به گزارش خبرنگار مهر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد گزارشی تهیه کرده که در آن آثار اجتماعی اقتصادی تعاونی‌ها و میزان اقبال عمومی از پیشرفت‌های حاصل در زمینه ترویج تعاونی‌ها در جهان ارائه شده است.
این گزارش بر اهمیت تعاونی‌ها در توسعه اجتماعی، اقتصادی و نحوه اثرگذاری تعاونی‌های کشاورزی در ارائه راه‌حل‌های بلندمدت برای امنیت غذایی در شرایط بحران غذا در سراسر جهان تأکید می‌کند.
در این گزارش تأثیر خدمات تعاونی‌های کشاورزی در توسعه اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که تعاونی‌های کشاورزی در شرایط بحران‌های غذا، پول و اقتصاد که از سال 2008 در سراسر جهان گسترش یافت نیز مورد توجه سازمان ملل متحد قرار گرفته و به طور مشخص بیان شده که تعاونی‌ها برای امنیت غذا و نظام پولی فراگیرتر می توانند مطرح شوند.
300 تعاونی با 1/1 تریلیون دلار درآمد
اتحادیه بین‌المللی تعاون (ICA) فهرست 300 تعاونی برتر جهان را گردآوری کرده که طبق این فهرست در سال 2008 حجم معاملات 300 تعاونی برتر به 1/1 تریلیون دلار بالغ شده است.
بخش تعاون در سراسر جهان حدود 800 میلیون عضو در بیش از 100 کشور دارد که تشکل‌های عضو آی.سی.ای هستند، در مجموع تعاونی‌ها بیش از 100 میلیون شغل در سراسر جهان ایجاد کردند و از نظر درصد تولید ناخالص ملی (GDP) کشورها در ارتباط با تعاونی‌ها، بیشترین نسبت با 45 درصد در کنیا و پس از آن در نیوزیلند با 22 درصد است.
ضریب نفوذ تعاونی ها در کشورهای مختلف
تعاونی‌های کشاورزی 80 تا 99 درصد تولید شیر را در نروژ، نیوزلند و ایالات متحده آمریکا بر عهده دارند،71 درصد تولید شیلات در جمهوری کره و 40 درصد محصولات کشاورزی در برزیل نیز در اختیار تعاونی‌ها است.
تعاونی‌های تولید برق از نظر تأمین این انرژی در مناطق روستایی دنیا حائز اهمیت هستند به نحوی که در بنگلادش تعاونی‌های برق روستایی به 28 میلیون نفر خدمات ارائه می‌کنند و در ایالات متحده نیز 900 تعاونی برق روستایی در خدمت 37 میلیون نفر است که حدود نیمی از خطوط توزیع برق این کشور محسوب می شود.
149 میلیون مشتری اعتباری تعاونی های دنیا
همچنین 49 هزار اتحادیه اعتبار زیر چتر شورای جهانی اتحادیه‌های اعتبار در 96 کشور به 177 میلیون عضو خدمات‌رسانی می‌کنند که در این رابطه 4 هزار و 200 بانک تعاونی اروپایی نیز تحت حمایت اتحادیه اروپایی بانک‌های تعاون در خدمت 149میلیون مشتری، از جمله مؤسسات اقتصادی کوچک و متوسط قرار دارند.
تعاون در قاره ها/ تعاونی های صلح طلب
بر پایه این گزارش، تعاونی‌ها و شرکتهای مشترک‌المنافع 69 میلیون نفر را در آسیا، 13 میلیون نفر در آمریکای لاتین، 25 میلیون نفر در آفریقا و 5 میلیون نفر را در خاورمیانه پوشش می‌دهند و دولتها در استمرار حمایت‌های اجتماعی با تعاونی‌ها تشریک مساعی می‌کنند، برای نمونه تعاونی خدمات درمانی کشاورزان در کارناتاکای هند با خدمات رسانی به 2 میلیون نفر، از محل پرداخت حق بیمه سالانه اعضا و یارانه دولت تأمین بودجه می‌کند.
تعاونی‌ها همچنین در ایجاد صلح و پل‌های ارتباطی در شرایط جنگ و برخوردهای قومی بسیار کارآمد بوده‌اند. تعاونی‌ها در سریلانکا و نپال تنها تشکل‌های مستقلی بوده‌اند که تمامی احزاب امکان فعالیت در مناطق نا آرام را به آنها داده‌اند و تعاونی‌ها همچنین در مناطق جنگ‌زده، نقش حیاتی در حفظ اقتصاد و ثبات جامعه مدنی ایفا می‌کنند.
فرصت طلبی مدیریتی؛ معضل تعاونی ها
یکی از چالش‌های ساختار تعاونی از نظر تضاد منافع بین اعضا و مدیریت، آسیب‌پذیری تعاونی نسبت به فرصت طلبی مدیریت است به نحوی که این معضل زمانی احساس می‌شود که زیر بنای عضویت تعاونی بسیار گسترده بوده و در نتیجه منفعت تک تک اعضا به نسبت منافع و انگیزه‌های مدیریت توزیع می‌شود. شکست تعاونی‌ها غالباً به این نقطه ضعف خاص نسبت داده می‌شود.
تعاونی‌ها همچنین با خطر تعاون‌زدایی روبرو هستند که تشکل مذکور را به یک نهاد تحت مالکیت سرمایه‌گذار تبدیل می‌کند. فشار رقابت برای توسعه که مستلزم افزایش سریع‌تر مبالغ هنگفت و تزریق آن به بازارهای سرمایه است و نیز منافع مدیریت در دریافت پاداش بیشتر، از جمله انگیزه‌های تعاون‌زدایی است که می توان به وضعیت شرکتهای نورترن راک و برَدفورد و بینگلی در انگلستان اشاره کرد.
