشی پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی با اشاره به دستاوردهایی که می توان از تکنولوژی های بدست آمده انتظار داشت به مهر گفت: در این راه علاوه بر استفاده های دارویی که مد نظر قرار دارد، سازمانها و نهادهای مرتبط می توانند با استفاده از این تکنولوژی دانشمندان ایرانی در حوزه های صنعتی نیز به موفقیتهایی دست یابند و به خصوص برای توسعه صنعت دامپروری از این تکنولوژی استفاده کنند تا نسل دامهایی که دارای خصوصیات خاصی در شیر یا گوشت مرغوب هستند، محافظت شود و اگر این احتمال وجود دارد که این دسته از دامها با تکثیر به روشهای معمول این خصوصیات را مرور زمان از دست دهند، از این اتفاق پیشگیری شود.

احیای نسل برخی حیوانات خاص

وی اضافه کرد: همچنین سازمانهایی که متولی حفاظت از انقراض نسل برخی حیوانات خاص هستند می توانند حیواناتی که در معرض تهدید نسل قرار دارند را با استفاده از این روش از این خطر نجات دهند.

تشریح استفاده دارویی از شیر تولید شده از حیوانات تراریخته

شاهوردی با تشریح استفاده دارویی از شیر تولید شده از حیوانات تراریخته یا ترانس ژن به مهر گفت: تولید شیر در حیوانات تراریخته و ترانس ژن که شیر آنها حاوی داروهایی باشد که پس از تخلیص بتوان از آن برای بیماران استفاده کرد، هم دسترسی راحت تر، هم هزینه کمتر و هم کیفیت بهتری دارد.

وی افزود: این کار در حال حاضر در کشورهایی مانند آمریکا و آرژانتین انجام شده و حیواناتی دارای شیر حاوی انسولین و آلبومین، تولید شده اند و اکنون یک مورد از پروتئین های نوترکیبی که از این روش بدست آمده از سوی FDA سازمان غذا و داروی کشور آمریکا مورد تایید قرار گرفته است و می تواند به عنوان دارو مورد استفاده قرار گیرد.

معاون پژوهشی پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی اظهار داشت: این فناوری جدید است و می تواند در آینده نزدیک به تولید ثروت در کشورهایی که به آن دست یافته اند منجر شود و مهم این است که ما در ایران توانسته ایم این توانایی را بدست آوریم. 

به گزارش مهر، داروی TPA بهترین داروی درمان و پیشگیری سکته قلبی است و فاکتور انعقادی 9 نیز برای استفاده بیماران هموفیلی نوع B است.