تماشای سالنامه نوروز از پنجره آیین های متنوع خراسان/بهار با "خشت تلی" و "کلمبه"

به گزارش خبرنگار مهر، نوروز سالنامه ای است که با آغاز آن دور تازه ای از گردش تقویم ورق می خورد و در دل این گردش، فرهنگ ها و آیین های متنوع مردم خراسان همزمان با شروع سال نو پنجره ای است که به سوی شمال و غرب و جنوب گشوده می شود و هر کس را میل تماشا باشد به این آداب با چشم دل می نگرد.

در سرزمين پهناور خراسان، جشن بزرگ باستاني نوروز در شهرستان های مختلف استان با فرهنگ متنوع مناطق رنگ و بوي آن نواحي را گرفته هر چند که اکنون برخی از سنت ها و آداب به فراموشي سپرده شده اما به برخي از آن ها همچنان عمل مي شود.

پختن آش "جوشواره" در آخرین روز از سال کهنه

نگاهی به آداب و رسوم نوروزی خراسان نشان می دهد که در میان تمامی رسوم مردمان این دیار شوق همبستگی، انداختن سبزه و دیدار بزرگترها بیش از دیگر رسوم زنده و تازه است و هنوز هم كوچكترها در عید از بزرگترها عیدی می گیرند و بزرگترها روز اول عید را در خانه می مانند تا كوچكترها به دیدار آنها بیایند.

در این خطه گسترده از سبزوار تا قوچان و از نیشابور تا گناباد استقبال از نوروز و جشن سال نو با آداب و فرهنگ های گوناگون انجام می شود.

مردم شهرستان سبزوار با آداب و رسومی که خاص و مختص آنان است به استقبال از بهار و سال جدید می روند و اغلب در آخرین روز از سال کهنه که توسط این مردمان پاک سرشت "علفه" نامیده شده آش "جوشواره" می خورند.

با نزدیک شدن به آخرین روز سال بانوان این شهرستان با رفتن به دشت و باغ، سبزی بیابانی جمع می کنند و با پختن جوشواره مقداری از آن را میل و بقیه را برای نهار اولین روز سال جدید می گذارند تا شادابی و سرسبزی را در روزهای آغازین سال جدید تجربه و تا آخرین روز سال با دلی خوش و زندگی سراسر از سرسبزی روزگار خود را بگذرانند.

مردم دیار سبزوار سینه به سینه با حفظ این رسم و آداب کهن برکت را در سفره هایشان جاری می سازند.

رسم "پای" نیز یکی دیگر از رسوم محلی و خاص مردمان دیار سبزوار است مطابق این آئین شب عید بزرگترها هرغذایی را که به این غذا به اصطلاح "پای" می گویند برای كوچكترها و فامیل می‌بردند و با این کار می خواهند تا کوچکترها فردا صبح اول وقت به خانه‌ بزرگترها بیایند.

"خشت تلی" غذای محلی شب عید

آداب و سنن غذایی سبزواریها نیز در شب عید جالب است، آنان با پختن غذای محلی خشت تلی که در آن برنج با رشته آش تفت داده می شود به استقبال بهار می روند.

مردمان دیار سبزوار قبل از خوردن خشت تلی با چیدین قرآن، آیینه، كشمش، نخود، پول، تخم‌مرغ و جوز بر سر سفره هفتن سین برای آغاز سال نو آماده می شوند.

با آغاز عید دیدنی ها نیز كوچكترها با رفتن به خانه بزرگترها 'بُت بُتی می گیرند و این کلمه همان عیدانه است که از طرف بزرگترها به شکل پول، لباس یا هر وسیله ای دیگری به افراد کوچکتر خانواده داده می شود.

روز سیزدهم عید هم تمامی اعضای خانواده دور هم جمع می شوند و به امامزاده یا ییلاق می‌ روند، مردها در آنجا كشتی می‌‌گیرند و تابخوری و گره زدن علف ها هم از جمله آداب و رسوم این روز است.