569 هزار تعاونی کشاورزی در جهان
طبق برآورد سال 2002 فدراسیون بین‌المللی تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و سازمان بین‌المللی تعاونی‌های کشاورزی، حدود 569 هزار تعاونی کشاورزی در سراسر جهان فعالیت می‌کنند.
در کشور هند 15 هزار شرکت تعاونی کشاورزی و اعتبار در خدمت بیش از 157 میلیون تولید کننده محصولات کشاورزی روستایی فعالیت می‌کنند ولی در تعاونی‌های کشاورزی جمهوری کُره بیش از 2 میلیون کشاورزعضو( 90 درصد کل جمعیت کشاورزان) فعال هستند.
تعاونی‌های کشاورزی ژاپن 90 درصد کل کشاورزان آن کشور را پوشش می‌دهند و در فرانسه تعاونی‌های مزبور 60 درصد مواد خام کشاورزی، 57 درصد تولیدات کشاورزی و 35 درصد فرآوری محصولات کشاورزی را در دست دارند ولی تعاونی‌ها در کشور برزیل مسوولیت 40 درصد تولید ناخالص ملی کشاورزی، و 6 درصد صادرات کشاورزی را بر عهده دارند.
در نیکاراگوئه تعاونی مرکزی خدمات تعاونی (PRODECOOP) که فدراسیونی است متشکل از تعاونی‌های تولید قهوه، از راهبرد یکپارچه‌سازی شرکتهای تعاونی در یک منطقه خاص بهره جسته که این راهبرد موجب بهبود کیفیت قهوه و تجارت آن در بازار بین‌المللی شده است.
در گواتمالا فدراسیون تعاونی‌های کشاورزی تولیدکنندگان قهوه گواتمالا، از طریق کاربرد فناوری مناسب و روش‌های اصولی کشاورزی و اجرای سیستم کنترل داخلی، بهره‌وری کشاورزی و کیفیت قهوه تولیدی را بالا برده‌اند.
2 تا 5/10 درصد زنان عضو تعاونی های کشاورزی آسیا هستند
تعاونی‌های زنان در جنوب آسیا، استقلال اقتصادی را تسهیل نموده و الگوی حضور اجتماعی زنان را اصلاح می‌کنند. در نیجریه که مقایسه‌ای با اعضای شرکتهای غیرتعاونی است سطح مشارکت زنان در تعاونی‌های کشاورزی قابل توجه نیست در عین حال در تعاونی‌های کشاورزی آسیایی زنان فقط 2 تا 5/10 درصد کل جمعیت اعضا را تشکیل می‌دهند.
تعاونی‌های کشاورزی به بازاریابی محصولات کشاورزی و حضور هر چه بیشتر کشاورزان در بازارها کمک می‌کنند به نحوی که 50 درصد تولیدات کشاورزی در جهان از طریق تعاونی‌ها بازاریابی می‌شوند، ضمن اینکه از این طریق قدرت چانه زنی و جلوگیری از رقابت مخرب نیز بهبود می یابد. پژوهشی در اتیوپی نشان می‌دهد که اعضای تعاونی، فرآورده‌های خود را به قیمتی بالاتر به غیراعضا فروخته‌اند.
تعاونی های کشاورزی در افریقا
سازمان ملل متحد وضعیت تعاونی های کشاورزی را در آفریقا نیز بررسی کرد به نحوی که این تعاونی ها با کمک به توسعه بازارها در مناطق دورافتاده روستایی، مبادلات اقتصادی را در قاره افریقا گسترش می‌دهند که باید کاهش هزینه معامله را نیز برشمرد.
برخی تعاونی‌های کشاورزی تولید کننده محصولاتی مانند قهوه، کاکائو، چای و پنبه، از طریق همکاری و مشارکت با نهضت تجارت عادلانه، حضور خود را در بازارهای محلی بهبود بخشیده‌اند. هزاران کشاورز خُرده‌پا از تعاونی‌های قهوه‌کاران در اتیوپی، روآندا، تیمور و آمریکای مرکزی از این گونه تمهیدات بهره‌برداری می‌کنند.
در برخی کشورها مانند غنا، مصر و کنیا، تعاونی‌های کشاورزی با ورود به عرصه پس‌انداز و اعتبار، فعالیت‌های خود را تنوع بخشیده‌اند. در سایر کشورها تعاونی‌های کشاورزی در تدابیر اعتباری با بانک‌های تعاون وارد همکاری می‌شوند. در موزامبیک تعاونی کشتکاران نیشکر ماراگا با رابو بانک به عنوان بزرگترین بانک تعاون کشاورزی جهان مناسبات اعتباری دارد، تعاونی‌های کشاورزی در روآندا، جمهوری متحده تانزانیا و زامبیا روابط بانکی مشابهی با رابوبانک دارند.
تعاونی های اروپایی
گروههای رایفزن(تامین کننده مالی تعاونی های کشاورزی اروپا) در استرالیا، سوییس ولوگزامبورگ، تعاونی‌های اعتبار در ایتالیا، صندوق اعتبار روستایی در اسپانیا، و گروه اعتبارات کشاورزی در پرتغال به شکل نامتناسبی در روستاها پراکنده‌اند، در همین ارتباط صندوق اعتبار روستایی اسپانیا فقط حدود 5 درصد بازار بانکی اسپانیا در اندازه‌های گوناگون را در اختیار دارد، اما حدود نیمی از بازار خرده‌فروشی را در برخی دهستان‌ها کنترل می‌کند. تعاونی اعتبارات کشاورزی 90 درصد سهم بازار بانکداری کشاورزی فرانسه را به خود اختصاص داده است.
نظر شما