عالم عادل به بیراهه نمی‌رود

به گزارش خبرنگار مهر در قم، آیت‌الله عبدالله جوادی آملی بعد از ظهر پنجشنبه در درس اخلاق خود که با حضور جمع کثیری از استادان دانشگاه و طلاب و دانشجویان برگزار شد، اظهار داشت: ذات اقدس اله وقتی انسان را آفرید فرمود: «لقد خلقنا الإنسان فی أحسن تقویم» و این انسان را خلیفه خود قرار داد تا خُلق را بسازد.

وی تاکید کرد: در درون ما بدنی به وسیله عقاید و اخلاق ما ساخته می شود که وقتی ما مردیم با آن بدن در صحنه قیامت محشور می‌شویم.

این مرجع تقلید با بیان اینکه خُلق یک حقیقت خارجی است، تصریح کرد: ما تا خود و عقاید و اوصاف خودمان را نشناسیم و پیوند بین عقیده و وصف، عقیده و معتقد، وصف و موصوف و... را ارزیابی نکنیم از نظر علمی در کارمان موفق نیستیم.

وی با تاکید بر اینکه همان گونه که در محدوده بدن چهار گروه وجود دارد، در محدوده جان هم گروه‌های چهارگانه‌ای وجود دارد، به تشریح این گروه‌ها پرداخت و افزود: در محدوده بدن، برخی از نیروهای ما عهده‌دار ادارک (مثل چشم و گوش و...) و برخی عهده‌دار تحریک(دست و پا و...) هستند؛ برخی‌ها مجاری ادارکی قوی و مجاری تحریکی سالمی دارند که اگر خطری را دیدند فورا از صحنه فرار می‌کنند، یعنی چشم بینا و پای دونده دارند و اگر مار و عقربی را مشاهده کردند فرار می‌کنند.

آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: بعضی دیگر مجاری ادارکی قوی دارند اما مجاری تحریکی آنها ضعیف است، مثل کسی که چشم و گوش داشته باشد اما دست و پای او فلج است؛ این گونه افراد مار و عقرب را می‌بینند ولی قدرت فرارکردن را ندارند و وقتی دچار مشکلی شدند نمی‌توانیم به آنها بگوئیم مگر ندیدید؟ به خاطر اینکه دست و پایی برای فرارکردن ندارند.

دست و پای عقل عملی عالم فاسق بسته است

وی با تشریح وضعیت گروه‌های سوم و چهارم، اظهار داشت: دسته سوم کسانی هستند که مجاری تحریکی قوی، اما مجاری ادارکی ضعیفی دارند، یعنی خطرها را نه می‌بینند و نه می‌شنوند، اما دسته چهارم از ناحیه مجاری ادارکی و تحریکی ضعیف هستند، یعنی نه می‌بینند، نه می‌شنوند و نه دست و پا دارند.

مفسر بزرگ قرآن کریم همچنین با تقسیم بندی عقل به نظری و عملی اظهار داشت: عقل نظری متولی اندیشه است و مطالب را خوب درک و ارزیابی می‌کند ولی عقل عملی متولی اراده و عمل و عزم است.

وی افزود: برخی افراد دارای عقل نظری و عملی قوی‌ای هستند، بنابراین مطالب را خوب می‌فهمند و وقتی فهمیدند به خوبی عمل می‌کنند که این افراد عالم عادل هستند.

وی گفت: برخی افراد نیز خوب می‌فهمند و تحقیق می‌کنند اما به درستی عمل نمی‌کنند، برای اینکه عقل عملی در مصاف شهوت و غضب اسیر شده و دست و پای او بسته شده است. نمی‌شود به این عالم فاسق گفت که چرا معصیت می‌کنی بلکه باید به او گفت که چرا در صحنه جنگ با نفس پیروز نشدی و دست و پایت را آزاد نکردی.

وقتی خُلق نداشته باشیم خلیفه الله نیستیم

آیت‌الله جوادی آملی تاکید کردند: گروهی هستند که دست و پایشان خیلی قوی است مثل مقدس‌های کم درک که اندیشه آنها ضعیف است. گروهی هستند که هر دو قسمت عقل عملی و عقل نظری در آنها ضعیف است که نه می‌فهمد و نه می‌تواند عمل کند.

استاد برجسته حوزه علمیه تصریح کرد: ما تا این گروه‌های چهارگانه را نشناسیم و بیماری آنها را ارزیابی نکنیم خود را برای قرآن که شفابخش است عرضه نکنیم و درمان نیابیم خُلقی نخواهیم داشت، وقتی خُلق نداشته باشیم خلیفه الله نیستیم و اگر خلیفه الله نبودیم «انی جائل فی الارض خلیفه» شامل حال ما نمی‌شود و وقتی این گونه شد «لقد کرمنا بی آدم» شامل حال ما نمی‌شود. برای اینکه انسان ذاتا کریم نیست و تکریم آدم به لحاظ خلافت اوست.

وی گفت: سه راه وجود دارد که انسان خودش را بشناسد، یا باید صبر کند و بمیرد و ببیند که کیست، یا باید گوش به صاحب حرف و وحی بدهد و یا اهل شهود باشد.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه اخلاق با ابدیت ما سروکار دارد، اظهار داشت: چون این مسائل ارزیابی نشد، انسان به بیراهه و سراغ چیزی می‌رود که نه تنها برای آینده او سودی ندارد بلکه نسبت به حال او هم زیانبار است.

خون بهای امام حسین(ع) را بگیریم

آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اربعین سید و سالار شهیدان اظهار داشت: «اعظم الله اجورنا بمصابنا بالحسین(ع) و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره مع ولیه الامام المهدی من آل محمد علیهم السلام» شعار رسمی ما شیعیان است و امیدورایم در عزای آن بزرگواران کاری کنیم که استحقاق اجر را داشته باشیم و خدای سبحان اجر عظیم به ما عطا کند و توفیقی داشته باشیم که خون بهای امام حسین(ع) را بگیریم چون «و جعلنا و ایاکم من الطالبین بثاره» پیام مهمی به همراه دارد.

وی تاکید کرد: اگر کسی مظلومان شهید شد ولی او حق انتقام دارد و اینکه خدای سبحان به ما توفیق عطا کند که خون بهای امام حسین(ع) را بگیریم‏، یک ادعای بزرگی است چون ما جزو اولیاء و بازماندگان حسین بن علی(ع) هستیم، به خاطر اینکه وقتی وجود مبارک حضرت رسول(ص) فرمود «انا و علیّ ابوا هذه الامة» من و علی پدر این امت هستیم، و اعلام رسمی فرمودند که بیائید فرزندان ما شوید، ما لبیک گفتیم و اگر کسی فرزند این خاندان شد تا روز قیامت باید خون بهای امام حسین(ع) را بگیرد.