محمدعلی شعبانی در گفتگو با خبرنگار مهر درباره مستند «انحصار ورثه» که دیروز ۱۹ آذر در جشنواره «سینما حقیقت» به نمایش درآمد، گفت: محور «انحصار ورثه» شهید آوینی است؛ شخصیتی که وقتی شهید شد جریان های مختلف، مواضع وی را براساس آنچه خود می خواستند، تفسیر کردند.
وی ادامه داد: بعد از شهادت آوینی درباره وی کم گفته شد و آنچه بود مختصر و تبلیغاتی بود که از این تبلیغات هم خروجی مفیدی درنیامد. شاید ترجیح بر این بود که شهید آوینی با همان عکس متعارف و شناخته شده یک قشر از اجتماع شناخته شود.
فرزند مرتضی شعبانی اظهار کرد: پدر من فیلمبردار آثار آوینی بود و من هم طبیعتا از این طریق شناختی نسبی از این شهید داشتم و دوست داشتم یک بار برای همیشه آنچه را که از او می دانم، بگویم چراکه هر قشری بخشی از شخصیت او را می گوید که آن را می پسندد یا بیشتر درک می کند.
وی با اشاره به آنچه که در این مستند به نمایش درمی آید، یادآور شد: آوینی گذشته متعارفی ندارد و بسیار پیچیده است. او کاملا روشنفکر بود و قبل از تغییر و تحولاتی که در زندگی اش رخ می دهد کامران نام دارد و مستند «انحصار ورثه» قصه تغییر این شخصیت است.
شعبانی درباره اینکه چقدر برای این مستند تحقیق کرده است، اظهار کرد: من به دلیل علاقه ای که به شخصیت شهید آوینی داشتم از سال ۸۲ عکس ها و مطالبی را درباره وی آرشیو می کردم. سه سال پیش تصمیم گرفتم بعد از شوهای فرهنگی که درباره این شخصیت به راه می افتد چهره واقعی تری از او نشان دهم.
وی با اشاره به مصاحبه هایی که برای این مستند انجام داده است، گفت: در این مستند سجاد آوینی فرزند این شهید برای اولین بار جلو دوربین آمد و با چهره هایی گفتگو کردیم که هر کدام به سختی حاضر به گفتگو بودند و من به این افراد قول دادم که با تایید آنها مصاحبه ها را کار کنم.
کارگردان مستند «سمفونی استیضاح» با اشاره به زندگی شهید آوینی یادآور شد: ائتلاف ناخواسته ای بین عده ای که از دوره کامرانی این شهید خبر دارند، وجود دارد که حرفی از آن زمان گفته نشود ولی من هر روز لایه هایی پنهانی از شخصیت وی کشف می کردم. شهید آوینی بعد از شهادتش تبدیل به آیینه شکسته ای می شود که هر کسی از ظن او یارش شده و به اندازه خودش سطح او را نازل و خاطره سرایی می کند. ما مراقب بودیم که در این مستند گفتگو و یا خاطره ای را که بوی شعار می دهد، قرار ندهیم.
وی درباره معنای این مستند نیز تصریح کرد: «انحصار ورثه» یعنی میراثی از شهید آوینی به جای مانده که هرکسی به سهم خود از آن برداشته است. شهید آوینی فردی تجربه گرا و اهل حقیقت بود اما ما با تفکرات حزبی و جناحی خود او را می بینیم. او فردی آزاده است که شبیه آدم هایی که نقدش می کنند یا سینه چاک وی هستند، نیست.
این مستندساز با اشاره به آنچه که از شهید آوینی به تصویر کشیده می شود، بیان کرد: من در این مستند به دنبال تابوشکنی نبودم اما بدیهی است که ممکن است تابوهایی هم بشکند چراکه وقتی شخصیتی را نشناسیم و ویژگی های دیگری از وی را بشنویم حس می کنیم نوعی تابوشکنی صورت گرفته است. با این حال فیلم بسیاری از افراد را در اکثر سکانس ها سورپرایز می کند.
وی در پایان گفت: امیدوارم مخاطب بعد از اینکه با شنیدن و دیدن این بخش ها به کارگردان ناسزا گفت با خودش فکر کند که چرا این مسایل را نمی دانسته است چراکه طیفی که آوینی را در حد عکس پوستر و چند جمله می شناخت ممکن است تکان بخورد.
«انحصار ورثه» نامزد دریافت جایزه شهید آوینی با عنوان بهترین مستند بلند (کارگردان) در دهمین جشنواره «سینماحقیقت» شده است.