به گزارش خبرنگار مهر، "شعله در زمهریر" نمایشی است که این روزها در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفته و داستان آن درباره فردی است که اهل بیت را فراموش کرده، اما به برزخ می‌رود و آنجا ماجرای فاطمیه را از نزدیک لمس می‌کند. به دلیل خوبی‌هایی که در حق مادرش کرده دعای او شامل حالش می‌شود و در نهایت حضرت زهرا (س) او را شفاعت می‌کند.
"شعله در زمهریر" به کارگردانی محمدرضا مداحیان برای پنجمین سال پیاپی در ایام فاطمیه اجرا می‌شود. این نمایش پیشتر در دانشگاه تهران، تالار وحدت و برج آزادی نیز به صحنه رفته است. اما این روزها برخی اهالی تئاتر معتقدند این اثر نمایشی با دعوت از نهادها و سازمان‌های مختلف در امر جذب مخاطب موفق بوده و به لحاظ کیفی در سطحی پائین قرار دارد.
در مقابل برخی نیز حضور و اقبال مخاطب را از نقاط قوت این نمایش مذهبی می‌دانند. کارگردان نمایش "شعله در زمهریر" در این گفتگو بیشتر به موضوع معاصرسازی و استقبال و حضور مخاطبان تئاتر پرداخته و البته از کسانی گلایه دارد که معتقدند سالن اصلی تئاتر شهر هر شب با بلیت میهمان پر از تماشاگر می‌شود.
* خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: در این پنج سال که "شعله در زمهریر" را اجرا کردید تا چه حد معاصرسازی را مد نظر قرار دادید؟
ـ محمدرضا مداحیان کارگردان "شعله در زمهریر": اگر نمونه پنج سال پیش نمایشنامه مطالعه شود تفاوت اساسی با اثر فعلی دارد. متن با استفاده از قابسازی‌های متنوع تصویری‌تر شده است. یاسین حجازی‌مهر نویسنده این اثر در دیالوگ‌نویسی تبحر دارد و متن اصلی پر از دیالوگ بود. ما سعی کردیم با کمک رسول نقوی و دوستان دیگر "شعله در زمهریر" را نمایشی و تصویری‌تر کنیم. از تمهیداتی نیز در این مسیر استفاده کردیم نظیر معاصرتر شدن شخصیت‌های ایرانی حاضر در نمایش.
* "شعله در زمهریر" نشاندهنده ناامیدی نسل امروز است و سعی می‌کند این نسل را با فرهنگ فاطمی بیشتر آشنا کند. برای برقراری این ارتباط چه تمهیداتی را مد نظر قرار دادید؟
- ما روایتی را نقل می‌کنیم که همه شنیده‌اند ولی از تابلوها و قاب‌هایی استفاده می‌کنیم که متنوع است و پیش از این استفاده نشده است و برای تماشاگر نسل امروز تعلیق به وجود می‌آورد. دیالوگ‌نویسی فاخر اثر یکی از تمهیداتی است که برای مخاطب جوان تعلیق به وجود می‌آورد. همچنین در تصویرسازی‌ها از ذهنیت خود تماشاگر استفاده می‌کنیم تا با ذهنیت و تخیل داستان را ادامه دهد. اگر در نمایش از مداحی به عنوان موسیقی استفاده شده سعی کردیم بهترین باشد. ما از مداحی به عنوان موسیقی در کار استفاده کردیم که تنها تعریف‌کننده داستان است و باورهای مردم را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
* استفاده از مداحی در فضایی که اتفاقی مذهبی روی داده خود به تنهایی می‌تواند مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد.
ـ ما در برخی صحنه‌ها زیر مداحی موسیقی را غالب و تنها در بخش پایانی از مداحی استفاده کردیم. نیتمان این نبوده که برحسب ناتوانی بخواهیم از مداحی استفاده کنیم. معتقدم تصویر و داستان نمایش است که مخاطب را پیش می‌برد و تحت تأثیر قرار می‌دهد و مداحی بدون کوچکترین تأثیرگذاری مورد استفاده قرار گرفته است. ضمن اینکه تم موسیقی مداحی مورد استفاده متفاوت است.
