مشکلات مساجد تنها با ارائه طرح و برنامه رفع نمی‌شوند

نگاهی گذرا به تاریخ اسلام مؤید این موضوع است که مساجد برای مسلمانان پایگاهی اجتماعی به منظور اتخاذ تصمیمهای جمعی و حرکتهای حساس بوده اند .

این پایگاههای فرهنگی و معنوی بهترین و مناسبترین مکان برای برای ارتقای معرفت دینی و فکری، روشنگری افکار و اذهان عمومی، تبیین مسائل اجتماعی و سیاسی روز هستند که چنانچه این کارکردها به خوبی شناخته شده و به کارگرفته شوند، به دلیل پراکندگی که مساجد در نقاط مختلف کشور دارند، تأثیرات مثبت این فعالیتها به خوبی در سطح جامعه مشهود خواهد بود .

مساجد بهترین پایگاه برای ارتقای معرفت دینی و معنوی جوانان و به موازات آن، مقابله با تهاجمهای فرهنگی و خرافه هایی هستند که طی چند سال اخیر از سوی دشمنان اسلام و مسلمانان برای ضربه زدن به پایه های فرهنگی و دینی جوانان مسلمان ایرانی، به شیوه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند .

به رغم کارکردهای متعدد و متنوعی که مساجد داشته و تأثیرات ارزشمندی که شناخت و استفاده مناسب از این پایگاهها می تواند در سطح جامعه و در میان اقشار مختلف داشته باشد، اما این مکانها امروزه به فضایی تک بعدی و اماکنی برای عبادت و اقامه نماز تبدیل شده اند و نهایت استفاده از این مکانها برگزاری مراسم ختم و عزاداری در مناسبتهای خاصی چون عاشورا است و دیگر کارکردهای آنها نادیده گرفته می شوند .

شک نیست برطرف کردن ضعفهایی که امروزه برخی مساجد از آنها رنج می برند ضرورتی برای ارتقای جایگاه و قوت بخشیدن به فعالیتهایی است که این پایگاههای معنوی و فرهنگی دارند .

یکی از ضعفهای مساجد نداشتن متولی مشخص است . در حال حاضر 50 دستگاه و نهاد مختلف، هر یک به نوعی متولی امور مساجد هستند و همین امر پراکندگی فعالیتها، عدم انسجام، موازیکاری و در بسیاری موارد غفلت از مسائل مهم و اساسی مربوط به این پایگاهها را موجب می شود .

اینکه هر یک از مساجد نیز به تنهایی از داشتن متولی فعال، پویا، خلاق و به روز محروم هستند نیز از دیگر ضعفهای مساجد است که فرصت و موقعیت فعالیتهای ارزشمند و سازنده را از مساجد می گیرد.

مدیریتی شایسته مساجد است که با در نظر گرفتن شرایط مکانی و زمانی ، مدیریتی اصولی و اساسی اعمال کند. در واقع مدیران مساجد باید با آگاهی دقیق و جامع از شرایط روز، نیازهای اقشار و سنین مختلف و امکاناتی که در اختیار دارند به شکلی آگاهانه و هدفمند برنامه هایی را پیش بینی و اجرا کنند که بیشترین و بهترین بازخورد و دستاورد را در پی داشته باشند .

اما در کنار همه نقشها و تأثیراتی که مساجد به عنوان فضاهایی معنوی بر روح و فکر و جان فرد و جامعه دارند، معماری مساجد نیز شاخصی هستند که با برخورداری از ویژگیهای منحصر به فرد بر خلوص ، معنویت و جاذبه این مکانها افزوده و نقشی بسیار مؤثر در حضور معنوی و خالصانه اقشار مختلف در این مکانها دارند .

البته معماری مساجد نیز طی سالهای اخیر دستخوش تغییراتی شده و از اصالت خود دور شده است و همین امر معنویت این پایگاههایی که با معماری و زیبایی ایرانی اسلامی عجین هستند را خدشه دار کرده است .

به مصداق اینکه خدا زیباست و زیبایی را نیز دوست دارد، توجه به زیبایی ظاهری مساجد در کنار زیبایی باطنی و معنوی آنها امری ضروری است که روح و جان حاضران را به خالق هستی نزدیکتر می کند .

مساجد، که در طول تاریخ اسلام کارکردهای متنوع و متعددی داشته اند و مسائل فرهنگی، هنری، دینی، تبلیغی و حتی سیاسی را شامل می شده  امروزه به دلیل ضعفهایی که ایجاد شده، نمی توانند آنگونه که شایسته و بایسته است فعال و تأثیرگذار باشند .

شک نیست مناسبتهای خاصی چون روز جهانی مسجد(30 مرداد) فرصت و بهانه مغتنمی برای ارائه طرح و برنامه به منظور رفع ضعفها و تقویت جایگاه مساجد است، اما اگر به همین امر اکتفا شده و اجرای طرحها و برنامه ها به درستی و با جدیت پیگیری نشوند، تأثیری در موقعیت مساجد نداشته و خیلی زود فراموش می شوند .