انداختن "سبزنا"

در شهرستان قوچان نیز که در قدیم نامش خبوشان بود عید نوروز با آداب و سنن خاصی برگزار می شود و مردم این سامان از روزگاران قدیم تاکنون با نزدیک شدن بهار به خانه تکانی منزل می پردازند و معمولا يک ماه پيش از فرا رسيدن نوروز مردم این شهر برای تهيه لباس نو و لوازم پذيرائى راهی بازار می شوند و دو هفته پيش از تحويل سال نو سبزه یا به گویش محلی این مردم ”سبزنا“ مى‌اندازند.

سبز کردن سبزه، توسط بانوی خانه انجام می شود و در این رسم یک مشت عدس، گندم وشاهی در ظروف سفالین یا بشقاب با نیت سلامتی و گشایش در کارها ریخته می شود.

 به عقیده برخی از مردم قدیمی در این شهرستان اگر سبزه ها یک دست رشد کند، آن سال توام با سعادت و برکت برای خانواده است.

آداب "مرغنه" در شب چهارشنبه سوری

آداب مرغنه هم از آیین هایی است که قبل از نوروز و شب چهارشنبه سوری توسط بچه های محل انجام می شود و آنان سبدی را برمی دارند و به سمت خانه های همسایه ها به راه می افتند و می گویند: "مرغنه مرغنه، فلان کس کنج خنه نشسته، قرآن مخنه" و بعد صاحب خانه هم تعدادی تخم مرغ را در سبد آنها می گذارد.

 همچنین برخی از مردم این خطه در شب چهارشنبه سوری همانند سایر مردمان خراسان رسم قاشق زنی را اجرا می کنند و به صورت ناشناس با بستن روبند به در خانه ها رفته به وسیله زدن قاشق بر کاسه ای از اهل خانه پول یا آذوقه ای می گیرند.

گاهی هم در این شب با نظارت بزرگ ترها در خیابان آتش درست می شود و بعد از روی آتش می پرند و در این میان شعرهایی محلی می خوانند.

آیین چله چخدی هم که نوعی آتش بازی است معمولا در چند روز مانده به عید اجرا می شود و مطابق این رسم مردم از رفتن زمستان ابراز شادمانی می کنند و می گویند: " چله چخدی بهار گلدی، دنه دنه انار گلدی" و این جمله به معنای این است که چله بزرگ هم تمام شد و بهار رسید.

بعد از آیین "چله چخدی" مردم برای خرید لوازم سفره هفت سین به بازار می روند و دو ساعت مانده به تحویل سال سفره هفت سین را می گسترانند و بزرگترها نیز با گذاشتن قرآنی که در لابه لای صفحاتش پول اسکناس یا سکه گذاشته شده بعد از تحویل سال به کوچکترها و اعضای خانواده عیدی می دهند.

برگزاری مسابقات کشتی با چوخه در روز 13 بدر

بر سر این سفره تمامی اعضای خانواده با وضو می نشینند و منتظر حلول سال نو می شوند و ساعتی پس از تحویل سال، دید و بازدیدها شروع می شود و کوچک ترها به دیدار بزرگ ترها و پدر و مادر می روند و در روز دوم عید نیز مردم محله قسمت دوم و سوم و چهارم شهر از ساکنين قسمت اول بازديد مى‌کنند.

روز سوم مردم محله قسمت سوم و چهارم و اول به ديدن ساکنين قسمت دوم مى‌روند و روز چهارم مردم قسمت چهارم و اول و دوم به ديدار مردم قسمت سوم و روز پنجم مردم محله قسمت اول و دوم و سوم به ديدن ساکنين قسمت چهارم مى‌روند.

در روز ۱۳ فروردین ماه نیز مردم قوچان به دامان طبیعت می روند و با طبخ آش های محلی روزهای تعطیلات نوروز را به پایان می رسانند.

البته بنا به رسم قدیم در این روز مسابقات بزرگ کشتی با چوخه در مناطقی از شهرستان همچون شهر کهنه قوچان، سلطان زیرابه و روستای رهورد برگزار می شود.

