به گزارش خبرگزاری مهر، این كارگاه با حضور امیر اثباتی طراح صحنه سینمای ایران و جمعی از اعضای انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی و همچنین طراحان صحنه برپا شد.
در ابتدای جلسه کیوان کثیریان رئیس انجمن، هدف کلی این جلسات را آشنایی نسبی و اصولی اعضا با تخصص های مختلف دانست و بیان کرد: نیاز است تا بیشتر با تخصص‌های سینمایی آشنا بشویم و بی‌شک این شناخت می‌تواند در قضاوت‌های ما و ارتقا كیفی مطالبی که می‌نویسیم موثر واقع شود.
بعد از او امیر اثباتی نیز در ابتدای صحبت‌های خود اشاره كرد که قرار نیست در این نشست طراحی صحنه فیلم آموزش داده شود بلکه هدف ارائه شناخت کلی و زاویهٔ دید نسبی به این وجه مهم از سینما است.
طراحی را جزئی مهم در ساختار یک فیلم بدانید
طراح صحنه «طلسم» افزود: سعی من این است وظایفی را که طراحی در ساختار فیلم بر عهده دارد با شما در میان بگذارم تا از این پس طراحی را جزئی مهم در ساختار یک فیلم بدانید.
وی در ادامه به واژگان مختلفی که در بخش طراحی صحنه در عنوان‌بندی فیلم‌ها استفاده می‌شود اشاره کرد و گفت: اشتباه‌های زیادی در این بخش وجود دارد و ترکیباتی مثل مدیر هنری، کارگردان هنری، طراحی هنری و طراحی صحنه تقریباً همه به یک معنی استفاده می‌شوند درحالیكه عنوان (طراحی صحنه) معادل Art Director است.
طراح صحنه فیلم «نرگس» ادامه داد: از سال ۱۹۰۸ كه دوربین‌ها متحرک شدند، دوربین ثابت و صحنهٔ ثابت کنار گذاشته شد بنابراین صحنه‌ها تبدیل به فضایی شدند كه باید شکلی هنری پیدا می كردند. با ظهور گریفیث و توسعهٔ داستان‌‌ها، طراحی صحنه فیلم‌ها هم جدی‌تر و جزئی مهم از فیلم شد. سال ۱۹۳۹ که فیلم «بربادرفته» ساخته می‌شد ویلیام کامرون منزیس طراح صحنه از قبل فیلم را روی کاغذ با تمام جزئیات نقاشی و آماده کرده بود. به گونه ای نقش این طراح در فیلم بارز بود که رئیس كمپانی پارامونت لقب (پروداکشن دیزاینر) را به او داد به مفهوم طراحی که می توانست به تمام مراحل اجرایی فیلم از هزینه‌ها تا برپا کردن دکورها، شکل لباس و حتی كیفیت فیلمبرداری نظارت کند.
طراح صحنه به عنوان چشم سوم کارگردان
طراح صحنه «بانوی اردیبهشت» با بیان اینکه امروز هم در عنوان بندی فیلم‌ها از همین اصطلاح (پروداکشن دیزاینز) استفاده می شود، بیان کرد: در اغلب فیلم‌های معروف مثل «چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد» طراح صحنه با توجه به ابعاد مختلف فیلم حتی می تواند در گریم و دیگر موارد دخالت داشته باشد. در حال حاضر اغلب طراحان صحنه مشهور دنیا قبل از شروع فیلمبرداری، صحنه‌های فیلم را به صورت مجازی می‌سازند تا به عنوان چشم سوم یک کارگردان بتوانند فضای کلی از کار به او ارائه دهند. پیشنهادی که من به عنوان اسم برای اینگونه کارها در فیلم داده ام اصطلاح مدیر طراحی است.
طراح صحنه «پاداش سكوت» با اشاره به طراحی صحنه در ایران قدیم اظهار كرد: در ایران دههٔ سی و چهل نوعی نظام استودیویی بر سینما حاكم بوده و بسیاری از فیلم‌های آن دوره در یک لوکیشن یا خانه ساخته می‌شدند. ستارهٔ آن دوره به عنوان طراح صحنه، ولی‌الله خاکدان بود كه تجربیات خود را از تئاتر به سینما آورد. او در فیلم‌هایی مثل «شب‌نشینی در جهنم» و «حسن کچل» از تبحر خود استفاده کرد و طراحی‌های مختلف و جالبی انجام داد. در این زمان استودیوهای مختلفی مثل مهرگان، ارس و گلستان وظیفه ساختن دکور و طراحی بسیاری از فیلم‌ها را به عهده داشتند.
تحول در طراحی صحنه با ساخت سریال‌هایی مثل «هزاردستان»
طراح صحنه «سرزمین خورشید» ادامه داد: اوایل دهه پنجاه با ظهور افرادی مثل فرمان‌آرا، بیضایی، اصلانی و... که موج جدیدی در سینما به وجود آوردند، از طراحی به شکل غیرآماتوری تر استفاده شد. اولین فردی که به عنوان طراحی نوین سینما با تحصیلات آکادمیک می‌توان نام برد ملک جهان خزاعی است که طراحی صحنهٔ فیلم «شازده احتجاب» را انجام داد یا ایرج رامین فر که با بهرام بیضایی همکاری كرد. بعد از انقلاب هم با ساخت سریال‌هایی مثل «هزاردستان»، «سربداران» و ... و ایجاد شهرک غزالی نوعی تحول در طراحی صحنه به وجود آمد.
طراح صحنه «دوئل» در ادامه به سوال طراحی یک فیلم را چگونه ببینیم؟ پاسخ داد: ابتدا باید این نكته را در نظر بگیریم که فضا و شکل فیلم‌ها گوناگون است مثل «قصه‌ها» که معاصر است، «من زمین را دوست دارم» فانتزی است، «سفر جادوئی» فانتزی كودكانه است، «دوئل» و «سرزمین خورشید» جنگی هستند و آخرین کاری که انجام داده‌ام «ماهی و گربه» که اینها تنوع در فیلم ها است و طبعاً طراحی هر کدام هم شکل خاص خودشان را دارد.
بخش پایانی این كارگاه تخصصی نیز به پرسش و پاسخ بین این طراح صحنه و حاضران اختصاص یافت. دومین كارگاه تخصصی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران با موضوع «آشنایی با طراحی صحنه» كه از ساعت 17:30 در سالن سیف الله داد خانه سینما آغاز شد تا 20:30 ادامه یافت.
