محمد مهدی زاهدی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه برای دانشگاه تمدن ساز پنج مولفه استاد، دانشجو، مقاطع، رشته ها، متون، ساختار تشکیلاتی و زیرساختهای مورد نیاز (نرم افزاری و سخت افزاری) در نظر گرفته شد به بحث استاد پرداخت و گفت: بحث استاد را از جنبه های گوناگون ورد مطالعه قرار دادیم و برای آن برنامه ریزی کردیم که به بخشی از این برنامه ها اشاره می کنم.
وی ادامه داد: مهمترین نکته درباره مولفه استاد این است که ما به بحث استاد به عنوان افرادی که نخبگان جامعه هستند و تاثیرگذاری عمیقی در کشور دارند نگاه می کنیم. اساتید در ایجاد دانشگاه تمدن ساز نقش بسیار اساسی دارند از این رو در ابتدا بازنگری آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی با همین رویکرد تاثیرگذاری را در دستور کار قرار دادیم.
بازنگری آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی
وزیر علوم دولت نهم با بیان اینکه عوامل متعددی را در بازنگری آیین نامه ارتقا مدنظر قرار دادیم گفت: توجه به آموزش از سه زاویه کمیت و کیفیت تدریس، اخلاق معلمی و شاگردپروری (که این دو مورد برای اولین بار مورد تاکید قرار می گرفت)، توجه به پژوهش با نگاه رفع نیازهای کشور یا به عبارتی دیگر کاربردی کردن پژوهش، بومی سازی پژوهش، توسعه ارتباط با صنعت، کرسیهای آزاد اندیشی و نظریه پردازی، توجه به فناوری با رویکرد خلاقیت، ابتکار و نوآوری و در نتیجه اختراع و تولید محصول به صورت نیمه صنعتی در آیین نامه ارتقای اعضای هیئت علمی مورد توجه قرار گرفت.
زاهدی در ادامه افزود: همچنین در آیین نامه ارتقاء برای اولین بار محور جدیدی را با عنوان فعالیتهای فرهنگی باز کردیم تا بتوانیم از حضور اساتید یا هیئت علمی دانشگاهها در ساعات غیر آموزش و پژوهش برای فعالیتهای مختلف فرهنگی از قبیل راهنمایی و مشاوره فرهنگی، راهنمایی و مشاوره در مسائل تربیتی و نیز فعالیتهای فرهنگی سیاسی اعتقادی که عضو هیئت علمی با حضور در تشکلهای موجود در دانشگاه می تواند تاثیرگذاری داشته باشد استفاده کنیم.
وزیر سابق علوم اضافه کرد: بحث آیین نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی با تلاش بسیار در وزارت علوم و در مدت سه سال به نتیجه رسید که توانستیم از شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مصوبه آن را دریافت کنیم.
زاهدی ادامه داد: این مصوبه به دانشگاهها ابلاغ شده و از اول اسفند ماه 1387 اجرایی شده است.
آیین نامه جذب اعضای هیئت علمی
وزیر علوم دولت نهم به دستاورد دیگر آموزش عالی در دولت نهم در حوزه اساتید اشاره کرد و گفت: فعالیت قابل توجهی در وزارت علوم بر روی آیین نامه جذب اعضای هیئت علمی به کمک شورای اسلامی شدن دانشگاهها که یک شورای اقماری از شورای عالی انقلاب فرهنگی است صورت گرفت. تقریبا اکثر اعضای هیئت علمی این موضوع را قبول دارند که در جذب نیروهای جدید در دانشگاهها، گروههای علمی حرف اول را می زنند و اتفاقا همین موضوع موجب شده بود در برخی گروهها و بخشهای تخصصی دانشگاهها در مورد پذیرش نیروهای فرهیخته مشکلاتی به وجود بیاید و به بهانه هایی از استخدام آنها جلوگیری شود.
وی ادامه داد: آیین نامه جذب اعضای هیئت علمی سعی کرد این مشکل را به نحوی برطرف سازد و جذب نیرو را از طریق فراخوان عمومی انجام دهد. البته به گروههای تخصصی هم برای امورات علمی بهای لازم داده شده است.