در شهرستان تايباد هم بسیاری از اعیاد ملی همچون عید نوروز با آداب و رسوم ویژه و خاصی به عنوان پيشاني ورودي شرق کشور برگزار می شود و در این خطه برادران شيعه و سني با حفظ وحدت و همدلی با نزدیک شدن به ایام نوروز تمهيدات لازم را فراهم کرده و با تميز کردن منازل به استقبال از بهار می روند.

مردم این شهرستان قبل از عيد همانند بسیاری از اهالی خراسان به خانه تکاني می پردازند و گاهی داخل اتاق را با خاک رس تعمير و با دوغ آب به ديوارهاي خانه مي زنند و آ ن ها را تميز و براق مي کنند.

سپس ظروف مسی را سفید کرده، سماور برنجي را براق و چراغ هاي گردسوز را برای تزئین در بالای طاقچه قرار می دهند و بعد در نیمه اسفند با انداختن سبزه گندم یا عدس بر روی کوزه هاي سفالي به سراغ تخم مرغ ها می روند و آنها را با روناس يا پوست پياز رنگ مي کنند.

خرید لباس نیز 3 هفته قبل از آمدن عید در این شهرستان مرسوم است و معمولا اعتقاد بر اين است که  اگر در اول سال اصطلاحا "سر از يخه نو به در شود" ثواب دارد و اگر به لحاظ مالی امکان خرید نداشته باشند لباس قدیمی خود را وصله مي کنند و در ایام نوروز می پوشند.

آئین کلوچه پزان در تایباد

آئین کلوچه پزان نیز رسم ديگر تايبادي ها است و مطابق این آئین سه روز قبل از تحويل سال، مقدار زيادي کلوچه قندي و نان در تايباد پخته مي شود.

این پخت نان برای این است که موقع تحويل سال هر خانه اي از نان و برکت پر باشد و طبخ کلوچه ها نیز براي شيريني کام میهمانان نوروزی مورد استفاده قرار می گیرد.

مردمان سرزمین هنرپرور نیشابور هم در روزهای قبل از آمدن عید نوروز با خانه تکاتی و گرد گيری وسائل منزل را جابه جا کرده و با انجام تغییرات آماده استقبال از سال جدید می شوند.

 از يکی دو ماه مانده به عید نوروز مردم این شهرستان به بازار مي روند و با خرید لباس و لوازم منزل شور و نشاط را به خانه هایشان می آورند.

آنان شب آخرین چهارشنبه ی سال نیز بیرون از خانه آتش می افروزند و اهل خانه از روی آتش می پرند و ناراحتی ها و نگرانی های سال کهنه را به آتش می سپارند، تا سال نو و عید  نوروز را با آسودگی و شادمانی آغاز کنند.

در مرحله بعد و چند روز به آمدن عید نوروز با رنگ کردن تخم مرغ و تزئین آن شادابی و نشاط را در فضای خانه ایجاد می کنند.

در روز سیزده بدر نیز هر کس با خانواده و اقوام خود به دامنه کوه‌ و دشت می رود و زنان هر خانواده با جمع شدن به دور هم با طبخ آش رشته و کوکوی سبزی فضای همدلی و دوستی بیشتری را در آخرین روز تعطیلات نوروزی ایجاد می کنند.

چرخش تخم مرغ نشانه آغاز سال نو شمسی

در تربت جام نیز استقبال از بهار با سنت هایی که از قدیم مرسوم بوده انجام می شود و در نیمه دوم اسفند مردم این منطقه با نظافت منزل و کاشتن سبزه چشم انتظار آمدن سالی نو هستند.

یک هفته قبل از سال نو برای خرید سفره هفت سین به بازار می روند و در روز عید تخم مرغ های رنگ کرده را به بچه ها هدیه می دهند.

 یکی از رسم های مرسوم دیگر در بین این مردم که در گذشته رایج بوده گذاشتن آینه به صورت مسطح بر روی سفره هفت سین و قرار دادن تخم مرغ های رنگ کرده بر روی آینه است، آنان با این کار باور داشتند که در لحظه تحویل سال این تخم مرغ ها می چرخد و چرخش تخم مرغ نشانه آغاز سال نو شمسی است.

