ارگنه کن ؛ تشکیلات کودتاگر نظامیان ترک

با ورود حساس ترین و بزرگترین پرونده سیاسی-امنیتی تاریخ ترکیه به مراحل جدیدتر، پای بسیاری از اهالی سیاست و حتی ژنرال های ارشد نظامی این کشور به پرونده ارگنه کن باز شده است.

انتشار خبرهای جدید دستگیری بزرگان سیاست و ژنرال های بازنشسته کم کم به یک طنز سیاسی در محافل خبری ترکیه تبدیل شده بطوری که اگر یک روز، خبر جدیدی در این خصوص منتشر نشود، مطبوعات و تلویزیون های این کشور از این موضوع اظهار شگفتی می کنند!

اما شاید این سئوال مطرح شود که "ارگنه کن" چیست؟ این اصطلاح برای نخستین بار در تاریخ 7 ژانویه 1997 توسط دو خبرنگار ترک به نام های "جان دوندار" و "جلال کازداغی" در برنامه ای تحت عنوان "40 دقیقه" از کانال "شو تی وی" ترکیه به کار برده شد.

این دو نفر در آن برنامه از فعالیت تشکیلاتی غیر رسمی در داخل دولت پرده برداشتند که همانند یک دولت در سایه، در بسیاری از تصمیم گیری های کلان ترکیه دخالت دارد.

در این برنامه یک کارشناس مسایل سیاسی با نام "ارول مترجیم لر" به عنوان شاهد نیز حضور یافته بود. وی اظهار داشت که کلمه "ارگنه کن" را به عنوان یک سازمان غیر رسمی در داخل ارکان دولت از یک ژنرال بازنشسته با نام "ممدوح اونلوترک" شنیده است.

به گفته وی، این ژنرال بازنشسته، ارگنه کن را سازمانی معرفی کرده که از بروکرات های دولت گرفته تا خود وی و حتی رئیس ستاد مشترک ارتش ترکیه را تحت فرمان خویش دارد.

"ارول مترجیم لر" تصریح کرد: بر اساس گفته های این ژنرال بازنشسته، ارگنه کن، پس از وقایع "27 mayiz" (می) از سوی سیا و پنتاگون برای کنترل بر اوضاع ترکیه تشکیل یافته و هیچ قانون و نظارت داخلی در شکل گیری آن دخالت نداشته است.

یادآور می شود در تاریخ 27 مائیز(می) 1960 گروهی از افسران ارتش ترکیه به دلیل آنچه فعالیت های تنش زای دولت ترکیه عنوان شد با ترتیب دادن کودتائی، "جلال بایار" رئیس جمهوری و "عدنان مندرس" نخست وزیر این کشور را بازداشت کرد. این واقعه بلافاصله توسط برخی از ژنرال های ارتش ترکیه به دلیل عدم هماهنگی و اقدام خودسرانه مورد سرزنش قرار گرفت. این نخستین کودتای ارتش ترکیه پس از استقلال این کشور پس از فروپاشی عثمانی محسوب می شود.

مترجیم لر به نقل از ژنرال اونلوترک با بیان اینکه مرکز کنترل و فرماندهی اصلی این تشکیلات را نظامیان بر عهده دارند، افزود: هسته اصلی بخش نظامی ارگنه کن را ژنرال هائی بر عهده دارند که پیشتر در امریکا دوره دیده اند.

با توجه به آنچه گفته شد، ابتدا به نظر می رسید که با توجه به ماهیت ارتش ترکیه به عنوان نگهبان اصول مندرج در قانون اساسی این کشور، ارگنه کن تشکیلاتی نظامی است که تنها در این حوزه فعالیت دارد، اما پس از مدتی، با گسترش ارگنه کن به خارج از بدنه دولت و ارتش، روزنامه نگاران، افراد صاحب کسب و کار و شرکت های خصوصی، حقوقدانان،‌ اساتید دانشگاهی و حتی بخشی از مردم عادی نیز به آن پیوستند.

از این زمان بود که در نزد اهالی مستقل سیاسی و رسانه ای ترکیه، ارگنه کون را معادل مافیای بزرگ ترکیه معنی کرده و گسترش آن را خطری بزرگ برای استقلال، ‌دموکراسی و ماهیت جمهوری ترکیه خواندند.

