دکترامیر احسان کرباسی زاده عض هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که یکی از اولین فلسفه هایی که در ایران معرفی شده فلسفه علم بوده است با این همه به نظر می رسد وضعیت ما در فلسفه علم هم چندان مطلوب نیست، گفت: بله مطلوب نیست اما بهتر از گذشته است. اما چرا مطلوب نیست؟ شاید دلیل این باشد که هنوز دانشجویان متون کلاسیک و اساسی فلسفه علم را نمی خوانند و با کلیه مباحث آن آشنایی ندارند.
عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد : البته استادان در رفع این نقیصه هم چندان تلاشی نکرده اند. تدریس فلسفه علم در ایران گزینشی و تنگ نظرانه بوده است. درک عمومی این است که فلسفه علم با پاپر و کوهن تمام می شود و مهمترین مسائل آن ابطال گرایی و مسئله انقلابهای علمی است. مثلا مسائل متافیزیکی و همچنین مباحث اخلاقی ناظر به علم در فلسفه علم ایران چندان جایی ندارند.
وی افزود : مشکل دیگر عدم آشنایی دانشجویان با زبان انگلیسی است که متون اصلی این رشته بدان زبان نوشته شده است. دانشجویان زحمت خواندن متون اصلی را به خود نمی دهند و البته ترجمه های درست و خوانایی نیز از این متون در دست نیست. کارهای پاپر را که شناخته ترین فیلسوف علم در ایران است مرحوم احمد آرام به فارسی ترجمه کرده اما عملا این ترجمه ها غیر قابل استفاده هستند. فلسفه علم در ایران با پاپر گره خورده است در حالی که امروزه کارهای پاپر دیگر چندان مورد توجه نیست.
دکترکرباسی زاده درپاسخ به این سؤال که وجود رشته مستقلی به نام فلسفه علم در مقاطع فوق لیسانس و دکترا تاچه اندازه در شکوفایی این رشته در ایران مؤثر بوده است ؟ گفت : قطعا مؤثر بوده است. در این چند سال اخیر دانشجویان با کتابها و منابع جدید روبرو شده اند و چند تن نیز برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری به خارج رفتند و بر گشتند.
این استاد فلسفه اظهار داشت: آشنایی با حوزه های متفاوت فلسفه علم نیز از دستاوردهای تأسیس رشته فلسفه علم بوده است. اما هنوز جای یک مجله تخصصی فلسفه علم خالی است. علاوه بر این کیفیت آموزش در دوره فوق لیسانس و دکترای فلسفه علم نیز بسیار مهم است. اغلب دروسی که در دوره های فلسفه علم ارائه می شوند چندان ارتباطی با فلسفه علم ندارند.
وی افزود : در دروس مرتبط نیز مسائل عمومی فلسفه علم مطرح می شوند و مسائل خاص علومی مثل فیزیک یا جامعه شناسی و یا علوم زیستی مغفول واقع می شوند. فلسفه علم باید به مانند هر رشته دیگری تخصصی شود.
کرباسی زاده درپاسخ به این سؤال که موانع رشد فلسفه علم در ایران چیست ؟ گفت : همانطور که اشاره شد مهمترین مشکلات ناآشنایی با زبان انگلیسی و تدریس غیراصولی است. علاوه بر این متخصصان در این رشته نیز بسیار کم هستند.
این محقق و پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد : طرح دروس کارشناسی ارشد و دکتری فلسفه علم نیز باید مورد بازبینی قرار گیرد و مطابق با استانداردهای معمول در دانشگاه های خارج شود. متون و مقالات اصلی نیز در این حوزه توسط مترجمان بر جسته و متخصص ترجمه و یا تقریر شوند.
نظر شما