توسعه گلکاری در محلات چشم انتظار آینده نگری مدیران / نبود امکانات تولیدی مهم ترین مشکل صادرکنندگان گل محلات است

 محلات را هلند ایران می نامند زیرا زیباترین گل ها و پرورشگاه های گل جهان آنچنانکه در دل هلند قرار دارد چشم ها را در محلات به شوخی و طراوت می کشاند.

تاریخچه گلکاری در ایران به 85 سال پیش باز می گردد. نخستین بار فردی مسیحی از اهالی تهران به نام "پرتیوار" که گلکاران محلات معتقدند از هلندی های مقیم پایتخت بوده است به اتفاق چند نفر از هموطنانش در باغ خود در تهران با وارد کردن بذر گل از هلند اقدام به پرورش گل در ایران کرد. سرکارگر استخدام شده از سوی "پرتیوار" از اهالی محلات به نام "یحیی خان" بود که در آن سال ها برای کار به تهران رفته و پس از بازگشت به دیار خود، کشت گل ها را در محلات به شکلی حرفه ای رواج داد.

در فاصله سالهای 40 تا 75 تعداد واحد های گلخانه ای 25 واحد بود که در امر پرورش گل های آپارتمانی فعالیت داشتند. در حال حاضر نیز محلات به عنوان یکی از مراکز تولید انواع گل های زینتی در آسیا، از جایگاه ویژه ای برخوردار است و تا کنون جوایزی را در جشنواره های داخلی و خارجی به خود اختصاص دادند که عنوان نمونه جایزه برتر نمایشگاه بین المللی "اوزاکای" ژاپن که چهار سال پیش برگزار شد، به پرورش دهند گان گل "گلایل" محلات تعلق گرفت.

محلات علاوه بر اینکه از باغات و مزارع زیبای گل بهره مند است به عنوان اولین مرکز تولید و صادرات گل در کشور است و به گفته استاندار مرکزی سال گذشته مقام اول را در این زمینه در کشور کسب کرد.

سالانه بیش از دو میلیون گلدان ، بیش از 23 میلیون شاخه گل در سطح حدود یک دو هزار هکتار اراضی و گلخانه های شیشه ای و پلاستیکی شهرستان محلات تولید و به دوستداران گل در سطح کشور و خارج از کشور عرضه می شود.

این شهر در جنوب استان مرکزی و شرق اراک قرار دارد و به دلیل قرار گرفتن در دامنه کوهستان، وجود باغ ها ، مزرعه های پروش گیاه زینتی و همچنین دور بودن از مراکز و کارخانه های آلاینده هوا، از سوی گردشگران خارجی به بهشت افسانه ای نیز شهرت پیدا کرده است.

اکثر خانه های این شهر خانه باغ است و هنر گلکاری و پرورش گل نه تنها به عنوان یک فعالیت اقتصادی در این شهر مطرح است بلکه به عنوان یک ذوق و علاقه مورد توجه محلاتی هاست و در همه خانه های این شهرستان باغچه ای از گل و گیاهان زینتی گوشه ای از طبیعت را برای اهالی خانه به رخ می کشد.

شاید همه ما قصه توسعه گلخانه های هلند را شنیده باشیم که با خشکاندن ساحل ، پرورشگاه های گل خود را افزایش داده اند و این در حالی است که محلات با قابلیت های خدادادی به دلیل نوع طبیعت و آب و هوایی که مناسب لطافت گل است مورد بی توجهی است.

جای جای محلات، این گلستان کوچک ایران قابلیت پرورش گل را دارد که درک این موضوع نیازمند توجه ، آینده نگری و برنامه ریزی مسئولان دارد.

پول نفت در دهه های اخیر ما را به خود عادت داده و ما را از هنرهای خود دورکرده است . صنایع دستی ، فرش، جاذبه های توریستی و گل زمینه هایی است که می تواند غافلگیر شدن ما را از تمام شدن پول نفت رها کند به شرط اینکه از هم اکنون به فکر توسعه زیر ساخت های این داشته های گرانبها باشیم.

در حال حاضر یک بشکه نفت به ارزش 60 دلار و به همان میزان گل بیش از دو هزار و 200 دلار ارزش دارد.

گلهای محلات نه تنها از بوی ماندگار و دل نشینی برخوردار است بلکه از نظر رنگ و شکل از زیبایی خاصی برخوردار است و به طبیعت نزدیکتر است و بر اساس مشاهدات ، سالانه بخش عمده ای از این تولیدات با عرضه به کشورهای دیگر از جمله هلند، چین و سایر کشورها فرآوری شده و به نام گل هلند به دنیا عرضه می شود.