در لحظه آغاز سال جدید پدر بزرگ و بزرگترهای خانواده بر سر سفره هفت سین آیةالکرسی تلاوت می کنند و هر یک از اعضای خانواده با بستن چشم هایشان دعا و آرزویی را در زیر لب زمزمه کرده و اعتقاد دارند هر آرزو و خواسته ای که داشته باشند در آن لحظه برآورده می شود.

مردم تربت جامی معتقدند که لحظه سال تحویل هر ساعت از روز یا شب باشد، بهتر است که اعضای خانواده خواب نباشند و سر حال و آماده و با وضو در کنار سفره سال نو بنشینند.

در این منطقه بعد از خواندن دعای"یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبر اللیل و النهار یا محوّل الحول و الاحوال حوّل حالنا الى احسن الحال" پدر بزرگ ها با باز کردن قرآن عیدی خود را به کوچکترها می دهند و کوچک تر ها هم دست بزرگترها را می بوسند و حلول سال نو شمسی را به همدیگر تبریک می گویند.

پذیرایی از میهمانان با شیربرنج

مردم این شهرستان در روز عید نوروز با کلوچه های محلی که از جوانه گندم درست شده از میهمانان پذیرایی می کنند و برخی از خانواده ها نیز هنوز رسم دارند که با تخمه و بادام شور هنگام دید و بازدید از میهمانان پذیرایی کنند.

یکی دیگر از رسوم قدیمی مردم این منطقه پختن سمنو است و هرکس که برای عید به منزل آنان می آید، با شیربرنج یا سمنو از آنان پذیرایی می شود.

مردم این منطقه از آداب و رسوم اصیل و بومی خود در نواهای شعر دوبیتی و چهاربیتی استفاده کرده اند و آن آداب را سینه به سینه و نسل به نسل به امروز منتقل کرده اند طوری که امروزدر اشعار شاعران بزرگ تربت جامی نوروز، جلوه گاه خاصی دارد.

این اشعار به ویژه در آثار مشاهیر کهن جام از جمله دیوان شیخ احمد جامی به چشم می خورد؛ اشعاری همچون: صبح فیروزی برآمد/ باد نوروزی بخاست/ اول صبح است برخیز، آخر دنیا فناست/ سر برآر از خواب غفلت/ گوش و هوشت را بدار/ ناله کروبیان بشنو که بر اوج سماست/ ماهیان در بحر در تسبیح و مرغان در هوا/ کوه و دریا و درختان جمله در ذکر خداست/ شاخ ها سر در سجود آورده اند سوی هوا/ بر زمین برگ و گیاه و سبزه در حمد و ثناست/ دل در این زندان سرای عالم فانی مبند/ کاین جهان روی آب و عمر بر باد هواست.

رنگ و بوی نوروز در تربت حیدریه

بنابراین همه نگاه های ادبی و عرفانی به عید نوروز، این نکته را می رساند که در تربت جام علاوه بر دیدگاه بومی، اهل ادب و فرهنگ و عرفان تربت جام و مشاهیر آن، به نوروز به عنوان فصل تحول انسان ها می نگریسته اند.

عید باستانی نوروز در هر گوشه ای رنگ و بويی دارد و در تربت حیدریه هم سال نو با فرهنگ بومي، محلي و منطقه اي خاصی جشن گرفته می شود گرچه اين آداب و فرهنگ در حال حاضر تا حدود زیادی فراموش شده اما هنوز برخی از رسوم همچون شستن فرش ها، تميزي در و ديوار و پنجره ها و پختن شيريني هاي زنجبيلي، پادرازي، قطاب هاي پر از سبزي هاي بياباني و قلفتي هايي با روغن حيواني و پر از زيره و کنجد و نان قندي هنوز در میان این مردمان رایج است.

در این منطقه با آغاز سال نو ديد و بازديدها از بزرگان خاندان شروع شده و هنگامی که وارد منزل بزرگترها مي شوند با مقداري نان محلي و نمک توسط صاحبخانه پذیرایی می شوند و این عمل در واقع نماد آن است که افراد هم نمک شده و معتقدند که در طول سال به حرمت هم نمک شدن، تعهدي اخلاقي دارند که از جان و مال و ناموس يکديگر دفاع کنند.

