جنگلها در شرایط شکننده/ بازسازی طبیعی جنگلها غیرممکن است

دکتر عزیزالله جعفری در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار مهر در یاسوج، با اشاره به تخریبهای گسترده جنگل در این استان، افزود: هم اکنون رویش طبیعی جنگل ها را در این استان نمی بینیم زیرا وقتی درختان در سطح وسیعی قطع می شوند امکان بازسازی جنگل به صورت طبیعی وجود ندارد.

وی بیان کرد: این جنگل ها زمانی شکل گرفته اند که شرایط اقلیمی، آب و هوایی و خاک برای رشد و نمو فراهم بوده است.

این پژوهشگر و گیاه شناس اضافه کرد: وقتی این درختان تخریب می شوند ضمن اینکه ارزش های ذاتی خود را از دست می دهند، امکان بازسازی مجدد به شیوه قبل به علت مهیا نبودن شرایط اولیه رشد خیلی کم است.

جعفری با بیان اینکه بلوط، درخت غالب جنگلهای این استان است، گفت: امروزه شرایط برای رشد و نمو درخت بلوط مساعد نیست و پس از تخریب این درخت امکان رویش دوباره آن خیلی کم است.

وی اظهار داشت: درخت بلوط از جمله درختان دیر رشد است که 15 تا 20 سال طول می کشد تا به شرایط بذر دهی برسد.

جعفری افزود: براین اساس در صورت تخریب یک درخت بلوط، به 100 تا 200 سال برای جایگزینی آن زمان نیاز داریم.

عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج، جنگلهای بلوط کهگیلویه و بویراحمد را از جمله جنگل های حفاظتی حوزه زاگرس عنوان کرد و افزود: جنگلهای حفاظتی به جنگلهایی گفته می شود که چوب آنها به صورت صنعتی قابل بهره برداری نیست و از جنبه های اکولوژیک نقش بسیار ارزنده ای را در این مناطق به عهده دارند.

وی عنوان کرد: این جنگلها باعث نفوذپذیری آب باران و برف و حفاظت از خاک می شوند و اگر این جنگلها نباشند به دلیل شیب تند در مناطق زیادی از استان سیل ایجاد می شود و آب از دست می رود.

جعفری اضافه کرد: بر این اساس حداقل نقشی که می توان برای جنگلهای این استان متصور شد حفاظت از آب و خاک است.

وی بیان داشت: همچنین افزایش میزان بارندگی، تنظیم درجه حرارت محیط و تولید اکسیژن از دیگر نقش های این جنگلها است.

جعفری همچنین یادآور شد: وجود جنگل شرایط و اکوسیستمی را بوجود می آورد که در آن شبکه پیچیده ای از حیات جریان دارد که در این شبکه هزاران گونه گیاهی، جانوری و موجوداتی از میکروسکوپی تا ماکروسکوپی وجود دارد.

وی افزود: جنگل علاوه بر راه اندازی شبکه حیات به منزله چتر حمایتی از این شبکه عمل می کند که برای هریک از موجودات این شبکه و ارزشهای وجودی آنها نمی توان قیمتی گذاشت.

این استاد دانشگاه بیان کرد: ارزش درختان به چوب و شاخه و برگ آن نیست بلکه مربوط به همه جنبه های اقتصادی آن است و هر درخت بیش از پنج هزار نوع کاربرد دارد که تنها یک نوع کاربرد، استفاده از چوب آن است.

وی تصریح کرد: در بسیاری از کشورها ارزش هر درخت را از جنبه های مختلف محاسبه کردند و به عنوان مثال در کشور هند ارزش هر درخت را حدود 50 هزار دلار برآورد کرده اند و در ژاپن این میزان بیشتر است.

رئیس پژوهشکده منابع طبیعی استان گفت: هم اکنون فعالیت های توسعه ای بدون کارشناسی، توسعه اراضی زراعی و بهره برداری بی رویه از محصولات جنگل و مرتع به حدی است که فشار زیادی به عرصه های منابع طبیعی استان وارد می کند.

وی اظهار داشت: دو دستگاه محیط زیست و منابع طبیعی هر چند که نقش بازدارنده ای هم داشته باشند در مقابل گستردگی عوامل تخریب عملا جوابگو نیستند.

جعفری تاکید کرد: باید فرهنگ منابع طبیعی به فرهنگ عام تبدیل شود و تنها عده ای محدود و یا دستگاهی خاص در این زمینه احساس مسئولیت نکنند بلکه همه مردم نسبت به حفاظت از منابع طبیعی احساس وظیفه کنند.

وی افزود: تا زمانی که حساسیت همگانی بوجود نیاید نمی توانیم به راحتی از تخریب منابع ارزشمند طبیعی جلوگیری کنیم.

جعفری تصریح کرد: برای اینکه این حساسیت به وجود آید باید مراکز آموزش علمی و تحقیقاتی از کودکستان تا دانشگاه ها در قالب آموزشهای رسمی و غیررسمی به تبیین ارزشهای منابع طبیعی بپردازند و رسانه های جمعی نیز حساسیتهای لازم را در خصوص حفاظت از این منابع ایجاد کنند.

وی افزود: وقتی این حساسیت بوجود آمد آن موقع اگر دستگاه های متولی نیز به وظایف خود عمل نکنند باز مشکلی ایجاد نمی شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه اقدامات پیشگیرانه را باید در کوتاه مدت اعمال کنیم، بیان داشت: آموزش، شناخت و معرفی ارزشهای اقتصادی و زیبا شناختی منابع طبیعی را باید در دراز مدت مورد توجه قرار دهیم.