هه وار

هه وار در معنی لغوی یعنی کوچ از مکانی به مکان دیگر است.هوار نشینی به منزله جابجایی وسایل ضروری زندگی، گله و احشام در بیشتر از دو هزار متر ارتفاع کوههای شاهو در استان کردستان غالبا امری بسیار سخت بوده است.

هواز نشینی اقتصادی خودکفا داشته است که با آمدن پیشرفت و تکنولوژی تولیدات این نوع زندگی نسبت به گذشته کم رنگ تر شده است.

غنی بودن بافت گیاهی وجنگلی این کوهستان ها به دلیل بارش مناسب زمستانه، دامداری را از قدیم الایام به عنوان راه اصلی معاش در میان مردمان این سرزمین تبدیل کرده است.

استقرار نظمی کهن در آداب و رسوم و روش های تقسیم کار است.مدیریت احشام، دوشیدن شیر و فرآوری آن به روغن، کشک و انواع نساجی ها وظیفه اصلی زنان بوده و به همین دلیل زنان در نظام هوار نشینی از جایگاه تصمیم گیری و مدیریتی ویژه ای برخوردار بوده اند.

زندگی هوارنشینی عملا کم رونقی را نسبت به گذشته احساس می کند اما لایه های بسیار متنوع و پیچیده ی اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی – روانی زندگی هوارنشینی هنوز بعضا ناشناخته مانده است. سخت کوشی، قناعت، بهره وری، شادبودن، تندرستی جسمی و دماغی ذاتی مردمان هوارنشین را باید به عنوان خصال برجسته آنان برشمرد.

هر ساله اهالی روستای پالنگان از اول اردیبهشت تا 15 روز شروع به هه وار نشینی می کنند.گوزی بان که نام مکان هه وار نشینی است خود یکی از مکان های قدیمی استان کردستان است که قدمت آن به بیش از 3000 سال بر می گردد. اما با توجه به شزایط زندگی هر ساله تعداد خانواده های هه وار نشین کم می شود .