* آیا در طراحی صحنه نیز تمهیدی برای معاصرسازی داشتید؟
ـ برزخ فضای غالب نمایش است و ما در این پنج سال سعی کردیم هر چه بهتر این فضا را نشان دهیم. امسال نزدیکترین فضا را به برزخ به لحاظ طراحی صحنه داریم که البته به دلیل نداشتن بودجه کافی و ناهماهنگی‌های طبیعی نتوانستیم به شکل مطلوب برسیم. فاکتور رنگ را از طراحی صحنه حذف و از مواد نرم برای دکور استفاده کردیم تا بهتر بیانگر فضای برزخ باشند.
* شاید یکی از دلایلی که مخاطبان کمتر از نمایش‌های مذهبی استقبال می‌کنند پرداختن به کلیشه و نوع روایت تکراری این آثار است. "شعله در زمهریر" با استقبال مخاطبان همراه است، ولی نکته‌ای که از طرف برخی اهالی تئاتر مطرح می‌شود حضور مخاطبان میهمان با بلیت رایگان است. اینکه این آثار با دعوت از نهادها و سازمان‌ها سالن را پر می‌کنند.
ـ این روزها از اینکه در رشته تئاتر تحصیل کردم متأسف شده‌ام. زیرا از زمان تمرین "شعله در زمهریر" در تئاتر شهر و حتی زمان اجرا با حاشیه‌هایی که برای ما درست شده رغبتمان برای حضور مجدد در تئاتر شهر از میان رفته است. روزنامه‌های مختلف بحث این را می‌کنند که تئاتر تماشاگر و تبلیغات ندارد، در صورتی که اینگونه نیست.
"شعله در زمهریر" در سالن اصلی اجرا می‌شود و با تمام حرف‌ها مخاطب خوبی دارد ولی عده‌ای می‌پرسند که مداحیان کیست و از کجا آمده و چرا باید در سالن اصلی تئاتر شهر اجرا داشته باشد؟ سال 84 این نمایش را در تالار فردوسی دانشگاه تهران اجرا کردیم و هر شب میزبان یکهزار و 200 مخاطب بودیم. این واقعیت وجود دارد که تماشاگر تماشاگر می‌آورد.
گویا برخی دوست ندارند شاهد حضور جوانان در صحنه‌های حرفه‌ای تئاتر باشند و کارهای موفق را تخریب می‌کنند. متأسفانه در طول اجراها به جای اینکه به فکر برقراری ارتباط با مخاطب باشیم درگیر حاشیه‌ها شده‌ایم. متأسفانه به جای بررسی دلایل موفقیت کار ما و اینکه حضور مخاطب به دلیل موفقیت صحنه‌ای نمایش است، ما را مدام به حاشیه می‌برند.
بلیت‌های نمایش ما مجانی نیست و حتی اگر عده‌ای مدعی‌اند مجانی است پس چرا همه گروهها نمی‌توانند با بلیت مجانی سالن خود را پر از تماشاگر کنند؟ این در حالی است که اکثر کارها سعی در دعوت از میهمان برای پر کردن سالن دارند و تنها با اسم گیشه کارها اجرا می‌شود. من از این عزیزان می‌پرسم آیا می‌شود شبی هزار کارت دعوت پخش و سالن را پر از تماشاگر کرد؟
ما تا به این لحظه سه برابر بودجه کار هزینه کرده‌ایم. مردم فرق بین کار خوب و بی‌کیفیت را می‌دانند و با تبلیغات کلامی باعث حضور مخاطبان بیشتر در سالن می‌شوند. به جای این حرف‌ها باید به دلیل موفقیت کار ما توجه شود. ما به سوژه‌ای رسیده‌ایم که با تماشاگر ارتباط برقرار کرده و ریشه در باورهای مذهبی آنها دارد.
این درست نیست که گروهی جوان را که در کار خود موفق شده‌اند با اینگونه حاشیه‌ها تخریب کرد. مهم بهای بلیت نیست بلکه مهم وقتی است که تماشاگران می‌گذارند و تا انتها شاهد نمایش "شعله در زمهریر" هستند. چرا این اتفاق با وجود بلیت‌های میهمان برای سایر نمایش‌ها نمی‌افتد؟ امیدوارم روزی نقاط قوت کار بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
***
نمایش "شعله در زمهریر" ساعت 19:30 هر روز حتی شنبه‌ها تا نیمه خردادماه در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود. در این نمایش 90 دقیقه‌ای کار گروه تئاتر "تراب" مهران شجاع، وحید کریمی، علی باقری، احسان زهری و مداحیان به همراه جمعی دیگر از هنرمندان تئاتر بازی می‌کنند.
نظر شما