به گزارش گروه دين وانديشه خبرگزاري " مهر" به نقل از پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، دكتر حسين كلباسي هدف از برگزاري اين همايش در ميان رشته‌ها و زمينه‌هاي مختلف علوم انساني، حوزه‌هاي فلسفه و كلام و نيز اديان و عرفان را از مهم‌ترين عرصه‌هاي قابل پژوهش دانسته و گفت : يكي از مسائل و مشكلات ديرينه‌اي كه در كشور ما بود، نحوة مواجهه با علوم انساني، شناخت و معرفت نسبت به بنيادها و مباني آن و همچنين فروعات و نتايج و در كنار اينها پيامدهاي گسترش علوم انساني در كشور است.
وي افزود : حوزه هاي فلسفه و كلام از يك تنوع و گوناگوني قابل توجهي برخوردار است، به همين لحاظ پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، پيشنهاد برگزاري نخستين همايش سراسري استادان و مولفان و محققان و مترجمان اين چهار حوزه را با مشاركت دستگاه هاي ديگري كه دغدغه‌هاي مشابه دارند مطرح كرد. خوشبختانه اين پيشنهاد با استقبال چند نهاد و دستگاه آموزشي و فرهنگي مواجه شد و به طور مشخص، پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت) و همينطور دانشگاه علامه طباطبايي اظهار تمايل كردند كه در برگزاري اين همايش مشاركت داشته باشند. ما در پايان سال گذشته در جلسات و نشست‌هايي كه با حضور روساي اين دستگاههايي كه عرض كردم برگزار شد به اين نتيجه رسيديم كه اين چهار حوزه به عنوان اصلي‌ترين و يا حداقل يكي از اصلي‌ترين عرصه‌هاي آموزشي و يا پژوهشي علوم انساني مي‌تواند بهانه‌اي براي تعامل تجربيات و دانش و آگاهي و همچنين ديدگاه‌هاي استادان و محققان اين چهار حوزه باشد.
دكتر كلباسي ادامه داد : در عناوين و سرفصل‌هاي اين همايش به طور مشخص ما بر روي متون و منابع آموزشي تكيه كرديم، يعني هدف از اين همايش نوعي آسيب شناسي، شناخت نقاط قوت و ضعف متون و منابع آموزشي فلسفه، كلام، اديان و عرفان در حوزه و دانشگاه است.
وي اضافه كرد : چيزي حدود 50 يا 60 سال از تدريس و آموزش فلسفه و كلام در دانشگاههاي ما مي‌گذرد و سابقه‌اي چند صدساله از آموزش آنها در حوزه هاي علميه ما وجود دارد. اين همايش فرصتي است براي تبادل تجربيات در مورد امكانات و همچنين كاستي‌هاي موجود در منابع آموزشي اين چهار حوزه و پيش بيني مي‌كنيم كه با استقبال قابل توجه استادان و فضلا و صاحبنظران اين حوزه ها مواجه شود. مقدمات اوليه اين همايش فراهم شده و به زودي فراخوان همايش هم در رسانه‌ها منعكس خواهد شد. اميدواريم كه علاقه‌مندان و كساني كه دغدغه اين مساله را دارند با مشاركت و حضور علمي خودشان بتوانند فضاي علمي همايش را در حد امكان بهبود و ارتقا بخشند.
دكتر كلباسي درباره اين كه آيا در اين همايش مسائل و فروعات آموزش از جمله متون و يا سطح دانش اساتيد، فضاي آموزشي و اولويت‌هاي پژوهشي هم مورد بررسي قرار مي گيرد يا خير گفت : عرض كنم كه از نهادها و دستگاههاي شريك در برگزاري اين همايش معلوم مي‌شود كه دو هدف كلي آموزشي و پژوهشي مورد نظر اين همايش و برگزاركنندگان آن خواهد بود. در عرصه آموزشي همانطور كه عرض كردم به طور مشخص ما بحث و گفت وگوها را روي متون و منابع موجود و البته متون و منابعي كه به زبان فارسي است متمركز كرديم، چون اگر ما گسترة اين كار را درنظر بگيريم شامل زبان‌هاي ديگر هم مي‌شود ولي از آنجا كه بيشتر مخاطبين آموزش اين چهار عرصه فارسي‌زبان هستند و به هرحال ما در عرصه و ساختار آموزشي كشور صحبت مي‌كنيم، نظر آن است كه عمدتاً روي متون و منابع فارسي متمركز شود، چه متون تاليفي و چه ترجمه اي و چه تدويني.
