دانشگاه علم و صنعت و فرايند مكانيزاسيون كتابخانه

سرويس دانشگاهي "مهر" : كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران در سال 1337 تاسيس شد و در سال 1363 از لحاظ سازماني پرسنلي و در سال 1376 بخشي از ساختمان آن بازسازي و گسترش يافت تا سرانجام در سال 1380 بخش عمده اي از ساختمان و بخش هاي آن به صورت كامل بازسازي و بر اساس نيازهاي روز كتابخانه طراحي و احداث شد.

كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران در فضايي در حدود 2000 متر مربع در ساختماني دو طبقه استقرار يافته است. كتابخانه اين دانشگاه به همراه 15 كتابخانه اقماري مستقر در دانشكده ها، داراي مجموعه اي بسيار غني مشتمل بر منابع كتب، نشريات، ميكروفيلم ها و بانك هاي اطلاعاتي ناپيوسته (off line) و پيوسته (on line) است.

كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران از بخش هاي سفارشات، خدمات فني، خدمات مراجعين، بخش اطلاع رساني، واحد پشتيباني رايانه، بخش اسكن و تبديل منابع به ديجيتالي، بخش سمعي و بصري و ميكرو فيلم ها و قسمت هاي اداري تشكيل شده است.

بخش سفارشات اين كتابخانه از دو قسمت سفارشات منابع داخلي و سفارشات منابع خارجي تشكيل شده و مسئول تهيه منابع مورد نياز اعم از كتب، نشريات و غيره است. روش انتخاب منابع اطلاعاتي از طريق كميته كتاب صورت مي گيرد، در اين كميته نمايندگان هر دانشكده به همراه مسئولين كتابخانه مركزي به بررسي نيازها پرداخته و سپس بر اساس اولويت بندي و در چارچوب اعتبارات تخصيصي، از طريق برگزاري مناقصه يا انعقاد قرارداد با ناشرين و يا كارگزاران به خريد منابع اقدام مي كند. از ديگر وظايف اين بخش نظارت بر عملكرد كارگزاران جهت تامين به موقع منابع و پي گيري اين امر است.

در بخش خدمات فني اين كتابخانه فهرست نويسي و طبقه بندي و سازماندهي منابع به روش L.C و با استفاده از فناوري هاي جديد اطلاعاتي مانند كتابشناسي ها، cdmark، Lasercat و internet انجام مي گيرد. از ديگر وظايف اين بخش آماده سازي منابع فهرست شده جهت ورود به چرخه گردش كتاب در كتابخانه است، اين فعاليت ها شامل تهيه برگه هاي كتاب، ليبل هاي مورد نياز، باركد گذاري و ورود اطلاعات به شبكه داخلي كتابخانه است.

بخش ديگر كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران بخش خدمات مراجعين است. اين بخش شامل دو قسمت امانت و مرجع و مجلات است. قسمت امانت به شكل قفسه باز اداره مي شود و مراجعه كنندگان به صورت مستقيم به جستجوب منابع مورد نياز پرداخته و آن را در محل مطالعه و يا در صورت نياز امانت مي گيرند. بخش امانت با استفاده از سيستم هاي حفاظتي مدرن و كيت الكترونيكي علاوه بر ايجاد امكان دسترسي مستقيم به منابع، امنيت مورد نياز را نيز فراهم كرده است. اين قسمت در حال حاضر نزديك به 5700 جلد كتاب لاتين و فارسي را در خود جاي داده است.

در قسمت مرجع اين كتابخانه نيز منابعي از قبيل واژه نامه ها، دايره المعارف ها، استاندارد ها و هند بوك ها نگهداري مي شود. منابع اين بخش فقط در محل قابل مطالعه بوده و امانت داده نمي شود ولي امكان تهيه فتوكپي از روي آنها وجود دارد. قسمت ديگري از منابع اين بخش شامل پايان نامه هاي دوره هاي عالي است كه فقط در محل قابل مطالعه بوده و امكان تهيه كپي از روي آنها وجود ندارد.

قسمت ديگري از بخش خدمات مراجعين قسمت مجلات است كه به شكل سيستم باز اداره مي شود. نشريات ادواري لاتين كه مشتمل بر 378 عنوان مجلات علمي و فني جاري و دوره هاي گذشته و به صورت مجلد است يكي از بخش هاي مجلات را تشكيل مي دهد. نشريات ادواري فارسي نيز كه مشتمل بر 45 عنوان مجلات جاري و دوره هاي گذشته به صورت مجلد است قسمت ديگري از اين بخش را تشكيل مي دهد. مجموع نشريات موجود در كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران 894 عنوان لاتين و 126 عنوان فارسي است.