با این اوصاف اما ابعاد جدید سازمان ارگنه کن پس از دستگیری "توبخای گونی" روزنامه نگار مطرح ترک در دوم مارس 2001 افشا شد.

به گفته وی، ارگنه کن در سال های جنگ سرد، ‌از سوی ناتو برای محدود کردن فعالیت های کمونیسم در ترکیه تاسیس شده است.

انتشار اظهارات این روزنامه نگار، افکار عمومی و حتی دستگاه های امنیتی ترکیه را با این سئوال بزرگ مطرح کرد که سال ها پس از پایان جنگ سرد و فروکش کردن خطر کمونیسم، ادامه فعالیت این سازمان عریض و طویل با چه منطقی بوده است؟

پاسخ به این سئوال چندان به طول نینجامید. اسناد و مدارکی که از منزل توبخای گونی به دست آمد، وجود ارگنه کن را به عنوان یک سازمان غیر رسمی ثابت کرد که نشان می داد این سازمان بسته به شرایط جدید منطقه و جهان، در حال تجدید حیات است.

بر اساس این مدارک، ارگنه کن به تشکیلاتی وسیع تبدیل شده که دارای مافیا، رسانه، شرکت های تجاری و صنعتی، شبکه ترور و انجمن هائی است که هرکدام به نوبه خود و در زمان و مکان خاصی به کار گرفته می شود.

در همین حال، به دنبال سریال دستگیری های گسترده افراد ارشد عضو ارگنه کن که بخش وسیعی از شاخص ترین چهره های سیاسی-نظامی ترکیه را شامل می شود، از جولای 2008 تشکیلات قضائی ترکیه با اعلام آغاز تحقیقات رسمی در خصوص این سازمان، ارگنه کن را به عنوان یک شبکه تروریستی داخل دولت اعلام کرد.

بر اساس این اعلامیه تشکیلات عالی قضائی ترکیه بود که مهمترین اعضای این شبکه شامل "ولی کوچوک" ژنرال بازنشسته ارتش، "ایلهان سلجوق" صاحب امتیاز روزنامه جمهوریت، "کمال علمدار اوغلو" رئیس سابق دانشگاه استانبول، "دوغو پرینچک" دبیرکل حزب کارگر ترکیه، "مظفر تکین" افسر بازنشسته ارتش و "سوگی ارنرول" سخنگوی مطبوعاتی کلیسای ارتدوکس ترکیه دستگیر و تحت محاکمه قرار می گیرند.

ادعانامه ای که قوه قضائیه ترکیه برای پرونده ارگنه کن تهیه کرده بیش از 1700 صفحه است.

بر اساس کیفر خواست صادر شده از سوی تشکیلات قضائی ترکیه، این گروه با راه اندازی جوخه های اعدام، برای ترور ارکان دولت و همچنین ایجاد رعب و وحشت در میان مردم، قصد مقدمه سازی برای کودتا متهم شده اند.

گفتنی است رسیدگی به پرونده همچنان ادامه دارد و کشفیات جدید از خانه های تیمی، مهمات، سلاح های مختلف، و دستگیری چهره های جدید در خصوص این پرونده نشان از دنباله دار بودن این پرونده دارد که حصول نتیجه آن شاید سال ها وقت دادگاه، دولت و نهادهای امنیتی ترکیه را بگیرد.

با این حال، امروزه دیگر روند این پرونده تاریخی به جائی رسیده که کمتر کسی به آینده و سرنوشت آن امیدوار است چراکه به اعتقاد کارشناسان، این پرونده به یک موضوع سیاسی و شاید بین المللی تبدیل شده و معاملات سیاسی تنها راهکار خروج از بحران پیش آمده باشد.

با این اوصاف اما پاسخ این سئوال همچنان بی جواب مانده که حقایق این پرونده در خصوص ارتباط ارگنه کن با امریکا، سیا، ‌پنتاگون و حتی ناتو و نقش آن ها در بحران های منطقه ای در خاورمیانه چه بوده است؟