به گزارش خبرنگار مهر، بر اساس آیین نامه آموزشی دانشجویان مقطع کارشناسی که سه نیمسال متوالی و یا چهار نیمسال متناوب مشروطی در کارنامه خود ثبت کنند از دانشگاه اخراج می شوند این در حالی است که دانشگاهیان معتقدند تا آنجا که ممکن است پس از بررسی در کمیسیون موارد خاص به این دانشجویان مهلت داده می شود تا در صدد جبران نمرات پایین تر از حد حساب خود برآیند.
مسئولان دانشگاهی اغلب دلایلی چون دوری از خانواده و یا عدم تناسب رشته تحصیلی با توانمندی های دانشجو را پایه مشکلاتی چون اخراج فرد از دانشگاه می دانند. در گزارشی طی گفتگو با 10 تن از مسئولان دانشگاهی این موضوع را مورد بررسی قرار داده ایم.
سالانه حدود یک درصد از دانشگاه تهرانیها اخراج می شوند
معاون آموزشی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره دانشجویان اخراجی این دانشگاه به دلیل مسائل آموزشی گفت: تعداد این دانشجویان بسیار اندک می داند به طوری که دانشجویانی که به دلیل مشکلات آموزشی از دانشگاه تهران اخراج می شوند سالانه کمتر از یک درصد از تعداد کل دانشجویان دانشگاه تهران را تشکیل می دهند.
دکتر سید مهدی قمصری با بیان اینکه تعداد انصرافی ها بسیار کمتر از اخراجی ها است ادامه داد: انصراف از تحصیل در این دانشگاه در صورتی رخ می دهد که دانشجو شرایط بهتری برای ادامه تحصیل داشته باشد.
معاون آموزشی دانشگاه تهران افزود: در همه رشته ها حتی در رشته های علوم انسانی نیز دانشجویان اخراجی وجود دارند با این تفاوت که تعداد آنها در برخی رشته ها کمتر و در برخی رشته ها بیشتر است.
وی در پاسخ به این پرسش که تعداد این دانشجویان اخراجی در کدام رشته ها بیشتر است گفت: بر خلاف تصور، دانشجویان رشته های فنی مهندسی و علوم پایه در تحصیل و مطالعه مصممتر هستند و میزان افت تحصیلی در میان آنها کمتر است.
دکتر قمصری دلایل اخراج برخی دانشجویان به دلیل مسائل آموزشی را اینگونه تشریح کرد: دلایل اخراج دانشجویان بسیار گسترده است. پیش از ورود به دانشگاه فشار خانواده و یا اطرافیان برای ورود به دانشگاه یا رشته های خاص بدون اطلاع و شناخت از رشته زیاد است اما پس از قبولی و از بین رفتن آن فشار، دانشجو تازه متوجه می شود که این رشته با ذهنیت وی در انطباق نیست.
وی ادامه داد: یکی از دلایل اخراج دانشجویان مسائل فردی و احساسی است. استفاده از مراکز مشاوره برای دانشجویان می تواند در این زمینه موثر باشد. دانشگاه تلاش می کند که با مشاوره دادن استرسهای ناشی از بروز از چنین مشکلاتی را به حداقل برساند اما همیشه این روش به نتیجه نمی رسد زیرا همراهی خود دانشجو را نیز می طلبد.
معاون آموزشی دانشگاه تهران ادامه داد: دلیل دیگر عدم انطباق توانایی دانشجو با رشته و یا عدم علاقه مندی به رشته است. بسیاری از دانشجویان که ترازهای بالایی را کسب نمی کنند و به رشته خود علاقه مند نیستند و یا آینده شغلی خوبی را در رشته خود نمی بینند دچار مشکلاتی در دوران تحصیل می شوند. زیرا تنها ورود به دانشگاه را اصل و رشته تحصیلی را فرع قرار داده اند.
وی افزود: در گستره دانشگاه تهران با وجود استقرار مشاوران در خوابگاهها گاه افت تحصیلی دانشجویان به حدی می رسد که تعداد مشروطیهای وی به سه یا چهار ترم می رسد و البته کمیسیون موارد خاص تا آنجا که ممکن باشد با این دانشجویان مساعدت می کند.
در مقطع کارشناسی دانشگاه صنعتی شریف کمتر از 10 درصد دانشجویان اخراج می شوند
معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه تعداد اخراجیهای این دانشگاه بسیار کم است گفت: در دانشگاه صنعتی شریف تعداد این افراد خیلی کم است. روال عمومی این است که دانشجویان این دانشگاه از میان برترین های کشور هستند و از بین این افراد ریزش خیلی کم است.
