دکتر محسن جوادی در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که چگونه می‌توان از اخلاق دینی برای سامان اخلاقهای حرفه ای بهره گرفت، گفت: دین به مثابه سرچشمه حقایق اصیل می‌تواند در سامان دادن به رویه‌های اخلاقی در حرفه‌های مختلف مورد استناد و بهره‌برداری قرار گیرد. البته در فهم آموزه‌های دینی، عقل نقش کلیدی دارد. این افزون بر نقش استدلالی عقل در فهم ارزشهای اخلاقی به طور کلی و در زمینه حرفه‌های مختلف به طور خاص است.
معاون پژوهشی دانشگاه قم اخلاق دینی را به اخلاق فضیلت‌گرا نزدیکتر خواند و افزود: به نظر من بیشترین شباهت اخلاق دینی با الگوی اخلاق فضیلت است که به معنای تهذیب شخصیت خود برای رسیدن به کمال آدمی است البته این به معنای بی اعتمادی به اصول سود که در نظریه سودگرایی است یا ارزش ذاتی برخی اعمال که در وظیفه گرایی است نمی باشد اما آنها را به عنوان معیار اخلاقی لحاظ نمی کنند.
دکتر جوادی درباره نقش آموزه های دینی در تعیین کدهای اخلاقی حرفه های مختلف گفت: مکانیزم معمولی برای ربط دادن آموزه های دینی با امور عملی همان اجتهاد است. اجتهاد ساز و کار درک دیدگاه های دینی در خصوص اعمال آدمی است. یعنی می توان با تعمیق تفکر اجتهادی و با معطوف ساختن آن به نیازهای عملی روز، کدهای اخلاقی دینی را در قلمرو حرفه های مختلف مورد نظر یافت.
وی در تعریف اخلاق بومی تأکید کرد: مراد از اخلاق بومی یعنی توجه به آنچه در فرهنگ خود ما به عنوان مصدر معرفت اخلاقی شناخته می شود که عبارت است از عقل و وحی و آنچه به عنوان ظهور و بروز وحی در تاریخ پیامبر و ائمه (ع) می‌شناسیم یعنی سیره معصومین.
این استاد فلسفه اخلاق در خصوص جایگاه متون ایرانی- اسلامی در تدوین کدهای اخلاقی تصریح کرد: ابتدا باید درک درستی از مسائل مورد نیاز حرفه مورد نظر را پیدا کرد و سپس با بهره گیری از منطق استدلال اخلاقی و در پرتو معارف اسلامی و آنچه عقل به عنوان مستقل درباره اخلاق می گوید، کدهای اخلاقی را بازشناسی کرد.
دکتر جوادی در پایان به برخی از موانع گفتگوی اخلاق و دین در جامعه کنونی اشاره کرد و گفت: مهمترین مانع، بی اعتنایی پژوهندگان اخلاق به سامانه عظیم معرفتی است که در لا به لای متون دینی وجود دارد. همین مشکل تا حدود زیادی در بی‌اعتنایی محققان حوزه دین به یافته‌های بشری در حوزه اخلاق دیده می‌شود.
نظر شما