احتمال حذف سازه های آبی شوشتر از فهرست جهانی

به گزارش خبرنگار مهر این تصمیم در حالی اتخاذ می شود که طبق تعهدات ایران در یونسکو که در پرونده ثبت سازه‌های آبی- تاریخی شوشتر به ثبت رسیده است ساخت و ساز در حریم آثار تاریخی ممنوع بوده و ایران برای پاسداری از حریم آثار تعهد داده است.

در همین رابطه سخنگوی انجمن دوستداران  میراث فرهنگی تاریانا خوزستان به خبرنگار مهر گفت :  این تصمیم عجیب در جلسه روز چهارشنبه تصویب طرح جامع شهرستان شوشتر تصویب شده و ظاهرا هنوز اعضای شورای شهر شوشتر باور نکرده اند که سازه های آبی شوشتر در فهرست آثار جهانی دارای مقام و مرتبه یی است.

مجتبی گهستونی گفت :  تصویب طرح جامع شهری شوشتر پس از گذشت یک سال از ارائه هنوز انجام نشده است که در جلسه روز چهارشنبه که برای تصویب آن تشکیل شد با توافق بر ساخت یک پل جدید انجام خواهد شد.

پرونده سازه های آبی شوشتر 47 روز پیش در سی وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی که در شهر سویل اسپانیا برگزار شد، بررسی و بدون هیچ مخالفتی از سوی اعضا به ثبت جهانی رسید، این مجموعه شامل دهها آسیاب است که بزرگترین مجموعه صنعتی تا پیش از انقلاب صنعتی به شمار می رود.

با توجه به شرایط و قوانین سختگیرانه که هر گونه ساخت و ساز در حریم آثار ثبت شده در میراث جهانی یونسکو را ممنوع اعلام می کند در صورت اقدام برای احداث این پل بدون شک به زودی تذکراتی از سوی شورای ثبت جهانی به ایران داده خواهد شد.

استفاده از آب در ساخت محیطی برای زندگی براساس شرایط اقلیمی، با ایجاد شبکه های زیرزمینی در زیر شهر کهن شوشتر، موجب بروز یکی از هوشمندانه ترین اشکال معماری شهری آبی شده است. ساسانیان در این مجموعه از روشهای باستانی بسیار ویژه و منحصر به فردی برای تقسیم آب رودخانه کارون به تمامی نقاط شهر شوشتر و حتی شهرهای دیگر استفاده کرده اند با توجه به شرایط و قوانین سختگیرانه که هر گونه ساخت و ساز در حریم آثار ثبت شده در میراث جهانی یونسکو را ممنوع اعلام می کند در صورت اقدام برای احداث این پل بدون شک به زودی تذکراتی از سوی شورای ثبت جهانی به ایران داده خواهد شد. این در حالی است که بر اساس تصمیمات شورای شهر موقعیتی که برای احداث پل جدید در نظر گرفته شده نه در حریم و حاشیه سازه های آبی بلکه درست در وسط این آثار تاریخی منحصر به فرد خواهد بود.

پیش از این نیز مورد مشابهی که حریم یکی دیگر از آثار مهم ثبت شده کشور در فهرست آثار جهانی را با خطر روبرو می کرد مسئله برج جهان نمای اصفهان بود که کارشناسان یونسکو آن را بر هم زننده حریم میدان تاریخی نقش جهان تشخیص دادند و به همین دلیل نیز اعلام شد که در صورت عدم تعدیل ارتفاع این برج میدان نقش جهان را از فهرست آثار ثبت شده خارج خواهند کرد.

این پرونده که در صورت عدم تمکین سازندگان برج جهان نما می توانست پایان تلخی برای وضعیت میراث باستانی کشور رقم بزند در نهایت و با چند سال کش و قوس فرسایشی با کوتاه آمدن سازندگان آن ختم به خیر شد.

می توان پیش بینی کرد با وجود اینکه  تنها چند ماه از ثبت سازه های آبی شوشتر در فهرست آثار جهانی می گذرد در صورت پافشاری مسئولان شهر شوشتر بر ساخت پل مورد اشاره این اثر نیز با تهدید خارج شدن از فهرست مواجه شود.

سخنگوی انجمن دوستداران  میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در ادامه گفتگو با خبرنگار مهر به دلایل مسئولان برای ساخت این پل اشاره کرد و اظهار داشت: معاون فرماندار با این اصرار که باید بین بافت قدیم و جدید ارتباط برقرار شود ساخت پل را مورد تاکید  قرار داده است.

گهستونی  افزود : عمده مسئولین شهری در شوشتر هم اعتقاد دارند که با توجه به گذر رودخانه گرگر از میان شهر شوشتر، لازم است ارتباط میان دو سوی رودخانه از طریق ساخت پل برقرار و تسهیل، تا مشکلات ترافیکی نیز برطرف شود.

وی با اشاره به وجود ترافیک به عنوان یکی از مشکلات اساسی برای مردم شوشتر تاکید کرد : نباید با ساخت پل بر روی این عرصه تاریخی حریم آن را با خطر مواجه کرد آن هم در شرایطی که ایران تضمین های لازم را برای جلوگیری از خروج نام شوشتر جهت درج در فهرست آثار جهانی را داده است.

گهستونی از نهایت تلاش شورای شهر برای اینکه در سال آینده اعتبارات کافی برای ساخت پل جدید را در بودجه شهرداری لحاظ کند خبر داد و گفت: با اینکه اعضای شورای شهر و دیگر اعضای کارگروه ترافیک شوشتر به خوبی می دانند که ساخت و ساز در عرصه‌ تاریخی بین بند گرگر و بند میزان ممنوع است و اداره میراث فرهنگی در این زمینه مخالفت می کند، اما اصرار دارند به منظور برطرف‌کردن مشکلات ترافیکی و تردد مردم این شهر، پلی را بر روی رودخانه گرگر بسازند.

موضوع ساخت پل جدید در محدوده آثار باستانی همچون پل بند  گرگر و بند میزان با موافقت تمام اعضای کارگروه و تنها با مخالفت نماینده اداره میراث فرهنگی و  گردشگری شوشتر به تصویب رسید.

علاوه بر سازه های آبی شوشتر تاکنون 9 اثر دیگر از ایران شامل زیگورات چغازنبیل ، تخت جمشید، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان ، پاسارگاد، ارگ بم ، گنبد سلطانیه ، بیستون کرمانشاه و مجموعه کلیساها در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده است.

--------------------------

گزارش : صدرا محقق