زاهدی گفت: علاوه بر آن برای اینکه در فضای دانشگاهها فضای علمی غالب شود و افرادی که جذب می شوند تصور نکنند که کار تمام است مقرر شد به صورت پیمانی اعضای هیئت علمی استخدام شوند و شرط تبدیل وضعیت آنها به رسمی آزمایشی کسب امتیازات ارتقا باشد. شاید به نظر برسد که این اقدام و آیین نامه سخت گیرانه است اما باید گفت در این آیین نامه پیش بینی شده است که برای عضو هیئت علمی پنج سال فرصت در نظر گرفته شده است تا به ارتقای لازم دست پیدا کند. حتی این آیین نامه پا را فراتر گذاشته و تصریح کرده است اگر پنج سال هم برای عضو هیئت علمی کافی نبود با مجوز هیئت امنا این زمان قابل تمدید است. پس نگرانی در این مورد برای اعضای هیئت علمی تازه جذب شده بی مورد است.
تهیه و تدوین منشور اخلاقی استاد و دانشجو
وزیر علوم دولت نهم به بیان یکی دیگر از دستاوردهای وزارت علوم دولت اول محمود احمدی نژاد اشاره کرد و به مهر گفت: تهیه و تدوین منشور اخلاقی استاد و دانشجو و ابلاغ آن به دانشگاهها موجب می شود که ارتباط و تعامل بسیار زیادی بین استاد و دانشجو صورت گیرد. به خصوص در برخی دانشگاهها و گروههای آموزشی که دانشجویان احساس می کنند استاد نسبت به آنها بی توجه است این شبهه برطرف خواهد شد و ارتباطات عاطفی مناسبی بین استاد و دانشجو برقرار می شود که طرفیت ضمن حفظ حرمتها بتوانند به خوبی وظایف خود را انجام دهند.
اجرای طرح اعتبار پژوهشی در تمام دانشگاههای کشور
زاهدی به اجرای طرح اعتبار پژوهشی در تمام دانشگاههای کشور (گرنت) نیز اشاره کرد و گفت: این اقدام بسیار مناسبی بود که در سایه وزارت علوم دولت نهم حاصل و موجب شد فضای تولید علم در کشور در دانشگاهها به سرعت بالا برود. همچنین موجب شد اعضای هیئت علمی با شوق بیشتری به امورات پژوهشی بپردازند.
اخذ سه هزار مجوز جدید مازاد بر برنامه چهارم توسعه برای جذب عضو هیئت علمی
وزیر سابق علوم اخذ سه هزار مجوز جدید مازاد بر برنامه چهارم توسعه برای جذب عضو هیئت علمی را نیز از دیگر دستاوردهای وزارت علوم دانست و به مهر گفت: اخذ این مجوز که با حمایت شخص رئیس جمهور محقق شد کار بزرگی بود که در دولت نهم محقق شد زیرا رفع کمبود اعضای هیئت علمی از درجه اهمیت بالایی برخوردار بود. در واقع ما توانستیم بیش از آنچه در برنامه چهارم توسعه آمده بود (2500 عضو هیئت علمی) مجوز جذب (3000 عضو هیئت علمی) دریافت کنیم.
گسترش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور
زاهدی به گسترش ارتباط با ایرانیان خارج از کشور نیز اشاره کرد و گفت: گسترش ارتباط با ایرانیان خارج کشور در دستور کار وزارت علوم قرار گرفت و در این راستا کارگروه علم و فناوری مربوط به ایرانیان خارج کشور را در وزارت علوم تشکیل دادیم و سیاستی برای این ارتباطات و گسترش آن طراحی کردیم.
وی ادامه داد: از اساتید ایرانی خارج کشور دعوت کردیم تا با دانشگاههای داخل کشور در مباحث آموزشی و پژوهشی همکاری کنند. بسیار کارهای خوبی در این زمینه صورت گرفت اما جای کار بسیار زیادی وجود دارد و در دولت دهم این امر باید به طور جدی پیگیری شود.
تکریم اساتید
وزیر علوم دولت نهم در ادامه تشریح دستاوردهای وزارت علوم در چهار سال گذشته به اقدامات این وزارتخانه برای تکریم اساتید اشاره کرد و گفت: در جهت تکریم اساتید اقدامات خوبی در وزارت علوم صورت گرفت. به عنوان مثال درباره اعضای هیئت علمی که با رتبه استادی بازنشسته شده اند به کمک وزارت بهداشت در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه ای داشتیم که بر اساس آن امتیازاتی برای این عزیزان در نظر گرفته شود.