دکتر علی مقداری با بیان اینکه در مقاطع مختلف آمارها متفاوت است افزود: در مقطع کارشناسی کمتر از 10 درصد و در مقاطع تحصیلات تکمیلی زیر 5 درصد دانشجویان اخراج می شوند. این امری طبیعی است زیرا در هر سیستمی بازدهی به صورت 100 درصد وجود ندارد و تعدادی از افراد نیز پرت آن سیستم را تشکیل می دهند.
وی در خصوص افرادی که از این دانشگاه انصراف می دهند افزود: افرادی که انصراف می دهند بیشتر دچار مشکلات خانوادگی یا اقتصادی هستند و یا فرصت بهتری برای تحصیل در خارج از کشور را می یابند.
دکتر مقداری در خصوص برخورد دانشگاه با انصراف دهندگان نیز گفت: در زمانهایی که لازم باشد مسئولان دانشگاهی وارد شده و رفع مشکل می کنند. سعی می کنیم با مشاوره علت جویی کرده و تصمیم آنها را نسبت به انصراف تغییر دهیم.
معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف تاکید کرد: در مورد اخراج نیز طبق مقررات آموزشی وزارت علوم عمل شده است و تا آنجا که قوانین اجازه می دهد به آنها مهلت داده می شود و در صورت امکان به آنها کمک نیز می شود.
وی پیرامون جنسیت دانشجویان اخراجی نیز گفت: از آنجا که تعداد دانشجویان پسر در این دانشگاه سه برابر تعداد دختران است، تعداد پسرانی که انصراف داده و یا اخراج می شوند نیز بیشتر است.
اجرای طرح بومی گزینی تنها راهکار کاهش اخراجیها
معاون آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در گفتگو با مهر به طرح دلایل انصراف یا اخراج دانشجویان و ارائه راهکار پرداخت و گفت: طرح بومی گزینی شیوه مناسبی برای کاهش تعداد اخراجیهای دانشگاهها است و اجرای این طرح می تواند از تعداد انصرافی یا اخراجی ها بکاهد.
دکتر عبدالله شفیع آبادی با بیان اینکه "باید انتخاب رشته درست و اصولی صورت گیرد" عامل اصلی انصراف و اخراج دانشجویان را انتخاب رشته به شیوه نادرست عنوان کرد و گفت: مصیبتی که بسیاری از دانشجویان در بدو ورود گرفتار آن می شوند تنها به دلیل تن دادن به چشم و هم چشمی ها و مشاوره های نادرست قبل از انتخاب رشته است. دانشجویی که بدون شناخت توانمندی و علایق خود، روزها را صرف مطالعه برای شرکت در کنکور می کند پس از قبولی در دانشگاه متوجه می شود که هیچ علاقه ای به رشته قبولی خود ندارد.
وی همچنین با انتقاد از شیوه طرح سئوالات کنکور گفت: امتحانات ما به دنبال ارزشیابی توانمندی ها نیست و تنها به دنبال محفوظات متقاضی است. کلاسهای کنکور دانش آموز را برای دانشگاه آماده نمی کنند بلکه محفوظاتی را که با سیستم امتحان 4 جوابی همخوانی دارد به آنها آموزش می دهند.
دکتر شفیع آبادی ادامه داد: بنابراین رتبه ای که این دانش آموزان بدست می آورند با توانمندی های آنها مرتبط نیست و رابطه ای بین موفقیت و قبولی در کنکور وجود ندارد. تنها راهکار این است که توجه ویژه ای به دروس دوران دبیرستان و آزمونهای ورودی دانشگاه شود.
وی درباره اخراجیها از دانشگاهها گفت: اخراجیها در همه رشته ها وجود دارند. داوطلبانی که در رشته های مطلوب هم قبول شده اند امکان اخراجشان وجود دارد. انتظار می رود دخترها که وابستگی بیشتری دارند بیشتر دچار مشکل شوند اما آنچه مشهود است بروز این مشکل در هر دو جنس است.
هشدار از طریق آیین نامه ها از تعداد اخراجی ها می کاهد
دکتر مرتضی زرگر شوشتری رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز نیز به مهر گفت: در دانشگاه شهید چمران اهواز تلاش شده است تا با آگاه کردن دانشجویان جدیدالورود نسبت به آنچه در انتظار مشروطی هاست آنها را از قدم نهادن در این راه بازدارند.
رئیس دانشگاه شهید چمران اهواز با اعلام این مطلب اضافه کرد: علاوه بر آن در کمیسیون موارد خاص نیز تلاش می شود تا مواردی که سبب بروز ناراحتیهای روحی برای دانشجو می شود و دانشجو نقش خاصی در آن نداشته است مثل مرگ یکی از نزدیکان در سرنوشت دانشجو در نظر گرفته شود.
دکتر مرتضی زرگر شوشتری اضافه کرد: بیشترین میزان مشروطی ها در نیمسال اول اتفاق می افتد از این رو در این ترم واحدهای کمتری به دانشجویان ارائه می شود تا با محیط دانشگاهی آشنا شوند.
