نگاه دردمندانه به جامعه آمریکا در آثار شپارد به اوج می‌رسد

به گزارش خبرنگار مهر،  نشست نقد و بررسی کتاب " خواب خوب بهشت" نوشته سام شپارد روز گذشته 15 شهریور ماه  با حضور احسان عباسلو و رسول آبادیان در سرای اهل قلم برگزار شد.

 عباسلو در این نشست گفت : به نظرم به خاطر مشغله زیاد شپارد درعرصه سینما، وی سوژه داستانهای کتاب را یا از فیلمهایی که دیده الگوبرداری کرده و یا از ایده فیلم هایی که در آن ها کار کرده بهره برده است. یعنی خلق این داستان ها نمی تواند تنها کار خود نویسنده باشد.

آبادیان: سام شپارد در نویسندگی شخصیتی مستقل از چهره سینمایی اش دارد

وی افزود: بسیاری از سکانس‌های فیلم های سینمایی را می توان در صفحات کتاب " خواب خوب بهشت" پیدا کرد.

رسول آبادیان نویسنده و روزنامه نگار، دیگر مهمان این نشست درباره نویسنده کتاب گفت: نقش سام شپارد را نمی توان در اعتلای فیلمنامه نویسی نادیده گرفت. در واقع خلق شاهکاری به نام "پاریس تگزاس" که نگارش فیلمنامه‌اش با شپارد و کارگردانی‌اش به عهده ویم وندرس بوده بدون فیلمنامه شپارد ممکن نبود و وندرس را شپارد به عالم سینما معرفی کرد.

وی با توجه به سخنان عباسلو مبنی بر اینکه شپارد در ایران بیشتر به عنوان هنرپیشه سینما شناخته می‌شود، گفت: در حوزه داستان نویسی، نمی توان سام شپارد را به این محکوم کرد که به دلیل شهرت در سینما خواسته تا شانس خود را در نویسندگی نیز امتحان کند. وقتی که کتاب پیش رو را مطالعه کنید به خوبی متوجه خواهید شد با نوشته‌های شخصیتی مستقل از سام شپارد سینمایی روبرو هستید.

آبادیان گفت: نگاه دردمندانه به جامعه آمریکا که هر روز بیشتر به سمت خشونت پیش می‌رود در نوشته‌های شپارد به اوج می‌رسد. شپارد در نوشتن گنجینه‌های ادبیات داستانی نظر دارد و رگه‌هایی از نوع نگارش بوکوفسکی در داستان‌هایش دیده می‌شود. در یک جمع‌بندی نمی‌توان شپارد را یک نویسنده درجه 2 و 3 دانست چون او به همان میزان که در فیلمنامه نویسی و عرصه سینما تواناست در داستان نویسی هم تبحر دارد.

عباسلو: شپارد از دوگانگی انسان ها پرده بر می دارد

عباسلو داستان‌های کتاب را ساده ولی با پیچیدگی خاص دانست و گفت:‌ کنش‌های داستان‌ها به خوبی یکدیگر را پشتیبانی می‌کنند تا خواننده نتیجه بگیرد. شپارد از دوگانگی انسان‌ها پرده برمی‌دارد. شخصیت یکی از داستان‌ها که به نظرم در داستانی‌های دیگر کتاب نیز ردپایی از او وجود دارد، درون‌گراست و شخصیت‌های درون‌گرا، دوگانه هستند. نویسنده با یک سری از کلمات و تصاویر، یک پیش‌زمینه ذهنی را در خواننده ایجاد می‌کند، اما در آخر داستان اتفاقی غیر از آنچه باید رخ می‌دهد. معمولاً این گونه آثار که عکس توقع خوانده پایان می‌یابد برای مخاطب جذاب است.

آبادیان نیز با تایید وجود این شیوه در این کتاب گفت: شیوه‌ای از داستان‌نویسی در آمریکا وجود دارد که پایان داستان در آن با غافلگیری همراه است. پایان باز از دیگر ویژگی‌های داستان‌های این مجموعه است. شپارد در پایان نظر قطعی نمی‌دهد و خواننده می‌تواند با پایانی متفاوت داستان را تمام کند. البته این کتاب چند داستان ضعیف دارد که در آنها در چند خط نخست نویسنده قصه را لو می‌دهد.

آبادیان: این کتاب نیازمند یک ویراستاری نهایی بوده است

نویسنده کتاب "سایه ظهر یک نفر" درباره پیوند سینما با این کتاب گفت: چارچوب ذهنی و تصویری که شپارد برای خواننده می‌سازد متاثر از کادر سینمایی است. مثلاً وقتی که شخصیت یکی از داستان‌ها تلفن را در باجه تلفن رها می‌کند و می‌رود گوشی رها شده مانند یک پاندول نوسان می‌کند که این نوسانگر به نوعی مانند شخصیت خود قهرمان داستان و ناشی از عدم قطعیت است.

احسان عباسلو در ادامه این جلسه با انتقاد از ترجمه کتاب گفت: در بعضی بخش‌های کتاب لحن ترجمه از ادبی به عامیانه تغییر می‌کند و روند عکس را نیز شاهدیم که به متن ضربه می‌زند و به نظرم کتاب فعلی باید ویراستاری شود. ضمن اینکه از 18 داستان متن اصلی 13 داستان در کتاب پیش رو موجود است و این باعث می‌شود که نتوانیم قضاوت صحیحی بر نگارش شپارد داشته باشیم.

عباسلو: شپارد در کتابش به فاصله نسلها اشاره دارد

آبادیان نیز با تاکید نیاز کتاب بر یک ویراستاری نهایی گفت: وجود داستان ناهمگون در میان این مجموعه دور از انتظار خواننده از شپارد است که چون متن اصلی کتاب را در دسترس نداریم نمی‌دانیم این مشکل نیز از ترجمه کتاب است و یا از متن اصلی.

عباسلو با اشاره به نمایش خلاء نسلی در داستان های کتاب "خواب خوب بهشت" گفت: به عقیده من این موضوع ناشی از فضا و دورانی است که شپارد در آن پرورش یافت. او که بعد از جنگ جهانی دوم در دوران جوانی به سر می‌برد، رویش بیتل‌ها و قیام‌های اجتماعی در جامعه آمریکا را نظاره‌گر بوده و به خوبی به فاصله نسل‌ها در کتابش اشاره کرده است. انسان‌ها در داستان‌های سام شپارد از هر طبقه و خانواده‌ای که باشند با یکدیگر فاصله دارند و نماد جاده و بی‌هدفی و سرگشتگی انسان مدرن به نوعی عناصر همیشگی نوشته‌های شپارد هستند.

 آبادیان رویکرد نویسنده را سینماگرایانه و اپیزودیک خواند و گفت:‌ شخصیت‌ها و نمادها در کتاب با یکدیگر ارتباط دارند. وقتی در کتاب به داستان "خواب خوب بهشت" می رسیم، شخصیت ناآرام داستان اول را می‌بینیم که به این قصه رسیده و در چارچوب آن قرار می‌گیرد. در پایان نیز خودخواهی و ناآرامی روانی دست از سر جامعه آمریکا بر نمی دارد همان طور که در داستان اول شخصیت قصه ناآرامی روانی و عدم تعادل دارد.

کتاب "خواب خوب بهشت" مجموعه‌ای داستان‌های سام شپارد، نویسنده، فیلمنامه نویس و بازیگر سینما است که امیر مهدی حقیقت آن را ترجمه کرده و نشر ماهی آن را با قیمت 2500 تومان و قطع جیبی منتشر کرده است.