مردم این شهرستان هنگام دید و بازدید از افراد فامیل اگر بين دو خانواده کينه اي وجود دارد بين آن ها آشتي برقرار می کنند و عداوت ها و نارضايتي ها را از بين می برند و ناپايداري جهان را به آنان گوشزد می کنند و به آنان يادآور می شوند که "آنچه نپايد، دلبستگي نشايد."

در مراسم سيزده بدر نیز گاه خانواده ها دور هم جمع شده و جوان ترها، به زورآزمايي و در نتيجه آماده سازي هاي بدني مي پردازند و یا در دامن طبیعت بزرگتر خانواده رهبري گروه را بر عهده مي گیرد و گذشت سال را گوشزد و از آنان مي خواهد کارهاي برجسته اي را که در ذهن و خاطره شان نشسته، براي جمع بازگو و بهره هاي مثبت آن حرکت ها را براي جمع بيان کنند چرا که در این شهرستان اعتقاد بر این است که ذکر این خاطرات تاثيراخلاقي فراوانی دارد.

مردمان شهر قنات و قنوت ظرف های مسی را سفید می کنند

مردمان شهر قنات، قنوت و قناعت (گناباد) هم با اعتقاد به انجام آداب و رسوم زيباي نوروز تولد طبيعت را جشن می گیرند و قبل از آغاز سال نو خانه تکانی کرده و ظرف هاي مسي را به رويگرها مي دهند تا آن ها را سفيد کنند.

مادربزرگ ها هم دو هفته قبل از عید نوروز گندم، عدس و نخود در بشقاب هايي خيس مي کنند و يا عدس و گندم و خاکشير روي پارچه پهن کرده و پشت کوزه اي چسبانده تا برای عید سبز شود و این کار به لهجه آنان "کاکل" است، همچنین آنها رسم دارند از يکي دو روز مانده به عيد سمنو بپزند.

بانوان دیار قنات و قنوت هم یک هفته پیش از سال نو شيريني های "کلمبه" و"قطاب" و نان خانگی را در شکل و اندازه هاي مختلف مي پزند و براي سفره عيدشان آماده مي کنند.

 آنان معتقدند که باید نان دان هر خانه تا ۱۳ روز اول سال پر باشد و نانی از بازار خريده نشود.

گنابادی ها روز قبل از عيد را که آنان "علفه" مي گویند بر سر مزار تازه رفته ها مي روند و برايشان فاتحه قرائت می کنند و بر انجام این رسم مقید و پایبند هستند و در حقیقت آخرين روز سال که فرا مي رسد مراسم عيد تازه گذشتگان يا همان مردگان سال برگزار مي شود.

"علفه" نام سنتي کهن در فرهنگ مردم گناباد است که در آستانه نوروز براي به ياد آوردن رفتگان از دنيا برگزار مي شود و در بسياري از شهرها و روستاها هنوز معتقدند بايد ارواح مردگان را هم در اين شادي سهيم کرد و با ياد آنان، دعاي خير براي خود و خانواده  طلب کرد.

رسم "جیگی جیگی ننه خانم" یا همان حاجی فیروز

در شب عید نیز زنان اين منطقه رشته پلو می پزند تا رشته ها و گره های زندگیشان تا آخر سال باز شود و سعادت و برکت را در طول سال نو  شاهد باشند.

یکی دیگر از رسوم معروف مردم این شهرستان "جیگی جیگی ننه خانم" است و با آغاز سال نو تصنیف خوانی های حاجي فيروز که به لهجه مردمان گناباد "جيگي جيگي ننه خانم" تلفظ می شود در کوچه و خیابان های این شهر به گوش می رسد.

"جيگي جيگي ننه خانم" نام تصنيفي است که حاجي فيروز با دايره و تنبک مي خواند و مردم گناباد هم او را با اين تصنيف مي شناسند، سردسته گروه جيگي جيگي يا همان حاجي فيروز در خانه ها مي رود و با هم خواني تصنيف از مردم کمک جمع مي کند تا امورات خود را در عید بگذراند.