وی با اشاره به همه تلاشهایی که برای دادن فرصت به این دانشجویان صورت می گیرد تاکید کرد: با این حال همه ساله تعدادی از دانشجویان که عمدتا در رشته های فنی مهندسی و یا علوم پایه تحصیل می کنند اخراج می شوند.
دکتر زرگز شوشتری گفت: با توجه به اینکه تعداد دانشجویان دختر نسبت به دانشجویان پسر بیشتر است مطمئنا تعداد دختران اخراجی نیز بیشتر است اما نگاه کردن از این منظر اطلاعات صحیحی را به ما نمی دهد باید بررسی کرد چند درصد از پسران و چند درصد از دختران سالانه از دانشگاه اخراج شده اند.
رشته های کم طرفدار اخراجی بیشتری دارند
رئیس دانشگاه صنعتی اصفهان معتقد است دانشجویانی که اخراج می شوند کیفیت آموزشی مطابق با مقررات آموزشی را دارا نیستند.
محمداسماعیل همدانی گلشن به مهر گفت: این دانشجویان عمدتا امکان وفق خود با محیط دانشگاه را نداشته اند و یا انگیزه لازم برای ادامه تحصیل در رشته ای را که قبول شده اند ندارند.
وی از سوی دیگر به مشکلات شخصی و یا فرهنگی به عنوان دلایل دیگر انصارف یا اخراج از تحصیل اشاره کرد و گفت: نمی توان با قطعیت گفت تعداد دانشجویان اخراجی در کدام رشته ها بیشتر است زیرا عدم انگیزه برای تلاش در هر رشته ای ممکن است بروز پیدا کند. اما آنچه مسلم است در رشته هایی که طرفدار کمتری دارد عدم انگیزه بیشتر مشهود است.
بیشتر شبانه ها انصراف می دهند
رئیس دانشگاه بوعلی همدان نیز در گفتگو با مهر دلایل انصراف دانشجویان در دوره های روزانه را عدم علاقه به رشته قبولی و دوری از شهرستان محل سکونت و در دوره های شبانه را مشکلات ناشی از تامین هزینه دانست.
علی محمد زلفی گل ادامه داد: در دانشگاه بوعلی همدان بیشتر دانشجویان دوره شبانه انصراف می دهند.
وی در بیان دلایل اخراج دانشجویانی که برابر مقررات آموزشی از ادامه تحصیل رشته منع می شوند گفت: دلایلی چون دوری از خانواده و مشکلات روحی، عدم علاقه به رشته و ناسازگاری حجم و محتوای رشته با توانمندی های دانشجو سبب می شود چنین اتفاق ناخوشایندی برای دانشجو رخ دهد.
دکتر زلفی گل فاکتور مهم در جلوگیری از انصراف و اخراج را ارتباط خانواده دانشجو با دانشگاه دانست و افزود: ارتباط خانواده دانشجو و دانشگاه می تواند مشکلات را به حداقل برساند. خانواده ها باید مثل دبیرستان پیگیر روند تحصیلی فرزندان خود باشند. همچنین باید پیش از انتخاب رشته مشاوره دقیق صورت گیرد تا انتخاب رشته دقیق باشد. راهنمایی های مشاور نیز باید با توجه به سوابق قبلی فرد صورت گیرد.
وی افزود: تا آنجا که می دانم تعداد اخراجیهای پسر و در رشته های فنی مهندسی و علوم پایه بیشتر است.
اخراجیهای دانشگاه تبریز 3 درصد از دانشجویان
معاون آموزشی دانشگاه تبریز نیز در گفتگو با مهر دانشجویان اخراجی در این دانشگاه را از هر دو جنس دختر و پسر اعلام کرد و درباره تعداد آنها گفت: اخراجیهای دانشگاه تبریز سالانه کمتر از 3 درصد است.
دکتر میرجلیل اکرمی در خصوص دانشجویان اخراجی گفت: بررسیها پیرامون این دانشجویان از مدتها پیش در این دانشگاه آغاز شده و تحت عنوان طرحی برای جلوگیری از افت تحصیلی بررسی شده است. علل و عوامل متعدد چون دوری از خانواده و بی علاقگی، محدودیت محیط تحصیل یا رشته تحصیلی، بیماری یا حادثه غیر مترقبه می تواند از دلایل افت تحصیلی و به دنبال آن اخراج دانشجو باشد.
معاون دانشجویی دانشگاه تبریز گفت: از جمله کارهای موثر شنیدن مشکلات دانشجویان در محیطی دوستانه و صمیمانه است. در تمامی دانشکده ها و گروهها از زبان خود دانشجو علت افت تحصیلی بررسی می شود. بخشی دلایل شخصی و خانوادگی است اما اگر کمک مسئولان دانشگاه نیاز باشد از آن دریغ نمی کنیم. برای رفع مشکل دانشجویان هماهنگی با خانواده ها، مشاوره و مذاکره با دانشجو نقش جدی دارد.
