به گزارش خبرگزاری مهر، بر اساس نظر مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، حفظ اعتبار و ارتقای جایگاه علمی دانش آموختگان دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و استفاده صحیح و شایسته از عناوین علمی از ضروریات نظام آموزش عالی بهشمار میرود به ویژه آنکه طی سالهای اخیر مراکز متعددی در داخل و خارج کشور اقدام به اعطای مدارکی کرده اند که مورد تأیید مراجع رسمی کشور نبوده و موجب تزلزل جایگاه والای علم و دانش شده است.
از سوی دیگر اعتماد افکار عمومی به دارندگان عناوین و مدارک علمی و مقبولیت آنها در جامعه، ضرورت برخورد بازدارنده با سوءاستفاده کنندگان از این عناوین را نمایان می کند.
سابقه تقنینی
بررسی قوانین کیفری موجود نشان می دهد هرگاه فردی که بر خلاف واقع، مدعی داشتن یک عنوان و مدرک علمی است، به منظور اثبات این ادعا، خودش یا دیگری اقدام به جعل مدرک کند و یا در همین راستا مرتکب کلاهبرداری یا توقیف غیرقانونی شود حسب مورد به استناد مواد (586)، (527) و ماده (1) قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری، قابل تعقیب و مجازات است.
ماده (556) قانون مجازات اسلامی نیز فقط به استفاده غیرمجاز از لباسهای رسمی مأموران نظامی یا انتظامی یا نشانها یا سایر امتیازات دولتی اشاره کرده است.
نتیجه آنکه صرف استفاده از عناوین علمی بدون آنکه مرتکب جعل یا کلاهبرداری یا فریب در ازدواج شود با هیچ کدام از مواد مذکور قابل تطبیق نیست و در این رابطه خلاء قانونی وجود دارد.
ارزیابی طرح پیشنهادی
1. عنوان طرح و عبارت مورد استفاده در متن "استفاده غیرمجاز" از عناوین علمی است بدون آنکه از "استفاده مجاز" صراحتاً تعریفی بهعمل آمده باشد.
2. به جای عبارت "مراکز علمی و دانشگاههای داخلی و خارجی" به لحاظ تطبیق با سایر مواد قانونی مانند ماده (527) قانون مجازات اسلامی این عبارت پیشنهاد می شود: "دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج کشور".
3. به منظور رعایت اختصار در قانون نویسی و تطبیق با سایر مواد قانون مجازات اسلامی، پیشنهاد می شود تبصره "1" با اصلاح عبارت در متن ماده ادغام شود. همچنین پیش بینی مجازات مندرج در بند "2" تبصره "1" طرح، که یک مجازات اداری و انتظامی است در قانون مجازات اسلامی سابقه ای ندارد لذا پیشنهاد می شود این عنوان مجرمانه به یکی از بندهای تخلفات مذکور در ماده (8) قانون رسیدگی به تخلفات اداری الحاق شود.
4. به منظور جلوگیری از جرم انگاری گسترده و اختصاص این ماده به مواردی که نظم عمومی را مختل می کند پیشنهاد می شود عبارت "غیراداری، نشریات و کتب، پوستر و امثال آن یا ضمن سخنرانی تبلیغ و معارفه و نظیر این موارد" از تبصره "3" حذف و به جای آن عبارت "مکاتبات اداری یا در تبلیغ عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله و تارنما (سایت) یا نطق در مجامع و یا انتشار اوراق چاپی یا خطی" به تبصره "1" پیشنهادی اضافه شود تبصره دو این ماده نیز به موارد مذکور در تبصره "1" محدود شود.
5. از آنجا که استفاده غیرمجاز از عناوین علمی ممکن است در قالب سکوت فرد در مواردی که دیگران عناوین علمی را برای وی بهکار می برند ارتکاب یابد، لذا پیشنهاد می شود این فرض نیز به تبصره "2" پیشنهادی اضافه شود با توجه به عمل ارتکابی در تبصره "3" طرح پیشنهادی، رعایت تناسب بین مجازات مذکور با مجازات مندرج در ماده (556) ایجاب می کند جزای نقدی یکسان پیش بینی شود.
نتیجه
متن ذیل با توجه به ضرورت تصویب کلیات طرح و نکات فوقالذکر پیشنهاد می شود:
استفاده از عناوین علمی دکتر، مهندس و مانند اینها که شرایط اخذ آن مطابق قوانین و مقررات مربوط تعیین میشود، درصورتی مجاز است که فرد دارای مدرک معتبر از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج کشور مورد تأیید رسمی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باشد در غیر این صورت استفاده از عناوین مذکور، استفاده غیرمجاز محسوب می شود و مرتکب علاوه بر مجازات اداری و انتظامی و انتشار حکم قطعی محکومیت در رسانه ها به مجازات ماده (556) قانون مجازات اسلامی محکوم خواهد شد.
تبصره "1"ـ مقصود از استفاده غیرمجاز، به کارگیری عناوین فوق در مکاتبات اداری یا در تبلیغ عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی از قبیل رادیو، تلویزیون، روزنامه، مجله و تارنما (سایت) یا نطق در مجامع و یا انتشار اوراق چاپی یا خطی است.
تبصره "2"ـ چنانچه شخص دیگری عامداً عناوین فوق را در موارد مذکور در تبصره "1" برای کسی که فاقد مدرک معتبر است استفاده کند، به جزای نقدی یک میلیون و پانصد هزار ریال تا شش میلیون ریال محکوم خواهد شد. فرد فاقد مدرک معتبر نیز درصورتی که عامداً سکوت کند به مجازات مذکور در این تبصره محکوم خواهد شد.
تبصره "3"ـ استفاده غیرمجاز از عناوین علمی در قالب یک بند به ماده (8) "قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 137" اضافه می شود.
نظر شما