پاکيزگی هنگام ورود سال نو نيز از آدابي است که گنابادي ها به آن اعتقاد دارند و آئین حنابندان يکي ديگر از آداب نوروز در این دیار بوده و چندین روز قبل از سال نو مردمان این شهرستان با رنگ کردن موهاي سر و انگشتان خود به استقبال نوروز مي روند.

برگزاري مراسم ختنه سوران هم هنوز در میان این مردمان پررنگ تر از سایر رسوم در عید نوروز انجام می شود.

مطابق این رسم جشنی به مناسبت سلامتی کودک پس از ختنه کردن در عید نوروز برپا می‌شود و رسم بر این است که میهمانان برای کودک تحفه‌ای بیاورند.

فرستادن عيدانه براي دختران نامزد دار يا عقدي از طرف خانواده داماد از آئین هایی است که گنابادی ها در گذشته های دور انجام می دادند.

جمع شدن دختران گنابادی در محلي به نام "نوروزگاه"

تعدادي از زنان فاميل با گذاشتن کفش، روسري، چادر، کله قند و قطعه اي طلا در جعبه با شادي و سرور به خانه دختر رهسپار مي شوند و هدايا را تقديم مي کنند، هر چند که این رسم کم و بیش در میان تمامی اهالی خراسان در عید نوروز مرسوم است.

جمع شدن دختران گنابادی از سوم تا سيزده، در محلي به نام "نوروزگاه" یکی از رسوم جالب و شیرین این مردمان است دراین محل جشني اختصاصي براي دختران و زنان منطقه برگزار مي شود.

در روز ۱۳ فروردين دختران به سبزه زارها مي روند و براي گشايش بخت و براي پيدا شدن شوهري لايق، سبزه، گره مي زنند و با هم مي خوانند "سيزده به در چارده به تو، سال دگه خونه شو، هه کوت کتو هه کوت کتو." و جوان تر ها نیز بازی های اوستا زنجيرباف، يک لنگي يا لي لي، بجول بازي، گردو بازي، درنه بازي، تيله بازي، کبد بدي و يک قل و دوقل را بازی می کنند.

"رخت‌ بعد عيد‌، بريِ گل‌ منار‌ خبه"

کاشمری ها هم که در این میان به جشن عید نوروز و استقبال از آن سخت پایبندند معمولا ماه ها قبل از پایان سال کهنه با شنیدن صدای پای بهار خانه تکانی می کنند و پایبندند نباید خانه تكاني را به‌ شب‌ عيد‌ بگذارند چون اگر خانه يا اتاقي‌ را در اين‌ شب‌ سال‌ جارو‌ كنند، مورچه‌ زياد‌ مي‌شود‌ يا بلا‌ پيش مي‌آيد بنابراین از ماه ها قبل فرش‌ها و پرده ها را شسته و لوازم‌ كهنه‌ و فرسوده‌ و كم بهاء را به دور مي‌ريزند. 

بانوان این منطقه در تمیز کردن ذره‌هاي‌ گرد و غبار‌ از گوشه‌هاي سقف، در و پنجره‌ و دستگيره‌ها‌ وسواس خاص دارند و رسم است تا در شب‌ عيد همه‌ چيز پاكيزه‌  باشد تا خانه از پلیدی ها دور شود.

بانوان از اواسط اسفند ماه به سبز كردن سبزه در داخل بشقاب مي‌پردازند و معتقدند كه اگر چشم ناپاك به سبزه بيفتد، سبزه قهر مي‌كند و سبز نمي‌شود.

همچنین مردم دیار ترشیز ( کاشمر) چند هفته‌ به نوروز‌ به بازار می روند و لباس‌نو می خرند و از همين‌ جا‌ست‌ كه‌ در ضرب المثل هاي محلي كاشمر گفته‌اند "رخت‌ بعد عيد‌، بريِ گل‌ منار‌ خبه" و يا " كَل‌ كلاه‌ مِخه‌ بري‌ عيدش‌" .....