وی ادامه داد: این مصوبه به دانشگاهها ابلاغ شده است که امیدواریم این مورد را دکتر کامران دانشجو با جدیت پیگیری کند چرا که مصوبه بسیار قابل توجهی در جهت تکریم و حفظ اساتید بازنشسته است.
اختصاص سهمیه حج عمره برای اعضای هیئت علمی
زاهدی به اختصاص سهمیه حج عمره برای اعضای هیئت علمی به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای وزارت علوم دولت نهم اشاره کرد و گفت: قبل از دولت نهم هیچ سهمیه ای در این زمینه به اعضای هیئت علمی اختصاص نیافته بود و این قشر دانشگاهی از سهمیه دانشجویان معمولا استفاده می کردند اما با تلاشی که صورت گرفت و حمایت حجت الاسلام ری شهری سهمیه ویژه ای برای اعضای هیئت علمی ایجاد کردیم که در تابستان امسا تقریبا سه هزار نفر از آن استفاده کردند و به سفر معنوی حج مشرف شدند.
تشکیل جامعه استادان نمونه کشور
وزیر علوم دولت نهم تشکیل جامعه استادان نمونه کشور را دستاورد دیگر وزارت علوم دولت نهم خواند و به مهر گفت: خوشبختانه این تشکل نخبگان که مخفف آن "جانا" است شکل گرفته است. دولت دهم باید به طور حتم از این تشکل حمایت کند. اعضای این تشکل از افراد نخبه واقعی کشور هستند که می توانند به عنوان اتاق فکر نه تنها در مسائل مرتبط با وزارت علوم بلکه در مورد مسائل کل کشور بکار گرفته شوند.
افزایش قابل توجه حقوق اعضای هیئت علمی
زاهدی به افزایش حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاهها نیز اشاره کرد و گفت: سعی شد افزایش حقوق اعضای هیئت علمی نسبت به سایر کارکنان دولت افزایش خوبی پیدا کند. در این راستا در سال 1385 و در ابتدای فعالیت دولت 5.5 درصد افزایش حقوق برای اعضای هیئت علمی در نظر گرفته شده بود در حالی که این افزایش برای سایر کارکنان 13.6 درصد تعیین شده بود. تلاش شد و موفق شدیم افزایش حقوق اعضای هیئت علمی را نیز همانند سایر کارکنان به 13.6 درصد برسانیم.
آیین نامه ویژه اساتید برجسته
وی در ادامه به ارائه آیین نامه ویژه اساتید برجسته به هیئت های امنای دانشگاهها و تصویب آن اشاره کرد و گفت: اساتید مبرز که دارای خدمات علمی شاخص و ویژه ای هستند و حداقل 10 سال هم از زمان استاد تمامی آنها گذشته باشد می توانند به افتخار استاد برجسته نائل شوند که مزایای متعدد معنوی و مادی برای این اساتید دارد. البته کسب این عنوان بسیار سخت و دشوار است.
تعویق سن بازنشستگی اساتید نمونه
وزیر سابق علوم ادامه داد: مصوبه ای نیز در هیئت امنای دانشگاهها و پژوهشگاهها نهایی کردیم که بر اساس آن کسانی که به افتخار استاد نمونه کشوری نائل می شوند سن بازنشستگی آنها تا 70 سالگی به تعویق می افتد.
بازبینی آیین نامه اعطای بورس داخل و خارج کشور
وی به یکی دیگر از مباحثی که لازم بود در بحث اساتید مورد توجه قرار گیرد اشاره کرد و گفت: بحث کادرسازی برای وزارت علوم و سایر دستگاهها مورد نیاز بود که آیین نامه اعطای بورس داخل و خارج کشور در این زمینه مورد بازبینی اساسی قرار گرفت.
زاهدی در این زمینه ادامه داد: در آیین نامه بورس اولویتهای کشور لحاظ شد که در این راستا در سه سال گذشته تقریبا سه هزار بورسیه دکتری اعم از بورس داخل و خارج ایجاد شد. البته تعداد بورسیه های خارج کشور را محدود به رشته های اولویت داری کردیم که در کشور توان تربیت متخصص در این رشته ها وجود ندارد یا به میزان کافی نمی توان متخصص تربیت کرد. امیدواریم این روند ادامه داشته باشد تا بتوانیم نیازهای کشور به خصوص در زمینه عضو هیئت علمی اعم از دولتی یا غیر دولتی را مرتفع کنیم.
