فناوری نانو؛ در خدمت انسان یا خطرساز برای انسان

به گزارش خبرگزاری مهر، دانشمندان معتقدند به منظور تعیین میزان ایمنی ذرات بسیار کوچکی که به نام نانو ذرات شناخته می شوند، خصوصیات ویژه ای که با این ذرات در ارتباط است می تواند نقشی کلیدی داشته باشد.

فناوری نانو، طراحی و ساخت مواد در ابعادی هزاران بار کوچک تر از یک رشته از موی انسان به عنوان شیوه ای برای تولید موادی مقاوم تر و سبک وزن تر، مواد بهداشتی موثرتر و حتی غذاهای خوش طعم تر مورد استفاده قرار گرفته است.

اما دانشمندان به تازگی و پس از تولید صدها نمونه محصولات مختلف و ارائه آنها در بازار بررسی بر روی تاثیرات احتمالی این ذرات کوچک بر روی سلامتی انسانها را آغاز کرده اند. برخی از مطالعات نشان می دهد مواد در ابعاد نانو می توانند بر روی بدن و سلامت تاثیراتی به مراتب بیشتر از ماده در ابعاد بزرگتر داشته باشد.

معمولا زمانی به یک ذره نانو خطاب می شود که قطر آن در محدوده ای میان یک تا صد نانومتر قرار داشته باشد، ابعادی به اندازه یک ده هزارم قطر یک رشته از تار موی انسان داشته باشد و در عین حال از خصوصیاتی غیر از آنچه در ماده طبیعی و اصلی آن قرار دارد برخوردار باشد.

گروهی از محققان در دانشگاه دارهام معتقدند تمرکز بر روی این خواص ویژه می تواند روشی مناسب تر را برای بررسی جنبه های خطرساز فناوری نانو ارائه کند.

به گفته وینزر مدیر مرکز مطالعات فناوری نانو در حال حاضر تعداد نامحدودی از نانو ذرات دست ساز بشر وجود دارند و به همین دلیل باید راهی برای محدودتر کردن فعالیتها در این زمینه یافته شود.

وی معتقد است نانو ذراتی که از کوچکترین ابعاد - قطری کمتر از 30 نانومتر - برخوردارند توانایی بیشتری برای خطر ساز بودن خواهند داشت.

به گفته وینزر بسیاری از نانوذرات کوچکتر از 30 نانومتر در ساختار کریستالی خود تغییرات شدیدی را تحمل می کنند که تعامل سطح اتمها را در این ساختارها با محیط اطراف افزایش می دهد. نانوذرات می توانند نسبت به مواد شیمیایی موجود در محیط بسیار واکنش پذیر باشند و به این شکل بسیاری از فعالیتهای سلولی را با اختلال مواجه می کنند.

در حالی که گزارشهای متعددی از احتمال خطرساز شدن نانو ذرات با کوچکتر شدن ابعاد آنها دریافت شده است اما تا کنون تاثیر افزایش این واکنش پذیری نسبت به محیط زیست یا انسانها تعیین نشده است. به اعتقاد وینزر تعیین تعریفی واضح و درست از نانوذرات برای درک تاثیر خطرساز آنها بر روی انسانها یا محیط زیست بسیار مهم و تاثیرگذار خواهد بود.

بر اساس گزارش رویترز، در حال حاضر بیش از 600 محصول مختلف که با استفاده از فناوری نانو تولید شده اند در بازارها وجود دارند که اکثر آنها محصولاتی مرتبط با سلامتی، زیبایی و بهداشت هستند و بررسی احتمال خطرساز بودن مواد استفاده شده در این محصولات قبل از توسعه بیشتر فناوری نانو در تولیدات صنایع مختلف بسیار حیاتی به شمار می رود.