اخراج سالانه 50 نفر در دانشگاه اصفهان
رئیس دانشگاه اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر در زمینه اخراج دانشجویان به دلیل مسائل آموزشی گفت: سالانه حدود 50 تا 60 نفر از دانشجویان این دانشگاه مشروط شده و بنا بر آیین نامه ها اخراج می شوند.
محمدحسین رامشت در بیان دلایل اخراج این دانشجویان گفت: بخش عمده ای از این دانشجویان در رشته دلخواه قبول نشده اند. در حقیقت رشته ای را انتخاب کرده اند که به آن علاقه مند نیستند. تعدادی از آنها مشکلات عاطفی و روحی و روانی پیدا می کنند. از سوی دیگر دوری از خانواده به ویژه در دختران نیز می تواند عامل دیگری باشد.
وی در اشاره به تعداد اخراجی ها در رشته های خاص گفت: تعداد این افراد در رشته های فنی مهندسی و رشته های علوم پایه کمتر است.
دکتر رامشت مطلع کردن خانواده ها و استفاده از مراکز مشاوره را راهکاری برای جلوگیری از افت تحصیلی با اخراج دانشجو دانست.
رشته هایی در دانشگاه ایلام که بیشترین اخراجی را دارند
رئیس دانشگاه ایلام نیز در گفتگو با مهر آمار دانشجویان اخراجی این دانشگاه در سال را کمتر از یک درصد اعلام کرد و گفت: تعداد اخراجیها در رشته های دانشکده های کشاورزی، فنی مهندسی، اقتصاد و حسابداری که فعالیتهای علمی بیشتری را می طلبد بیشتر از سایر رشته هاست.
دکتر عباس قربانی اضافه کرد: پسران بیشتر از دختران اخراج می شوند زیرا دختران به دلیل محدودیتهایی که در فعالیتهای اجتماعی وجود دارد بیشتر ساعات خود را به مطالعه می پردازند. برای مثال دختران نمی توانند تا ساعت 9 شب در زمین فوتبال به همراه دوستان خود باقی بمانند. از آن گذشته موضوع رقابت در درس بیشتر در دختران مشهود است. آنها بیشتر دلبسته درس هستند.
دکتر قربانی با اشاره به یکی از موارد نامه ای که اخیرا به معاون آموزشی دانشگاه نوشته است گفت: با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری و تاکید بر شاگردپروری خواستار حضور موثر و حداکثری اعضای هیئت علمی در دانشگاه شدم تا برنامه ریزی استاد راهنما برای هر یک از ورودی ها با جدیت بیشتر پیگیری شود. رونوشت این نامه برای روسای دانشکده ها فرستاده شده و این موضوع در صورتجلسات گروه ها نیز مندرج شده است.
وی در ادامه گفت: هیئت رئیسه دانشگاه به دانشکده ها رفته و جلسات مشترکی با آنها در هر دانشکده برگزار کرده است و در این جلسات بر نقش پدرانه اساتید که نقشی فراتر از وظایف آنها در کلاسهای درس است، تاکید شده است.
رئیس دانشگاه ایلام با تاکید بر اینکه مشکلات عاطفی در سنین جوانی امری دور از ذهن نیست درباره دلایل مشکلات تحصیلی دانشجویان گفت: مباحث عاطفی، مشکلات اقتصادی و بحرانهای دوره جوانی سبب می شود دانشجویان نتواند به مطالعه بپردازند. دلایلی چون نگرانی از بیکاری پس از پایان تحصیل و ابهام در این زمینه نیز ممکن است سبب بی انگیزگی دانشجو شود.
اخراجیها در رشته های فنی مهندسی و علوم پایه بیشترند
رئیس دانشگاه سیستان و بلوچستان نیز در گفتگو با مهر اخراج دانشجو را تلخ ترین اتفاق برای یک مسئول دانشگاهی عنوان کرد و گفت: عمدتا دانشجویان اخراجی پسر هستند اما در هر دو جنس وجود دارد.
دکتر احمد اکبری درباره تعداد دانشجویان اخراجی در رشته های دانشگاهی گفت: این دانشجویان بیشتر در رشته های دانشکده علوم پایه مثل ریاضی، دانشکده فنی مهندسی مثل الکترونیک، مکانیک و عمران به دلیل ویژگی های خاصی که دارا هستند اخراج می شوند و در رشته های علوم انسانی دانشجویان کمتر دچار مشکل می شوند.
رئیس دانشگاه سیستان و بلوچستان آمار دانشجویان اخراجی این دانشگاه را سالانه حدود 2 تا 3 درصد دانست و گفت: برای کاهش این آمار باید خدمات مشاوره هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.