وي افزود : در مورد پژوهش بايد گفت اين مباحث و گفت وگوها مي‌تواند منجر به روشن شدن اولويت‌هاي پژوهشي شود . به اين معنا كه ما حاصل اين گفت وگو را به منزله مقدمه‌اي براي رسيدن به اولويت‌ها و ضرورت‌هاي تحقيقاتي و پژوهشي درنظر مي‌گيريم. براي مثال ، درعرصه فلسفه اسلامي و يا غربي و كلام قديم يا به اصطلاح سنتي و كلام جديد، اگر به اين نتيجه برسيم كه منابع موجود كاستي‌هاي مشخصي براي انتقال مطالب و معاني به مخاطبين خودشان دارند، طبعاً مي‌تواند بهانه‌اي براي اولويت‌هاي پژوهشي دستگاههاي ذي‌ربط و محققان و مولفان باشد كه متمركز بر موضوعات مشخصي باشند. مثلاً فرض كنيد كه در حوزة آموزش كلام قديم، از چند منبع مشخص در حوزه و دانشگاه استفاده مي‌كنند. تجربيات استادان و فضلا و صاحب نظران حوزه و دانشگاه در اين خصوص و تعامل اين تجارب مي‌تواند به يك نكته و يك نقطه مشخصي منجر شود و آن عبارت از اين است كه ببينيم آيا ما با تنقيح، با تجديد چاپ، با شرح و تفسير و يا اساساً نوشتن منابع جديد براي انتقال معاني و مفاهيم مي‌توانيم اهداف آموزشي بهتري حاصل بكنيم و نتايج قابل قبول تري را اخذ كنيم يا خير؟ با اين وصف، ما از رهگذر نگاه آموزشي مي‌توانيم به اولويت‌هاي پژوهشي دست پيدا كنيم. درخصوص مسائل و فروعات ديگري كه مربوط به آموزش مي‌شود، بحث استاد، بحث مقررات و قوانين، فضاهاي آموزشي و مسائل ديگر؛ طبعاً اين همايش با توجه به محدوديت‌هاي زماني كه دارد و فرصتي كه در اختيار آن است نمي‌تواند همه جانبه به موضوع نگاه كند. البته اگر مقالات و يا عرصه‌هايي باز شود قطعاً در حاشيه همايش و يا در كميته‌هاي تخصصي از آن استقبال مي‌كنيم، اما اين كه در اولويت مباحث و گفت وگوهاي همايش باشد اين چنين نيست. گرچه در عناوين اعلام شده و محورهايي كه به‌عنوان محورهاي فرعي همايش ارائه شد. مساله مقررات و ظرفيت‌هاي دانشگاهها را هم مورد توجه قرار داديم ولي طبعاً اولويت اول نخواهد بود و بررسي متون و منابع آموزشي است كه از اهداف علمي و اصلي سمينار و همايش به شمار مي‌رود.
دكتر كلباسي ادامه داد : طبعاً نتايج و دستاوردهاي اين همايش منحصر به دانشگاه يا پژوهشگاه و دستگاههايي كه برگزاركننده هستند نخواهد بود، گرچه طبعاً به لحاظ ساختار اين چهار دستگاهي كه برگزاركننده هستند، نتايج مي‌تواند براي آنها بسيار ثمربخش باشد و در اولويت‌هاي پژوهشي و آموزشي آنها مورد توجه قرار گيرد. اما قصد آن را داريم كه در نهايت با چاپ مقالات و همچنين جمع بندي كميته‌ها و كميسيون‌هاي فرعي همايش بتوانيم نتايج را به وزارت علوم تحقيقات و فن‌آوري و همچنين شوراي سياست گذاري حوزه علميه منعكس كنيم و طبعاً فكر مي‌كنم كه با توجه به استقبال استادان و فضلاي حوزه و دانشگاه پيش بيني مي‌شود نتايج حاصله از استناد و اتقان قابل توجهي برخوردار باشد. در واقع ، سعي ما اين است كه بتوانيم اين تجربيات را به صورت جمع بندي شده و دسته بندي شده به دو عرصه آموزشي كشور يعني حوزه و دانشگاه منعكس كنيم و انشاء الله مفيد و ثمربخش هم واقع شود.
وي درباره نحوة گزينش و معيارهاي پذيرش مقالات گفت : به طور معمول مانند بقية همايش ها و نشست‌هاي علمي ما هيات داوراني را متشكل از استادان حوزه و دانشگاه درنظر گرفته‌ايم . مقالات رسيده در زمان معين به نظر داوران محترم و همكار همايش خواهد رسيد، طبعاً با نظر و اظهار نظر اين داوران مقالات طبقه بندي خواهد شد، مقالاتي كه از شرايط قابل قبولي برخوردار باشد به عنوان مقالات همايش تعيين خواهد شد. بخشي از اينها طبعاً امكان عرضه نخواهد داشت، بلكه چاپ خواهد شد، بخش ديگري از اين مقالات، هم چاپ خواهد شد و هم امكان عرضه در همايش را خواهد داشت. طبعاً فكر مي‌كنم كه كساني كه از تجربيات آموزش اين عرصه‌ها برخوردارند و يا از سابقة تحقيق و تاليف و پژوهش در اين عرصه برخوردار هستند و همچنين كساني كه به نوعي با دغدغه‌هاي اين عرصه سروكار داشتند، بتوانند با عرضه مقالات خوب و قابل قبول ما را در اين كار ياري بدهند. همين جا عرض كنم كه نظر ما نيست كه صرفاً از پيشكسوتان و در واقع بزرگان و استادان قديمي و صاحب تجربه در اين خصوص استفاده كنيم؛ اين ميدان، ميداني است كه براي جوانان و فضلا و دانشجويان جوان عزيز هم باز شده و تنها شرطي كه ما براي حضور علمي در اين همايش مد نظر قرار داديم اين است كه آن مقالات از نوعي اتقان و مقبوليت علمي برخوردار باشد و بنابراين مي‌خواهم عرض كنم كه براي ما حضور جوانان و انديشه‌ها و طرح هاي بديع نسل جوان هم بسيار مغتنم است و از اهداف همايش هم همين بوده كه آن ميدان را هرچه بيشتر بتوانيم براي انديشه‌هاي نو باز كنيم ولذا محدوديتي از جهت سني و يا سابقه تدريس و پژوهش نخواهد بود.
