اجلاس قاهره و نحوه تعامل ما با مسائل منطقه اي

به گزارش خبرنگار سرويس بين الملل خبرگزاري مهر اين نشست كه اولين بار به دعوت تركيه در ژانويه 2003 در استانبول برگزار شد، با هدف هماهنگي كشور هاي منطقه در برابر تحولات عراق و به ميزباني دوره اي كشورهاي عضو تداوم يافت كه تاكنون رياض، تهران، دمشق و كويت ميزباني جلسات قبلي آن را بر عهده داشته اند.

از جمله مسائل مهمي كه تاكنون در نشستهاي فوق الذكر مورد توجه قرار گرفت، مسائلي همانند پايان اشغالگري، انتقال سريع قدرت به مردم عراق، نقش يابي پررنگ سازمان ملل و محكوميت اعمال تررويستي است كه به نظر مي رسد با توجه به  تحولات عراق اين موارد از جمله مباحث مهم در اين كشور است.

آنچه اهميت اين اجلاس و نشستهاي قبلي را بالا برده است ديدگاههاي مقامات و مسوولين عراقي است كه با بررسي نحوه مواجهه آنها با اين موضوع مي توان گفت كه از ابتداي شكل گيري اين اجلاس تاكنون اينان چند نوع برخورد را با اين اجلاس ابراز داشته اند.

در اولين برخورد مقامات عراقي با عدم قبول حس مشاركت و همكاري همسايگان خود و با ابراز سخنان تنش زا در صدد بودند تا بنوعي از اين مسووليت خواهي و توجه كشورهاي همجوار بكاهند كه به نظر مي رسد اين موضوع در ابتدا با خواسته هاي نيروهاي اشغالگر همراه بوده باشد.

در اين رابطه برخي اظهارات وعكس العملها بويژه در آستانه نشست دمشق از سوي زيباري با عدم حضوروي در اين نشست و متهم كردن برخي همسايگان به ايجاد تشنج و ناآرامي در خاك عراق و متهم كردن برخي كشورهاي همجوار به بازگذاشتن مرزهاي خود به سوي نيروهاي خارجي به نوع تعامل دولت موقت با اين اجلاس رنگ و بويي خاص بخشيد تا آنجا كه بسياري از تحليگران اعلام داشته اند كه نحوه برخورد حاكمان فعلي عراق همسو و هماهنگ با حاكمان قبلي (حزب بعث) در بي اعتنايي به كشورهاي عربي همسايه خود مي باشد.

در مرحله بعدي كه بافعاليتهاي موثر و اقدامات حساب شده همسايگان عراق همراه بود، مقامات دولت موقت دريافتند كه مي بايست بجاي عدم توجه و بي اعتنايي به فعاليتهاي تاثيرگذار همسايگان در يك تعامل سازنده با همسايگان بر مشكلات فائق آيند و لذا در ماههاي اخير ما شاهد اظهارات اميدوار كننده اي از مقامات دولت موقت در تمجيد و ستايش نقش كشورهاي همجوار در ايجاد ثبات و امنيت در عراق هستيم تا آنجا كه رييس جمهور (غازي الياور) اعلام كرد كه ما دست ياري به سوي همسايگان خود براي تثبيت اوضاع عراق دراز مي كنيم.

در چنين فضايي به نظر مي رسد مقامات عراق دريافتند كه بين گزينه هاي مختلف تاثيرگذاربر تحولات اين كشور بخصوص در مورد كشورهاي همجوار، از اتهام دخالت تا اعزام نيرو يا همكاري در كنترل مرزها و همكاريهاي سازنده، اين گزينه اخير است كه مي تواند بسياري از نابسامانيهاي اين كشور در مرتفع نمايد. لذا همزمان با اعلام تشكيل اجلاس ششم در قاهره مقامات دولت موقت دريك اقدام اصولي با بيان شركت فعال در اين اجلاس واعلان برنامه هاي خويش در راستاي ساماندهي به تحولات منطقه  تلاش كردند.

 آنچه در اجلاس قاهره جالب توجه مي كند اينست كه مصر با توجه به فقدان مرزهاي جغرافيايي و تنها بدليل استقرار مقر اتحاديه عرب در اين كشوردر تمامي اجلاسهاي برگزار شده همسايگان عراق حضور يافته و به نوعي مشروعيت در اين زمينه كسب كره است ولي آنچه براي دستگاه ديپلماسي ما اساسي است اينكه اين جايگاه اعطايي و تشريفاتي نمي بايست به روندي ثابت تبديل شود چرا كه در آن صورت اين رويه به كليه مسائل منطقه خاورميانه تسري يافته و در آينده نزديك مي تواند با توجه به اوضاع و احوال داخلي مصر به جرياني تبديل شود كه مبارك براي برون رفت از برخي بحرانهاي داخلي، خود را مشغول برخي اتفاقات منطقه اي كند كه در آن ابعاد ناسيوناليستي بويژه ملي گرايي عربي بچشم مي خورد.

نقطه ثقل فعاليت دستگاه ديپلماسي در شرايط فعلي علاوه بر حسن نيت بر اقدام كشورهاي عربي وديگران در حوزه مسائل عراق مي بايست بر موردي بودن اين اقدام تاكيد نمايد چرا درصورت تداوم اين رويه در آينده شايد مسائلي همانند جزاير سه گانه ايران نيز مشمول چنين فضايي شود.

سخن آخر اينكه به نظر مي رسد در اين فضاي جديد، دستگاه ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران مي بايد با همراهي كشورهاي همسايه عراق به محورهايي تاكيد نمايد كه مي تواند در آينده از آن بهره گيري داشته باشد از جمله:

1-     تاكيد بر تحولات مثبت در عراق بويژه شكل گيري دولت و انتقال قدرت

2-     درخواست رعايت احترام متقابل و احترام به اصول حسن همجواري

3-     تغيير ديدگاه دولتمردان عراق به طرف تعامل سازنده با كشورهاي منطقه با تحليل هزينه و منفعت

4-     زمينه سازي ساختاري در بهبود وضعيت جامعه و پايان اشغالگري با شروع بازسازي

5-     پرهيز دادن مقامات عراقي از هر گونه اظهار نظر اختلاف آميز و تشنج زا

6-     تمركزبر بازسازي عراق با محوريت بهره گيري از ظرفيتهاي موجود منطقه

7-     ظرفيت سازي سياسي، اقتصادي و امنيتي با هدف تسلط بهينه بر اوضاع

8-     تعهد دوطرفه بر مسائل مرزي، مبارزه با تروريسم و حساسيت به عملكرد نيروهاي بيگانه

در چنين شرايطي مي توان نسبت به تاثيرگذاري فعاليتهاي اين اجلاس باتوجه به ديدگاههاي مثبت وسازنده تمامي اعضاي اين نشست براي آينده بيشتراميدوار بود.