ابوالفضل ظهرهوند سفیر اسبق ایران در ایتالیا و افغانستان در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد اولویتهای دستگاه سیاست خارجی برای سال جدید اظهار داشت: سال ۹۸ را در حالی به پایان رساندیم که با یک پدیده تهدیدزای جهانی به نام کرونا درگیر شدیم که نهتنها ایران، بلکه همه کشورها را درگیر خود ساخته است. این پدیده هرچند تهدیداتی با خود به همراه دارد ولی باید گفت تهدیدات اینچنینی همیشه در کنار خود فرصتهایی را نیز به همراه میآورند.
وی ادامه داد: واقعیت این است که کرونا تا این مقطع توانسته روی رشد اقتصاد جهانی تأثیر منفی بگذارد و سازمان تجارت و اقتصاد جهانی اعلام کرده است که رشد جهانی حدود نیم درصد کاهش پیدا کرده است. اگر این روند ادامه پیدا کند، این میزان به حدود ۱.۶ درصد کاهش خواهد رسید که به معنای رکود جهانی است.
این کارشناس مسائل سیاست خارجی گفت: به تبع آنچه در جهان رخ میدهد، ایران نیز دستخوش برخی دگرگونیها و مواجهه با مشکلات خواهد شد؛ ولی میزان تأثیر کشورمان از این شرایط نسبت به کشورهایی که با تحریم مواجه نیستند و در نظام بینالملل استراتژی ادغام را دنبال میکنند، به مراتب کمتر خواهد بود.
ظهرهوند افزود: سهم ایران کمتر از نیم درصد از تجارت جهانی بوده و این در حالی است که باید بگویم بر اساس معدل و مؤلفههای اقتصادی کشورمان، این میزان باید حدود هفت درصد میشد. تراز تجارت خارجی و به طور کلی حجم تجارت خارجی ما بدون نفت چیزی حدود ۹۰ میلیارد دلار است که این موضوع هم نکته مثبت و هم نکته منفی محسوب میشود. البته همین رقم نشان میدهد که تاثیرپذیری ما از بازارهای جهانی که ناشی از شیوع کرونا به شدت دستخوش تلاطم شده است، کم خواهد بود.
وی عنوان کرد: فشارهای تحریمی که به کشورمان پیش از شیوع کرونا وارد شده بود، باعث شده است که به نوعی خوداتکایی ما به سطح بالاتری برسد.
این تحلیلگر مسائل بینالملل اضافه کرد: مسئلهای که ما در سال ۹۹ با آن مواجه خواهیم شد، رکود اقتصادی ناشی از برخی مشکلات اقتصادی و مشکلاتی برای برخی صنایع در زمینه تأمین مواد اولیه خواهد بود.
ظهرهوند تصریح کرد: این نکته را باید مدنظر قرار دهیم که در شرایط کنونی عرضه کل از تقاضای کل پیشی گرفته است و بازار نفت نیز نمود عینی آن است. هرچند شرایطی که در بازار نفت در حال حاضر حاکم است، سبب فشار اقتصادی بر کشور خواهد شد؛ ولی چون اتکای کشور در بودجه سال جاری زیر ۱۰ درصد است، آسیب پذیری ما از این بازار کم خواهد بود.
وی با اشاره به این موضوع که دستگاه سیاست خارجی باید به اقتصاد ملی کمک کند، خاطرنشان کرد: چون در نظام اقتصاد بینالملل عرضه از تقاضا بیشتر شده، این فرصت برای ما فراهم میشود که بتوانیم نیازهای وارداتی خود را تأمین کنیم. ما باید تأمین کالاهایی که به آنها نیاز داریم را در دستور کار قرار دهیم.
سفیر اسبق ایران در افغانستان تاکید کرد: البته نباید از صادرات نیز غافل شد و به برخی بازارهایی که پیش از این مغفول مانده بود نیز باید توجه کرد و زمینههای حضور در آنها را فراهم کرد که خود این موارد از اهم نقشهایی است که وزارت امور خارجه باید ایفا کند.
ظهرهوند با اشاره به فضای موجود در غرب در مقابله با کرونا خاطرنشان کرد: آنچه امروز در غرب میگذرد و سبب ایجاد اختلافاتی در اروپا و همچنین دو سوی آتلانتیک شده است را ما میبینیم و باید سیاست نگاه به شرق را در اولویتهای سیاست خارجی خود قرار دهیم و این سیاست را تقویت کنیم.
وی اظهار داشت: ما برای یکبار و همیشه باید از توهم رابطه با غرب دست برداشته و در دستگاه سیاست خارجی نگاه واقع بینانه مبتنی بر الزامات ساختاری، نیازهای ملی و جهت گیریهای کلی در دستور کار قرار گیرد.
سفیر اسبق ایران در ایتالیا ادامه داد: نگاه به همسایگان و نگاه به شرق باید تقویت شود. البته بحث نگاه به جنوب نیز باید مدنظر قرار گیرد و آفریقا و آمریکای لاتین بخشی از نگاه ما باید باشد. ما باید حوزههایی مانند آفریقا و آمریکای لاتین را به دلیل وجود بازارهای قوی آنها را مدنظر قرار داده و در اولویتهای خود قرار دهیم.
ظهرهوند گفت: سفارتهای ما باید نگاه سیاسی- اقتصادی خود را تقویت کنند. در ادوار گذشته مسائل اقتصادی از دستور کار سفارتهای ما خارج بوده ولی الان باید بگویم که سفارتها چشم و پیشران کشورمان ما هستند و باید هم روابط خوبی را با کشورهای هدف برقرار کنند و هم از روابط صیانت کنند. از این رو باید از ظرفیتهای سیاسی برای تقویت ظرفیتهای اقتصادی بهره برد.
وی افزود: برای سال جدید باید نگاه اقتصادی ما با اتکا بر ظرفیتهای داخلی و حداکثر کردن این ظرفیتها تقویت شود و دستگاه دیپلماسی باید بتواند حلقهها مفقوده را پیدا کرده و با معرفی آن نقش فعالتری داشته باشد تا شعار جهش تولید مقام معظم رهبری محقق شود.