به گزارش خبرنگار مهر، شاید مهمتر از برگزاری دوباره تعزیه بازار اراک، همت مردانی است که با تلاش چندین ماهه زمینه های برگزاری دوباره تعزیه بازار را فراهم کردند و در این میان به نام هایی چون پزشکیان، اکبری و معمارزاده اشاره کرد.
پس از 32 سال، دوباره لباس های تعزیه از صندوقچه های قدیمی بیرون آمد؛ گرد و غبارهای آن زدوده شد و بر تن های شبیه خوانانی پوشیده شد که سالها در انتظار دوباره خواندن نسخه های انجم در طول یک کیلومتری بازار بودند.
برگزاری تعزیه بازار اراک مربوط به گذشته های دور این شهر است و حتی گفته می شود با تاسیس سلطان آباد عراق عجم، همین اراک فعلی و 200 سال پیش می رسد.
گونه ای از نمایش که به عقیده کارشناسان نمایش، مدرن ترین گونه نمایشی است برای رساندن سخن خود به مخاطب، چرا که در کمترین زمان با مخاطب ارتباط برقرار کرده و اطلاعات را به مخاطب می دهد.
تعزیه بازار از سوی هیئت های عزاداری دو محله اصلی اراک، قلعه و حصار در طول 11 روز اول ماه محرم اجرا می شده است. اهمیت این نوع تعزیه از نگاه کارشناسان به حدی است که یکی از پایان نامه های دکترای تاریخ هنر را به خود اختصاص داده است و علی ایزدی یکی از دانشجویان دکترای اراکی در تاجیکستان اقدام به پژوهش در این زمینه کرد.
اجرای تعزیه در کوتاه ترین زمان و بیشترین پیام
تئاتری های این شهر نیز با افتخار از این گونه نمایش دینی یاد می کنند تا انجا که مجید رحمتی یکی از هنرمندانی که در روز برگزاری تعزیه بازار همگام با آن حرکت می کرد با بیان اینکه، به خود می بالد که زنده ماندم و بالاخره تعزیه بازار اراک را دیدم به خبرنگار مهر گفت: این شکل برگزاری تعزیه یکی از مدرن ترین نوع اجراهاست چرا که در کوتاهترین زمان پیام خود را به مخاطب می رساند.
وی ادامه داد: در مجالس مختلف تعزیه عاشورا در سه تا چهار ساعت به مخاطب منتقل می شود در حالی که در تعزیه سیار چند مجلس از تعزیه های مختلف در سه تا چهار ساعت اجرا می شود.
در منابع و کتب قصه این تعزیه این گونه آمده است که، محله قلعه و حصار از قديم در ماه محرم برای ورود دسته به بازار با هم رقابت داشتند و هر کدام مي خواستند زودتر وارد بازار شود تا اينكه با توافق بزرگان دو هيئت مقرر شد كه از روز ششم صبح هيئت قلعه و بعد از ظهر هيئت حصار وارد بازار شود. به این ترتیب تعزیه بازار از ساعت هشت شروع و ساعت دو بعداز ظهر تمام مي شد.
محله حصار از مسجد مرحوم آخوند خيابان مولوی و محله قلعه از خيابان محسني به طرف بازار حركت مي كردند و ميدان ارگ پايان كار بود و بعد از آنكه تعزيه خوانان وارد بازار مي شدند براي آنكه صداي تعزيه خوان گروه اول مزاحم گروه بعدي نشود فاصله بين دو گروه را چندين پرچم و چلچراغ قرار می دادند.
در ادامه از روز ششم تا دهم هر روز را به يكي از شهدا نسبت مي دادند براي نمونه تعزيه حر را اعلام مي كنم گروه اول (حر و ابن زياد) گروه دوم (ابن زياد و ابن سعد) گروه سوم (ابن زياد و شمر) گروه چهارم (امام حسين (ع) و اهل بيت) گروه پنجم (حرو حضرت عباس) گروه ششم (حر و امام) گروه هفتم (ورود به كربلاي شمر و ابن سعد) گروه هشتم (توبه حر و پسر و غلام و برادر) گروه نهم (جنگ مصعب برادر حر و پسر حر با اشقيا و شهادت آنها) گروه دهم (جنگ حر با اشقيا و شهادت آن بزرگوار) كه به اين صورت تا ميدان ارگ پايان مي يافت.
هر گروه تعزیه خوان حدود پنج نفر است و در روز عاشورا کاروان هیئت ها تا به انتهای بازار و میدان ارگ برسند ظهر عاشورا می شود.
تعزیه سیار بازارِ اراک بعنوان قدیمی ترین سبک تعزیه
روز یازدهم هم روز برگزاری تعزیه اسارت بازماندگان کاروان امام حسین(ع) است و تعزیه بازار پایان می یابد.
به گفته امیرحسین پزشکیان، دکترای جامعه شناسی و از متولیان احیاء تعزیه بازار اراک، پویایی زندگی جوامع در قالب تطور تاریخی است و تکامل جامعه ها در گرو حفظ گذشته و تاریخ است، بنابراین استقبال از چنین مراسم هایی همیشه هست.
وی با بیان اینکه بُعد تاریخ عزاداری برای امام حسین(ع) در حفظ آن بسیار موثر بوده است، افزود: تعزیه سیار بازارِ اراک بعنوان قدیمی ترین سبک تعزیه در اراک نیازمند همکاری مسئولان برای حفظ سبک و سیاق گذشته آن است.
و بازار اراک میزبان تعزیه ای شده بود که بزرگانی چون حاج علی اکبر ناطقی، عباس فارسی، محمدحسن نظامی و رضا باستان عبدالواحد حاجیان، محمد حمصی، ابوطالب فتحی، محمد نگارنده، رضا مقیمی، رجب صالحی، جواد قناتی، کریم ابراهیمی، حاج حسین کریمی، منوچهر رهبر اکبر مرادی، ابوالقاسم موچانی و...در سال های دور آن را بر دل بازار اراک طنین انداز می کردند.
تعزیه سیار بازار اراک قدمتی طولانی دارد
معاون فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: تعزیه سیار بازار اراک قدمتی طولانی دارد که به دلیل برخی مشکلاتِ قبل از انقلاب چند سالی اجرا نشد، تا اینکه بعد از انقلاب در سال های 59 ، 60 و 61 اجرا شد.
مهدی قاسمی با بیان اینکه این تعزیه از سال 61 نیز دوباره اجرا نشد، ادامه داد: امسال با همت تعدادی از پیشکسوتان تعزیه، شورای تعزیه و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی و همکاری بازاریان بنا است این تعزیه دوباره برگزار شود.
این هنر گرانقدر که شاید مهمترین میراث فرهنگی، اجتماعی و تلاش معنوی گذشتگان اراک به امروزی هاست بالاخره با همت گروهی از اهالی اصیل این شهر زنده شد، هر چند این رخداد بزرگ فرهنگی با تبلیغ کمی روبرور شده بود اما زمان آن رسیده که با توجه بیشتر به این گونه نمایش دینی، زمینه های اجرای هر چه بهتر آن در سالهای آتی ایجاد شود.
نظر شما