به گزارش خبرگزاری مهر، امروزه به مشاركت به عنوان مولفه اساسي و تفكيك ناپذير توسعه نگريسته و روزبه روز بر اهميت آن تاكيد مي شود. در عين حال دموكراسي را به عنوان هدف و پيامد توسعه دانسته اند. به گونه اي كه توسعه را به مثابه آزادي و نيل به دموكراسي تعريف مي نمايند. اهميت مشاركت اجتماعي و سیاسی در كشورهاي در حال توسعه به دليل برخورداري از منابع انساني و ضرورت بسيج آنها در قالب مشاركت موثر و سازمان يافته در فرآيند توسعه متوازن و پايدار مبتني بر برنامه ريزي غير متمركز جايگاه ويژه اي مي يابد.
در دهه هاي اخير، توجه به پديده مشاركت و تاكيد بر نقش آن به عنوان يكي از مهمترين عوامل توسعه برجسته شده است. به رغم ديدگاههاي سنتي، نگرش نوين توسعه با تاكيد بر اهميت نقش مردم در فرآيند توسعه و با رويكرد توسعه درون زا،به مردم به عنوان عناصر فعال و خلاق در روند توسعه مي نگرد. بدين ترتيب در اهداف راهبردهاي توسعه، اعتقاد به لزوم مشاركت فعال گروههاي وسيع جامعه در تصميم گيريهاي سياسي و اجتماعي مورد تاكيد قرار گرفته است.
شرط لازم براي ايجاد الگوي توسعه اين است كه افراد ذينفع فعالانه در برنامه آن دخالت داشته باشند و نسبت به امور توسعه احساس مسئوليت كنند و در صورت لزوم، برنامه بتواند از نيروهاي داوطلب و منابع محلي ياري گيرد. در اين صورت نظارت محلي مردم در باب پيشرفت و دستاوردهاي توسعه سبب حمايت آنان از پيامدهاي توسعه مي شود.
در حالي كه تجربه مشاركت فعال مردم در طراحي و اجراي برنامه هاي رفاه و خدمات اجتماعي در طول تاريخ وجود داشته است، ليكن تنها در اين اواخر است كه مفهوم مشاركت بخشي از ادبيات بين المللي توسعه گرديده است.
در نزد بسياري از نظريه پردازان، مشاركت به عنوان يك نوع باور و پيش نياز هر طرح يا بر نامه موفقيت آميز براي بهبود زندگي مردم و توسعه اجتماعي مطرح مي باشد. لذا امروزه سازمان هاي مختلف بين المللي با بينشي جديد نسبت به توسعه و تاكيد بر ارزشهاي انسان گرايي و خلاقيت گروهي، مشاركت را به عنوان نياز بشر و راهكار اصلي توسعه جوامع پذيرفته و در برنامه هاي خود به نقش بسيار مهم مشاركت مردمي تاكيد دارند.
توسعه به وجود آوردن تغييرات اساسي در ساخت اجتماعي، گرايش ها و نهادها براي تحقق كامل هدفهاي جامعه است و تا همه مردم آگاهي همگاني از تغييرات و نياز مطابقت با آن در امر توسعه مشاركت اصيل نداشته باشند ادامه توسعه ممكن نخواهد بود. اهميت مشاركت مردمي در برنامه هاي توسعه به گونه اي است كه مشاركت مردمي به عنوان يك سياست اساسي در راهبردهاي توسعه ملي به كار گرفته مي شود.
از ديدگاه بسياري از صاحب نظران توسعه مشاركت شرط اصلي توسعه است كه پيوند وثيقي با درجه صنعتي شدن و توسعه اجتماعي-اقتصادي جامعه دارد. صاحب نظران مشاركت را به عنوان زير بناي پيشرفت جامعه و از شرايط لازم براي توسعه قلمداد نموده است.
مشاركت جز اساسي و لاينفك توسعه به شمار آمده و در غياب آن طرح و بر نامه هاي توسعه با شكست روبرو مي گردند. تفاسير متعددي از مفهوم مشاركت به نقش موثر آن در روند توسعه جامعه تاكيد شده است مشاركت با استفاده ازكمك داوطلبانه اجتماعي و بهره گيري از منابع داخلي در جهت تحقق توسعه و كاهش هزينه هاي آن موثراست.
همچنين مشاركت اجتماعي از طريق سازماندهي گروهها،سر مايه هاي اجتماعي و عمومي جامعه را گسترش مي دهد. علاوه بر آن، مشاركت وسيله اي است كه گروههاي فرعي و حاشيه اي را قدرتمند مي سازد تا بدين وسيله منابع و خدمات دولتي را توسعه دهند. معيار توسعه اين است مردمي كه قبلا منفعل فرض مي شدند، اينك مي توانند فعالانه در سرنوشت اجتماعي و سياسي خودشان نقش فعال داشته باشند.
انواع مختلف توسعه نيازمند شكل هاي مختلف مشاركت است. توسعه مردم محور كه اولويت را به تامين نيازهاي اوليه انساني، ايجاد شغل، اتكا به خويشتن، فعال گرايي و تنوع فرهنگي اختصاص مي دهد نيازمند نوعي از مشاركت است كه در آن افراد غير نخبه نقش فعالي در تشخيص مشكلات خود ايفا مي كنند به نظر وي، مشاركت ويژگي مطلقا ضروري هر نوع از توسعه مي باشد و جايي كه توده اي از مردم در تشخيص مشكلات به ارائه نظر مي پردازند و فعالانه از ابتدا درگير تصميمات و عمليات توسعه مي باشند. توسعه شانس محكمي در تمركزبر نيازهاي اساسي انسان دارد و طرح هايي توسعه توام با مشاركت با موفقيت هاي بيشتري نسبت به طرح هاي از پيش طراحي شده دست يافته اند.
نظر شما