اقدامات وزارت علوم دولت نهم در حوزه علوم انسانی
محمد مهدی زاهدی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مشکلات علوم انسانی در کشور گفت: آموزش عالی برای تربیت کسانی که بتوانند به عنوان استاد در رشته های مختلف علوم انسانی فعالیت کنند مشکلاتی دارد.
وی اضافه کرد: در بسیاری از شاخه های علوم انسانی اعضای هیئت علمی فارغ التحصیل سایر کشورها به خصوص کشورهای اروپایی هستند و علیرغم اینکه اکثر آنها انسانهای متعهد و مومنی هستند اما بینش علمی آنها آنگونه که باید با بینش اسلامی آمیخته نشده و هماهنگی ندارد.
وزیر علوم دولت نهم تصریح کرد: بهتر است صراحتا بگویم افرادی هستند که در حوزه اقتصاد کار کرده اند و کاملا مدافع اقتصاد اسلامی هم هستند و اتفاقا انسانهایی معتقد به نظام و انقلاب اسلامی هستند وقتی بحث رویکردهای علمی‌آنها مطرح می شود و مباحث آنها را بررسی و مطالعه می کنیم یا می شنویم متوجه می شویم که پشتوانه افکار اقتصادی آنها مبتنی بر غرب و شرق است. مشابه این مورد را در جامعه شناسی نیز داریم. در حقوق هم دیده می شود.
زاهدی ادامه داد: برای رفع این نقیصه کارهای بزرگی را آغاز کرده ایم که در ابتدای راه قرار داریم و دولت دهم با سرمایه گذاری می تواند آن را به طور کامل محقق سازد.
وی افزود: ایجاد دوره های دکتری با رویکردهای اسلامی اقدامی است که وزارت علوم در دولت نهم آغاز کرد. تاریخ و تمدن اسلامی، هنر اسلامی، معماری اسلامی، اقتصاد اسلامی، زیبا شناسی، تاریخ تطبیقی تحلیلی، ادبیات مقاومت و ... بخشی از رشته هایی است که در این زمینه ایجاد شده اند.
زاهدی با بیان اینکه اقدامات وزارت علوم خوشبختانه در راستای دغدغه های مقام معظم رهبری در بخش علوم انسانی بوده است به مهر گفت: امیدوارم اقدامات بسیار خوبی که در وزارت علوم دولت نهم آغاز شد در دوره جدید نیز پیگیری شود.
وزیر علوم دولت اول محمود احمدی نژاد در پاسخ به شایعاتی مبنی بر تعطیلی دانشگاهها برای تصفیه اساتید علوم انسانی به مهر گفت: اخباری که در این زمینه به خصوص از سوی بیگانگان به آن دامن زده می شود شایعاتی است که قصد از طرح آن قرار دادن اعضای هیئت علمی در مقابل دولت است.
وی افزود: تعطیلی دانشگاهها و تصفیه اساتید علوم انسانی یک خبر غیر واقعی است که اصلا صحت ندارد و مسئولان نیز به دنبال چنین موردی نیستند.
توانمندسازی اعضای هیئت علمی
زاهدی ادامه داد: خوشبختانه آیین نامه ای تحت عنوان توانمندسازی اعضای هیئت علمی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دست بررسی است که در آنجا پیش بینی لازم برای افزایش اطلاعات علمی اعضای هیئت علمی که موفق نشده اند مراتب ارتقاء را کسب کنند دیده شده است.
وزیر علوم دولت نهم در تشریح این آیین نامه به مهر گفت: این آیین نامه سبب می شود دانش و علم اساتیدی که نتوانسته اند مراتب ارتقاء را کسب کنند به روز باشد. اتفاقا این طرح و آیین نامه می تواند در حوزه علوم انسانی اسلامی نیز به کار گرفته شود و با در نظر گرفتن امتیازات خاص برای اعضای هیئت علمی حوزه های علوم انسانی آنها را به بازنگری متون درسی و تالیف کتب درسی در این حوزه تشویق کنند.
ادامه گفتگوی مهر با دکتر محمد مهدی زاهدی در زمینه دستاوردهای آموزش عالی دولت نهم در روزهای آتی منتشر می شود.
نظر شما