آنومیک بودن تهران؛ علت اصلی حادثه لواسانات

به گزارش خبرنگار مهر، هرگاه خبری مبنی بر تجاوز به عنف و خشونت و جرائم و جنایتهای ناشی از آن در رسانه ها منتشر می شود برای مدتی ذهنها و افکار آزرده جامعه را متوجه خود کرده تا شاید برای حل آن راهکاری اندیشیده شود، اما پس از مدتی دوباره فراموشی است تا حادثه بعدی و ... .

در آخرین خبری که بر پایه تجاوز به عنف در روزهای میانی هفته گذشته منتشر شد حادثه دهشتناک تجاوز سه فرد شیطان صفت به همسر یک سرایدار در لواسان بود، تجاوزی که در جلوی چشم مرد خانواده و با تهدید به قتل کودک یکساله این خانواده ستمدیده صورت پذیرفت.

پیش از آن هم و در روز 13 آبان بنا بر اخباری که رسانه ها منتشر کردند 6 فرد شرور زن بی پناهی را به جاده های اطراف شهر برده و به او تجاوز می کنند.

البته باید گفت دست بر قضا این دو حادثه از آن دست مواردی بود که افراد صدمه دیده دست به دامن قانون شدند و متجاوزان نیز به چنگ قانون گرفتار آمدند، اما با این احتمال ناراحت کننده درباره تعداد افرادی که حاضر به افشای ظلم رفته در حقشان نیستند چه باید کرد؟

پایه وعلت اصلی این بحران دلخراش وخوفناک در جامعه ما چیست؟ چرا هراز گاه خبری از این دست زبان به زبان در سراسر شهر می چرخد و روح انسان را می خراشد و هیچ پایانی هم بر آن نیست؟

رابطه هدف - وسیله و فاصله رسیدن به آن

 رابرت کی مرتون جامعه شناس مشهور آمریکایی در نظریه ای که به تئوری مرتون مشهور است می گوید: "هرگاه بین هدف و وسیله رسیدن به آن فاصله ای بیفتد جرم به وقوع خواهد پیوست". شاید بتوان مسئله و بحران روح خراش تجاوز به عنف را از طریق این تئوری تحلیل کرد.

یک آسیب شناس اجتماعی و استاد دانشگاه در این رابطه با تاکید بر درستی تئوری مرتون و اشاره به نظریه ای دیگر از مارسل موس جامعه شناس بزرگ فرانسوی می گوید: هیچ پدیده ای در جامعه یک مرتبه به وجود نمی آید و یکشبه نیز از میان نمی رود، زیرا در وقوع پدیده های اجتماعی عوامل فراوانی دخیل هستند و از یک علت خاص ناشی نمی شوند.

امان قرائی مقدم عوامل تجاوز به عنف، مزاحمتهای خیابانی برای بانوان و جرائمی دیگر از این دست را نیز مسائل مختلفی از جمله محرومیتهای جنسی، بیکاری، عقده های روحی و روانی و در نهایت وجود شرایط "آنومی" در جامعه می داند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم در ادامه آنومی را اینگونه توضیح می دهد : آنومی به شرایطی گفته می شود که غیر عادی است، مسائل اخلاقی و هنجارهای اجتماعی کمرنگ شده، خودکنترلی و کنترل اجتماعی افراد به حداقل رسیده و معنویات در جامعه رنگ باخته است.

تهران و کرج آنومیک ترین شهرهای ایران هستند

این آسیب شناس اجتماعی به تهران و کرج که مقصد اصلی مهاجرین نقاط مختلف کشور است لقب "آنومیک ترین شهرهای ایران" را می دهد و دلیل ادعای خود را اینگونه توضیح می دهد: بر اساس " قانون ریل " اطراف ایستگاههای راه آهن و پایانه های بزرگ و همینطور شهرها و شهرکهای حاشیه ای جرم خیزترین نقاط هستند زیرا مهاجران توجهی به هنجارهای محل جدید زندگی خود ندارند.

مهاجرت وسیع و گسترده زمینه ارتکاب جرم را فراهم می کند

قرائی مقدم مهاجرت وسیع و گسترده به تهران را مساوی با جرم اعلام می کند و می افزاید : بر اساس همان تئوری مرتون چون ارضای نیازهای جنسی به دلیل بیکاری و بی مسکنی و بی پولی از طریق ازدواج و راههای دیگر برای بسیاری از این افراد ممکن نیست نیازهای جنسی آنها به این شکل بروز می یابد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت معلم علاوه بر این از بین رفتن و سستن شدن هنجارهای اجتماعی و پایبندی به اخلاقیات را تشدید کننده این مسئله می داند و تصریح می کند: این دو عامل دست به دست هم می دهند و شرایط روحی و روانی افراد را برای دست زدن به هر کاری فراهم می کند.

برخورد با مجرمین تنها راهکار ممکن نیست

امان قرائی مقدم با خطرناک خواندن این شرایط برای جامعه با تاکید می گوید: مسئولان و متولیان امر می بایست به هر شکل ممکن برای این بحران عمیق اجتماعی فکری اساسی کرده و راه چاری جدی بیابند.

می توان پیش بینی کرد با شنیدن تاکید این استاد دانشگاه مبنی بر لزوم یافتن چاره ای اساسی برای حل این مشکل اولین راهکاری که به ذهن اغلب مسئولان خطور می کند افزایش شدت برخوردها و تشدید مجازاتهای مجرمین این جرم است اما باید پذیرفت اگر چه برخورد با مجرمین راهی قانونی، عقلی و لازم است اما تنها راهکار ممکن نیست و باید در فکر چاره ای ریشه ای بود.

توجه به به نیازهای پایه و زیستی

با یادآوری هرم معروف مازلو و نگاهی به زیرین ترین لایه آن که مشتمل بر اصلیترین و ابتدایی ترین نیازهای بشر است. ارضای نیاز جنسی را در ردیف تنفس، غذا، آب، خواب، تعادل زیستی و روانی و دفع خواهیم یافت. چهار طبقه اول این هرم نیازهای پایه  یا نیازهای فقدانی نام دارند. این نیاز‌ها در صورتی که تامین شوند حس خاصی به فرد نمی‌دهند اما در صورتی که تامین نشوند او را دچار اضطراب و نگرانی می‌کنند.

--------------

گزارش : صدرا محقق