ضیاء موحد بنیانگذار شعر تصویری در ایران است / شعر موحد گرفتار توطئه سکوت شده است

به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای این نشست ضیاء موحد با دوره بندی زمانی شعرهایش، گفت: کارهای من به دو دوره تا بیست سالگی و از بیست سالگی به این طرف را شامل می شود. شعرهای زمان جوانی ام را در دفتری می نوشتم و عموماً هم آنها را از بین می بردم. البته ردی از همان شعرها در مجموعه های دیگرم دیده می شود مثلاً قصیده ای به نام "ربنا ظلمنا" که وداع من با شعر قدیم است.

وی درخصوص میزان استقبال مردم از چهار مجموعه شعری که تاکنون چاپ کرده است، افزود: در همان مجموعه اول شعری به نام "بر آب های مرده مروارید" سروده بودم که مورد پسند مخاطبان قرار گرفت. بعد از این مجموعه "غراب های سفید" را سرودم که شعرهای دهه 60 من را دربرمی گرفت که از این مجموعه نیز شعر "عینا مانند گربه" توجه مخاطبان را جلب کرد. پس از آن نیز مجموعه " مشتی نور سرد " را منتشر کردم که شعرهای دهه 70 من بود. در مجموعه حاضر نیز (نردبان اندر بیابان) دو قصیده از شعرهای دوران جوانی و اشعار جدیدم را آورده ام.

سپس هیوا مسیح شاعر و محقق ادبی در سخنانی با اشاره به شکل گیری جنبش ایماژیست ها (تصویرگرایان) که حدود 13 سال با رهبری کسانی مانند ازرا پاوند، هیلدا دولیتل، ریچارد آلدینگتون و دی اچ لارنس در اروپا و آمریکا فعال بودند، گفت: این دسته بعدها مجله ای را در اروپا منتشر کردند به نام شعر که در آن به اشعار تصویری می پرداختند.

وی سپس به ردیابی جریان شعر تصویری در ایران پرداخت و گفت: این حرکت در ایران با اشعار ضیاء موحد و با انتشار همان کتاب نخست شعرش (بر آب های مرده مروارید) در سال 1354 شکل می گیرد و نکته جالب در این میان این است که وی پس از چاپ اثر به خارج از کشور می رود و در غیاب او کتابش در ایران به شدت مورد استقبال قرار می گیرد. البته در سال 1348 نیز فردی به نام امیرحسین افراسیابی در اصفهان چنین اشعاری را می سراید اما دیگر نشانی از او دیده نمی شود.

این منتقد ادبی اضافه کرد: جریان شعر ایماژی بعدها برای خود طرفدارانی پیدا می کند که زنده یاد هوشنگ گلشیری در میان آنها دیده می شود. مجلات شعری هم بودند که در اصفهان و تهران به این نوع نگاه می پرداختند. حضور جانوران در این نوع شعر نکته ای مشهود است. این جریان در غرب هم بوده است؛ مثلاً تد هیوز شعری دارد به نام غراب.

وی سپس به جایگاه موحد در شعر ایران پرداخت و گفت: این شاعر تجربه های دانشی فراوانی دارد از جمله در فلسفه، منطق، زبان شناسی و ... و از سوی دیگر 21 سال بعد از تولد نخستین شعر نو در ایران و در دوران شاملو و فروغ به دنیا آمد و با شعر کلاسک و نو به خوبی آشناست. موحد مانند بسیاری از شاعران بزرگ در پی کشف شعر شاعرانه منطبق با زمانه خودش است؛ درست مانند شاملو، نیما و یا مایاکوفسکی. او در این جستجو و برخلاف جریانی که با نام پست مدرنیسم در شعر ایران به وجود آمد، میراث فرهنگی را ویران نمی کند و در واقع ما حضور گذشته را نیز در شعر موحد می بینیم و عنوانی که برای مجموعه جدیدش انتخاب کرده است، تلفیقی است از سنت و مدرنیته.

هیوا مسیح افزود: تکنیک های شعری موحد دریافت های عمیقی از نگاه نیمایی است و این شعر او را به شعری سازمان یافته، پخته و تثبیت شده بدل می کند. اما مجموعه جدید شعر او شعرهای آخر کتاب را (قصاید و برخی از اشعار قدیمی او) بر نمی تابد و نمی توان با این مورد به راحتی کنار آمد.

این منتقد ادبی با انتقاد از جریانی که سعی دارد با اندیشه خواندن شعر موحد، شعر شاعران دیگر را غیر اندیشه ای قلمداد کند، گفت: شاید این به این خاطر است که موحد استاد فلسفه و منطق است و برخی به همین خاطر شعرهایی از او را که ظاهر فلسفی داد، اندیشه ای دانسته اند، اما به عقیده من اتفاقاً شعرهایی که عاری از تمام واژگان خودآگاه موحد است، اندیشه ای است نه آنهای دیگر. از سوی دیگر اساساً شعرهای موحد در ایران به دلیل حسادت ورزی عده ای که فقط خود را می بینند گرفتار توطئه سکوت شده اند، در حالی که به نظر من شعرهای او از شعرهای کسانی مانند ازرا پاوند و دیگران هیچ کم ندارد.

به گزارش مهر، یوسف اباذری - که حضورش از پیش اعلام شده بود - در این نشست حاضر نشد.