سال گذشته استاندار استان مرکزی با اعلام این مطلب بر اصلاح این امر تاکید کرد و راهکار آن را ایجاد صنایع مکمل و تبدیلی در استان خواند که تا کنون در این زمینه اقدام عملی صورت نگرفته است.

برخی از گلهای تولیداتی و صادرات محلات بومی است و به دلیل همین امر از طرفدارانی در جهان برخوردار است و از گذشته در این منطقه نوعی گلایل وحشی و بومی وجود داشته که در میان مزارع این شهرستان می روییده است.

آنچه گلهای محلات را جذاب کرده مهارت و عشق است که گلکاران در هنگام کار دارند. گل هدیه ای سوی خداوند به انسان و زمین است و گویی گلکاران محلات با نجوای این ایات گلها را می کارند و عطرهایی ماندگار را در زمین پراکنده می کنند.

در یکهزار هکتار از گلزارهای محلات 120 نوع گل پرورش می یابد . از جمله گل هایی که در این شهر کاشته و برداشته می شود گل های آپارتمانی شامل انواع پیتوس، آلکون ها، کرتن، دیفین باخیا، انواع فیلکوس (ابلق) ، پیرومیا(پیله) و ... گلهای شاخه ای که شامل انواع گلایل ، میخک ، زنبق ، انواع پیلوم ، ارکیده ، کوکب ، جعفری ، همیشه بهار ، انواع داوودی ، ژرویرا، آمالیس است . انواع درختچه های زینتی نیز شامل کاغذی ، رز، نسترن ، نخل زینتی ، محبوب شب ، کاردینا و انواع نشا و بذراز جمله نشا گیاهانی از جمله میمون ، صدفی ، انواع بنفشه ، اطلسی ایرانی و خارجی ، پریوش و انواع نهال های گیلاس ، نهال هلو ، نهال گردو، اقاقیا، زالزالک و آناناس در این شهر پرورش می یابد .

در حال حاضر افزون بر سه هزار نفر به صورت رسمی در قالب 700 واحد تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی در شهرستان محلات مشغول به کارنند.

جشنواره گل و گیاه، همه ساله و در اوایل شهریور ماه در شهرستان محلات برگزار می شود و ایران یک صدم سطح زیر کشت گل و گیاه زینتی جهان را در اختیار دارد و شهرستان محلات بزرگترین تولید کننده گل و گیاه زینتی کشور است.

در چند سال گذشته کار احداث دهکده گل و گیاه محلات با واگذاری به بیش از یکصد واحد تولیدی، مراحل اجرایی خود را می گذراند.

با این حال نبود امکانات مناسب تولیدی از مهمترین مشکلات صادر کنندگان گل محلات است. در حال حاضر بیش از یکهزار و 170 هکتار از اراضی شهرستان محلات به پرورش گل های گوناگون اختصاص یافته و در مجموع یک چهارم سطح زیر کشت گل کشور به این شهرستان تعلق دارد.

این شهرستان جایگاهی بکر برای صادرات و جذب بازارهای جهانی گل وگیاه است. به این دلیل وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بازرگانی باید نسبت به ایجاد زیر ساخت های تولید گل و گیاه، راه اندازی دهکده گل و و ایجاد پایانه گل توجه بیشتری به خرج دهند.

بازنگری در قوانین صادرات گل و گیاه ، مشارکت بیشتر اتحادیه گل و گیاه کشور در زمینه بر پایی نمایشگاه های داخلی ، تخصیص جوایز به تولید کنندگان فعال و نمونه در امر صادرات گل و گیاه ، بهره گیری از فن آوری های جدید در تولید و پرورش گل و گیاه ، تبدیل کشت سنتی به مکانیزه، سرعت بخشیدن به پروژه های تولیدی و ایجاد تسهیلات گمرکی و کاهش کارمزد تسهیلات بانکی از دیگر مواردی است که می تواند در بهبود شرایط صنفی و حرفه ای گلکاران ایران موثر باشد.

علاوه بر اینکه این شهرستان قابلیت توسعه گل پروری را دارد با داشتن جاذبه هایی مانند چشمه آب معدنی که آب آن از دل کوه می جوشد و در هموار زمین به دریاچه ای در بوستان سرچشمه محلات می ریزد در کنار چشمه های آب گرم و مناطق تاریخی مانند امامزادگان ، ستونهای باستانی خورهه و... فرصتی است تا ویژگی های این شهرستان به عنوان یک شهر توریستی و قطب گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گیرد .