بخش اطلاع رساني كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران در سال 1381 و در راستاي اشاعه اطلاعات به صورت صحيح و مستمر و مطابق با نيازهاي روز جامعه دانشگاه تاسيس شد. ارائه خدمات بانك اطلاعات فني و مهندسي به صورت on line و از طريق اينترنت با مراجعه به صفحه وب كتابخانه از خدمات اين بخش كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران است.

از ديگر خدمات اين بخش كتابخانه، اتصال به شبكه هاي رزنت و دانشيار است كه خود حاوي تعدادي از معتبرترين بانك هاي اطلاعاتي است. همچنين اتصال به شبكه مجلات الكترونيكي (on line journals) و ارائه خدمات بانك هاي اطلاعاتي off line موجود در شبكه كتابخانه مركزي مثل بانك هاي اطلاعاتي استاندارد و بانك هاي اطلاعاتي IEEE از ديگر خدمات موجود در كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران است.

كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران با ايجاد طرح ها امين و غدير در بالاتر بردن كيفيت خدمات رساني اقدام كرده اند. در طرح غدير، دانشجويان و اعضاي هيئت علمي مي توانند با استفاده از كارت هاي ويژه از كليه امكانات موجود در كتابخانه هاي تحت پوشش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري استفاده كنند. در طرح امين نيز كتابخانه مركزي مي تواند منابع مورد نياز متقاضيان را از كتابخانه هاي عضو طرح از طريق پست تهيه و در اختيار متقاضيان قرار دهد. اين طرح به طور عمده مقالات را در بر مي گيرد.

از ديگر امكانات كتابخانه دانشگاه علم و صنعت كه ويژه اعضاي هيئت علمي دانشگاه است، عضويت در كتابخانه بريتانيا و تهيه كپي از مقالاتي است كه در كشور موجود نيست.

از ديگر بخش هاي كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران بخش اسكن و تبديل منابع به ديجيتالي است. اين بخش در سال 1380 فعاليت خود را آغاز كرده است و هدف اساسي آن تبديل منابع چاپي به ديجيتالي به منظور ارائه خدمات بهتر و سريعتر به اساتيد و دانشجويان و پژوهشگران است.

به گفته رئيس كتابخانه مركزي دانشگاه علم و صنعت ايران از مهر آينده نرم افزار كتابخانه اي دانشگاه علم و صنعت در اختيار پژوهشگران قرار مي گيرد.

دكترمزيني رئيس كتابخانه مركزي دانشگاه علم وصنعت ايران درگفت وگو باخبرنگاردانشگاهي" مهر" گفت: فرايند مكانيزاسيون كردن كتابخانه، به روزرساندن اطلاعات ودراختيار قرار دادن اطلاعات الكترونيكي به متقاضيان درحال پايان يافتن است.
وي افزود : دوسال و نيم است كه اين سيستم طراحي شده وبه اجرا رسيده است ، دراين طرح تعدادي منابع الكترونيكي، تمام پايان نامه ها وبالغ بر10هزار كتاب اسكن شده را تحت قالب نرم افزاري دراختيار كل پژوهشگران داخل وخارج دانشگاه قرارمي دهيم. اين طرح براي نيمسال اول ترم تحصيلي آينده قابل استفاده خواهد بود.

در بخش سمعي و بصري و ميكروفيلم كتابخانه دانشگاه علم و صنعت ايران فيلم هاي آموزشي، لوح هاي فشرده و ميكروفيلم هاي مربوط به شماره هاي گذشته مجلات نگهداري مي شود. اين بخش داراي 300 حلقه نوار ويديويي در زمينه هاي مختلف علمي و فني و 2900 حلقه ميكروفيلم مربوط به مجلات لاتين و بالاخص مجلات IEE و IEEE از ابتداي نشر تا سال 1993 است.

هم اكنون دانشگاه علم و صنعت ايران با دارا بودن بيش از5700 جلد كتاب فارسي و لاتين و  1000 مجله فارسي و لاتين از كتابخانه هاي معتبر دانشگاهي در ايران است. آدرس صفحه وب اين كتابخانه http://library.just.ac.ir است.