دكتر كلباسي تصريح كرد : در حوزه هاي فلسفه، كلام، اديان و عرفان يك تنوع موضوعي وجود دارد. مثلاً در مورد فلسفه ما هم فلسفه اسلامي داريم و همه فلسفة غربي، در حوزه كلام هم به همين ترتيب، اديان هم به طور طبيعي يك تنوع را دارند. همين طور عرفان اسلامي و غيراسلامي هم داريم و به نوعي در دانشگاههاي ما هم مورد توجه قرار مي‌گيرد. اما اين كه چرا ما تاكيد بر متون فارسي كرديم به دو دليل است. دليل اول اين است كه چون مخاطبين عمدة اين عرصه‌ها فارسي زبان هستند و ما هم در ساختار آموزشي كشور صحبت مي‌كنيم، بنابراين بايد مبنا را بگذاريم بر متون و منابع آموزشي فارسي. دليل دوم اين است كه بسياري از متون غيرفارسي در همين سال هاي اخير به فارسي ترجمه شده، مثلاً در همين حوزة فلسفه غربي ما تعداد زيادي از منابع غربي را مي‌بينيم كه به فارسي برگردانده شده‌‌اند، بنابراين از اين بابت مي‌تواند مورد توجه قرار گيرد و در عين حال مغفول واقع نشود. يك مطلب باقي مي‌ماند و آن اين كه بسياري از منابع هست كه به فارسي ترجمه نشده و به همين زبان اصلي هم دارد تدريس مي شود، ما باب بحث و بررسي در اين زمينه را نبستيم و درعناوين همايش هم يكي ازعناوين ما متون و منابع به زبان مبداء يا زبان اصلي است. در اين كه اهداف همايش آيا متوجه اينها مي‌شود يا خير؟ بايد عرض كنم به صورت فرعي از اهداف همايش است و علت آن هم اين است كه ما اگر درباب منابع به زبان اصلي بخواهيم عرصة عريضي را باز كنيم، درواقع بايد بگوييم خودش همايش مستقل و برنامة مستقلي را مي‌طلبد.
وي درباره زمان ومكان و برنامه هاي اين همايش گفت : زمان برگزاري همايش نيمه اول اسفندماه خواهد بود، البته روزهاي برگزاري هم مشخص شده، اما پيش بيني ما آن است كه با توجه به گستردگي و تنوع موضوعات ما عملاً سه روز همايش را بايد درنظر بگيريم، البته ممكن است اين سه روز به چهار روز افزايش پيدا كند و يا ممكن است در طول زمان متوجه بشويم كه بايد به دو روز تقليل بدهيم، به هرحال اين چيزي است كه با گذشت اندكي از زمان فراخوان مقالات مي‌توان دقيق تر اظهار نظر كرد كه چند روز خواهد بود، ولي پيش بيني ما سه روز در نيمه اول اسفندماه است. محل برگزاري همايش نيز بستگي به تعداد شركت كنندگان و همچنين مقالاتي كه ارائه خواهد شد دارد. البته ما پيش بيني‌هايي در اين خصوص داشته‌‌ايم و سالن‌هاي همايشي را درنظر گرفتيم. البته همايش قطعاً در تهران خواهد بود ولي پيشنهاد شده كه همزمان در قم ـ به لحاظ مركزيت حوزوي و هم به لحاظ وجود فضلا و استادان بسيار ارزشمند در اين شهر ـ به طور مستقل چنين همايشي را داشته باشيم. اين مسئله برمي‌گردد به ميزان پيشرفت كار و گفت وگوها و رايزني‌هايي كه از اين پس خواهيم داشت، ولي مشخصاً چنان كه گفته شد همايش متمركز در تهران خواهد بود. اميدواريم جزئيات بيشتر اين مطلب را در فراخوان دومي كه براي همايش در روزنامه‌ها و رسانه‌ها خواهيم داشت به اطلاع و آگاهي علاقه‌مندان برسانيم.
نظر شما