مازندرانی ها 12 آبان‌ماه تیرگان را در نقاط مختلف استان جشن گرفتند

به گزارش خبرنگار مهر، این جشن که در زبان محلی به آن "تیر ماه سیزده شو" گفته می‌شود، همان جشن تیرگان ایرانیان باستان است که در تاریخ باستانی تبری، این روز مصادف با دوازدهم آبان ماه می‌شود.

در رابطه با تاریخچه این جشن نیز روایات مختلفی وجود دارد. برخی پیروزی کاوه بر ضحاک را مبنای جشن تیر ماه سیزده شو می‌دانند و برخی دیگر معتقدند که تیرگان شب تولد حضرت علی (ع) است.

تیرماه سیزده شو که به "لال لالی شو" هم معروف است با برپایی آئین‌های ویژه و آماده کردن خوراکی‌های 13‌گانه جشن گرفته می‌شود.

در این شب همه خانواده کنار هم جمع می‌شوند و تا پاسی از شب به خوردن تنقلات و گوش دادن به قصه و افسانه‌های بزرگترها سپری می‌شود، جوانان هم با در دست داشتن ترکه‌ای بلند که کیسه‌ای به انتهای آن بسته شده است، همراه کودکان به در خانه‌ها رفته و با سر و صدا و کوبیدن چوب به درخانه‌ها و لال‌بازی از صاحبخانه تقاضای هدیه می‌کنند و صاحبخانه هم اغلب به آنها پول، میوه و شیرینی می‌دهد.

در این شب افزون بر خوراکی هایی که مناسب مهمانی است بنابر رسم هر محل خوراکی های ویژه‌ای نیز تدارک دیده می‌شود.

آملی‌ها برای این جشن خوراکی‌هایی تهیه می‌کنند که به لهجه محلی به آن "خارچی" گویند و عبارت است از انواع شیرینی‌ها که در خانه تهیه می‌شود و شیریـنی دستی به نام "شامی نون" و شیریـنی دیگری به نام "بشتـیزک".

در برخی نقاط استان نیز بعد از شام، گندم و شاهدانه و گردو و سنجد و شیرینی و میوه و چای را روی کرسی می‌گذارند و افراد خانواده دور آن جمع می‌شوند.

در سنگسر علاوه بر شب چره یعـنی انار و انگور و سنجد و بادام و تخمه و امثال آن، به مناسبت سیزده شو باید غذایی پخت که از سیزده ماده خوراکی: گوشت، آب، سبزی، برنج، عدس، نخود، نمک و ... درست شده باشد که آن را «سیزه‌چی» گویند.

شگون چوب خوردن از لال نیز از دیگر مراسم مخصوص این جشن است به گونه‌ای که در برخی از شهرها این مراسم به لال شو معروف است.

در این شب شخصی با لباس مبدل، دستمالی به سر بسته و صورتش را سیاه می‌کند و مانند لال‌ها با کسی حرف نمی‌زند. این شخص که او را لال، لال مار و لال شیش می‌گویند با همراهی چند نفر وارد خانه‌های محل می‌شود و با چوب و ترکه‌ای که در دست دارد، ضربه‌ای به ساکنان خانه می‌زند. مازندرانی‌ها آمدن لال را به خانه و کاشانه خود به فال نیک می‌گیرند و باور دارند که «لال» هر کس را بزند تا سال دیگر مریض نمی‌شود.

از رسم‌های دیگر تیرما سیزه شو فال گرفتن با دیوان حافظ است که در شهرها، روستاها و تقریبا همه خانه‌های این منطقه مرسوم است. در این شب همه اهل خانه دور هم جمع می‌شوند و خوب و بد نیت خود را از حافظ، که به شاخ نبات قسمش داده‌اند، جویا می‌شوند.

برخی نیز در شب این جشن بر بام خانه دیگران می‌روند و از روزنه بام شال درازی را که به سر آن یک دستمال بسته‌اند، درون اطاقی که آنان نشسته‌اند می‌اندازند، صاحبخانه از همان خوردنی‌هایی که برای مهمانان آورده است، در آن دستمال می‌گذارد و آن را می‌بندد، آنگاه کسی که بر بام نشسته و شال را فرو انداخته است، آهسته آهسته شال را بالا می‌کشد.