آنان برای پهن کردن سفره هفت سين نیز آداب خاصی دارند و قبل از تحويل سال سفره سفيدي در وسط اتاق مي‌گسترانند و با چیدن هفت عدد سین، شمع، قرآن، آينه، تكه‌اي نان و ظرف عسل را نیز در سفره قرار می دهند.

علاوه بر اينها يك كاسه آب نيز در گوشه‌اي قرار مي دهند كه داخل آن چند ساقه سبزه ديده مي‌شود مقداري آجيل و شيريني هم در دو بشقاب جداگانه مي‌ريزند و در سفره قرار مي‌دهند.

ماهي قرمز نماد رزق حلال

در اين سفره آب علامت روشنايي، سبزه علامت خرمي، شمع نشانه "طول عمر" و ماهي قرمز نماد رزق حلال است.

کاشمری ها جدایی از سفره هفت سین سفره ي نوروزی هم دارند و آن را در اتاق پذيرايي پهن مي‌كنند و در این سفره شيريني‌ها و خوراكيهاي نوروزي، كشمش، نخود، نقل، خرما و هسته زردآلو بسته به استطاعت مالي و موقعيت اجتماعي صاحبخانه چیده می شود.

مردم منطقه‌ كاشمر براي‌ پذيرايي‌ از ميهمان‌ها، در ايام نوروز‌ شیرنی باقلوا، نان‌ بادامي، نان‌ نخودي، نان‌ نارگيلي‌، نان جفتي و نان برنجي را تهیه می کنند و مقداري‌ كشمش‌، نخود‌چي‌، انجيرخشك، خرما، زنجيفل، كشته قطاب، كلوچه‌ و انواع‌ تخمه‌ را در كاسه‌ و بشقاب‌هاي متعدد مي‌ريزند‌ و روي‌ سفره‌ نوروز‌ كه در وسط‌ اتاق پهن‌ كرده‌اند، قرار مي‌دهند.‌

در هنگام تحویل سال نو نیز عده‌اي به مساجد و امامزاده‌هاي مي‌روند و دعا مي كنند و گروهي نيز در خانه نزد زن و فرزند خود مي‌مانند.

برخی از مردم کاشمری هنوز اعتقاد دارند كه انسان در موقع تحويل سال نبايد از خانه و كاشانه خود دور باشد، والا تمام يا قسمت اعظم سال را به دوري از خانواده خود مبتلا خواهد شد.

بستن حنا به دست و پا

رسم است که روز قبل از عيد همه به حمام بروند و سر و تن را شسته و به دست و پاي خود حنا ‌بندند، لباسهاي نو بپوشند و با دود کردن اسپند میمنت و سعادت را در زندگی خود جاری سازند.

مردم كاشمر در طول مدت دوازده روز اول سال و هنگام دید و بازدید با لهجه ي محلي مي‌گويند: "عيد شما مبارك بَشَه"، "صد سال به اي سالا"، " مباركا بَشَه،" "زير سايه امير‌المؤمنين،" "زير سايه حضرت رضا"، «اسعد ا… ايامكم" و "ايامكم سعيد" و عید را به هم تبریک می گویند.

در منطقه كاشمر بزرگترها از سكه و تخم مرغ رنگ كرده تا شيريني و آجيل را به کوچکترها عیدی می دهند و در روزهاي عيد بچه‌ها در كوچه‌ها با تخم‌مرغ‌ها و سکه ها بازي مي‌كنند.

مشهد نیز که مرکز استان پهناور خراسان رضوی است به هر کدام از آداب و رسومی که در هر یک از شهرستان ها مرسوم است پایبند بوده اما بزرگترین رسمی که در میان این مردم همواره به آن عمل می شود رفتن به حرم امام رضا (ع) در هنگام تحویل سال و دعا برای دوستان و آشنایان است.

 آنان به این ترتیب از پروردگار و امام هشتم می خواهند تا سالی توام با خوشی، سلامتی و بركت را برایشان رقم بزند.

گزارش: مرضیه صاحبی